viêm gan - biết để sống tốt hơn: phần 2 - nxb tổng hợp thành phố hồ chí minh

phần 2 gồm các chương chính: viêm gan siêu vi d, viêm gan siêu vi e, chai gan, viêm gan và vấn đề dinh dưỡng, khi có người thân bị viêm gan. mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
viêm gan - biết để sống tốt hơn: phần 2 - nxb tổng hợp thành phố hồ chí minhCHƯƠNGV:VIÊMGANSIÊUVIDI.KháiquátvềbệnhviêmgansiêuviDSiêuviviêmganD–hayDelta–làmộtloạisiêuvicócấutrúcđơnsơ,khôngtoànvẹn.Vìthế,siêuviDkhôngtựmìnhgâybệnhviêmganmàphải“hợptác”vớisiêuviviêmganB.TươngtựnhưbệnhviêmgansiêuviB,bệnhviêmgansiêuviDlâylanquađườngmáuvàcáchoạtđộngtìnhdục,khônglâyquathứcăn,nướcuống.Vìlàmộtdạngsiêuvigâybệnh“ăntheo”,nênsiêuviDchỉlâylanchonhữngaichưacókhángthểchốngsiêuviviêmganBmàthôi.VìthếnếuđãđượcmiễnnhiễmđốivớiviêmganBthìcũngxemnhưmiễnnhiễmđốivớiviêmganD.Tuynhiên,tínhchất“ăntheo”củabệnhviêmgansiêuviDkhôngdễcoithườngchútnào.TùytheothờiđiểmbịnhiễmbệnhvàmốitươngquanvớisiêuviviêmganB,bệnhcóthểtrởnênrấtnguyhiểmvàcókhảnăngđưađếntửvongtrongmộtthờigianngắn.Chotớinay,cùngvớibệnhviêmgansiêuviC,bệnhviêmgansiêuviDđượcxemlànhữngsiêuvigâyviêmgannguyhiểmnhất,vớikhảnăngtànpháláganrấtnhanhchóng.II.VàiđặcđiểmcủasiêuviDSiêuviviêmganDđượcRizzettokhámpháravàonăm1977.Đâylàmộtloạivikhuẩncócấutrúcrấtđơnsơtươngtựnhưcácloàisiêuvithựcvật(viroidhoặcvirusoid).Vìthế,chúngđượcxemlàmộtloạisiêuvi“khôngtrọnvẹn”.Khisinhtrưởngđơnđộc,chúngkhôngđủkhảnănggâybệnh.Tuynhiên,vớisựhiệndiệnđồngthờicủasiêuviviêmganBtrongmáu,chúngcóthểsẽtrởnênrấthunghãnvàcókhảnăng“hợptác”vớisiêuviviêmganBđểtànphácáctếbàoganmộtcáchcựckỳnhanhchóng.Nóimộtcáchkhác,khixuấthiệnđồngthờivớisiêuviviêmganB,siêuviviêmganDsẽchuyểnđổivaitròcủamìnhtừmộtnhiễmthểRNA“khônghồn”thànhmộttrongnhữngsiêuvigâyviêmgannguyhiểmnhấtchonhânloại.Ngườitahiệnđãnhậndạngđượcítnhấtlà3kiểuloạigen(genotype)khácnhaucủasiêuviviêmganD.SiêuviD1đượctìmthấykhắpnơitrênthếgiới,siêuviD2đượctìmratạiĐàiLoan,siêuviD3đượctìmthấynhiềunhấtởChâuMỹLatin.SiêuviD2ítgâybệnhhơnhailoạikia,vàsiêuviD3đượcxemlànguyhiểmnhất.SựhợptácphụthuộcgiữasiêuviviêmganDvớisiêuviviêmganBđượcthểhiệnrấtrõtrongcáchthức“hoạtđộng”củachúng.SiêuviviêmganDđãlợidụnglớp“vỏbọc”kiêncốcủachấtkhángnguyênHBsAglàm“áogiáp”bảovệchochínhmình.KhôngcóchấtHBsAg“xàichung”củasiêuviviêmganB,chúngkhôngthểnàoxâmnhậpđượcvàotếbàogan,vàngaycảnếunhưsinhtrưởngđượctrongcáctếbàogan,chúngcũngsẽkhôngcókhảnăngtruyềnnhiễmvàlantràntừtếbàonàysangtếbàokia.Nóimộtcáchdễhiểu,siêuviviêmganDgiốngnhưmột“viênđạn”,cầnphảikếthợpvới“câysúng”làsiêuviviêmganBmớicóđượckhảnăngtànphácơthểngườibệnh.Dosự“phụthuộc”củasiêuviviêmganDvàosiêuviviêmganB,nênbệnhviêmganDcóthểnóilàmộtkiểubệnhtruyềnnhiễm“cóđiềukiện”.Điềuđócónghĩalà,bệnhchỉnguyhiểmđốivớinhữngaiđanghoặcsẽmắcbệnhviêmganBmàthôi.Nóimộtcáchkhác,bệnhchỉlâylanvớinhữngaichưacókhángthểchốnglạisiêuviviêmganB.NhữngngườiđãcókhảnăngmiễnnhiễmđốivớibệnhviêmganBsẽkhôngphảilàđốitượngnhắmđếncủabệnhviêmgansiêuviDnữa.Tuyvậy,theoướcđoánhiệnnay,vớikhoảng300triệungườiđangbịviêmganBtrêntoànthếgiớithìconđường“làmăn”củasiêuviDvẫnđangrấtlà“phátđạt”,vớikhoảng5%sốngườiđóđãbịchúngtấncông.Nóicáchkhác,hiệncókhoảng15triệungườiđangmắccảhaichứngbệnhviêmgansiêuviBvàviêmgansiêuviD.NhữngnỗlựcngănngừabệnhviêmgansiêuviBvìthếtrựctiếplàmgiảmđisốngườibịnhiễmsiêuviD.Tuynhiên,chođếnnay“thànhquả”củaloạisiêuvinàyvẫnrấtđánglongại,vớitỷlệnhiễmbệnhtươngđốicao,từ1.4%đến8.0%tùytheotừngnơitrênthếgiới.PhụthuộcvàosiêuviB,nêntỷlệnàycũnglàcaonhấtởcácnướcnghèovàchậmtiến.Vìbệnhlâylanchủyếuquađườngmáu,nêncókhoảngtừ20%đến53%nhữngngườichíchmatúy,nhấtlàtrongđiềukiệndùngchungkimchích,vàtừ48%đến80%nhữngngườimắcbệnhhuyếthữu(hemophilia)đãvàđangmắcvàocảhaicănbệnhbệnhviêmgansiêuviBvàsiêuviD.NgaynhưtạiHoaKỳlàmộttrongnhữngnơicótỷlệnhiễmbệnhviêmganBthấpnhấtthếgiới,mỗinămcũngcóchừng7.500ngườibịnhiễmsiêuviD.KhángnguyênHbsAghiệndiệntrongmáunhữngngườicóbệnhviêmgansiêuviBdườngnhưcókhảnăngthuhútsiêuviviêmganDmộtcáchmãnhliệtvàthúcđẩysựtăngtrưởngcủachúngmộtcáchrấtnhanhchóng.Vìthế,chỉcầnmộtsốrấtítsiêuviviêmganDcũngcóthểtruyềnbệnhtừngườinàysangngườikhácmộtcáchdễdàng.Trongnhữngnămgầnđây,việcchủngngừabệnhviêmgansiêuviBđượcmởrộngchomọiđốitượngtrongxãhội.Yếutốtíchcựcnàyđãgópphầnđángkểtrongviệclàmchosốngười ...