Viết cho luật sư tập sự

Mục đích chính của luật pháp là duy trì trật tự xã hội theo một đường lối chính trị nào đó (thể chế chính trị) để cho mọi người sống an tâm. Trong tâm lý của mình, con người cần sự an tâm để sống và làm việc cho ngày hôm nay; lo toan cho ngày mai và tạo dựng tài sản để sử dụng cho mình bây giờ và cho con cái sau này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viết cho luật sư tập sự Viết cho luật sư tập sựMục đích chính của luật pháp là duy trì trật tự xã hội theo một đường lốichính trị nào đó (thể chế chính trị) để cho mọi người sống an tâm. Trongtâm lý của mình, con người cần sự an tâm để sống và làm việc cho ngàyhôm nay; lo toan cho ngày mai và tạo dựng tài sản để sử dụng cho mìnhbây giờ và cho con cái sau này. Các nhu cầu ấy của họ phải được bảo vệ.Và luật pháp làm việc đó.I. Biết điều “bí mật” của luật phápMục đích chính của luật pháp là duy trì trật tự xã hội theo một đường lốichính trị nào đó (thể chế chính trị) để cho mọi người sống an tâm. Trong tâmlý của mình, con người cần sự an tâm để sống và làm việc cho ngày hôm nay;lo toan cho ngày mai và tạo dựng tài sản để sử dụng cho mình bây giờ và chocon cái sau này. Các nhu cầu ấy của họ phải được bảo vệ. Và luật pháp làmviệc đó. Để làm, nó có một cách làm hay có một kỹ thuật, và kỹ thuật nàyđược các nhà soạn thảo luật sử dụng khi soạn luật.Kỹ thuật kia, đối với một số bạn, nó là còn là một bí mật; vì nó có đấy nhưngcác bạn chưa để ý! Còn các vị đàn anh của các bạn thì họ biết nó rõ như biếtbàn tay của mình (không phải là biết vân tay đâu!)Khi đọc một văn bản quy phạm pháp luật, ta thấy chúng thường bắt đầu bằngphạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng. Phạm vi là các vấn đề, sự việc,công việc… mà luật điều chỉnh; còn đối tượng là người thực hiện các côngviệc đó và luật cũng chi phối họ luôn. Đó là hai kỹ thuật mà luật sử dụng.Biết chúng bạn sẽ hành nghề dễ dàng. Và đó là “biết luật”. Ta đi vào từng cái.A. Ấn định trách nhiệmKhi sống thì con người, chậu hoa, con chó hay cái xe… đều có thể gây thiệthại cho người khác. Vì thế, luật pháp phải ấn định trách nhiệm cho mỗi thứấy. Trách nhiệm sẽ buộc anh A phải đền cho anh B, khi làm B bị thiệt hại, vàmục đích của đòi hỏi ấy là lập lại trật tự đã bị vi phạm.Thí dụ, bạn – là B – đang quét sân trước cửa nhà mình, thì gió thổi làm chochậu hoa của người hàng xóm – là A – rơi vào đầu bạn. Bạn bị chảy máu đầurồi thấy nhức đầu. Trước lúc chậu hoa rơi, bạn lành lặn, không đau đớn chỗnào. Đấy là trật tự đã có. Khi chậu hoa rơi vào đầu bạn thì trật tự kia đã bị viphạm. Vậy ông A phải đền tiền cho bạn để đi khâu chỗ da bị rách; uốngthuốc cho hết đau…; nghĩa là lập lại cái trật tự đã bị vi phạm. Trách nhiệmcủa A được luật gọi là trách nhiệm dân sự. Đến đây, bạn sẽ bảo tôi: “Cái nàytôi biết thừa rồi!” Tôi nhắc nó lại ở đây để bạn nhớ trách nhiệm là gì, nó phụcvụ ai và mục đích gì. Tôi đã thấy câu “chịu trách nhiệm trước pháp luật” ởmẫu hợp đồng công chứng (dân sự) nên nhân thể nhắc các bạn đừng phạmnhư người đứng ra làm… mẫu cho ta.Trên cuộc đời này có nhiều trật tự lắm và chúng nằm trong những lãnh vựckhác nhau. Thí dụ, trật tự trong buôn bán, thuê nhà, làm việc, vay mượn tiền,sử dụng điện thoại, đầu tư, môi trường… Mỗi việc đó được luật gọi là hànhvi bị điều chỉnh; nhưng nó là một giao dịch trong cuộc sống hàng ngày. Và tasẽ gọi nó như thế. Trong sách vở, giao dịch được gọi là quan hệ xã hội, mốitương quan pháp lý… Tuy ba nhưng mà một. Khi nói chuyện với khách, bạnphải thoát khỏi sách vở để nói cho họ dễ hiểu. Bạn không thoát được sách vởthì bạn chưa biết luật! Và sợ nói sai.Trong mỗi giao dịch có ít ra hai người can dự, và người nọ có thể gây thiệthại cho người kia. Để mỗi giao dịch diễn biến suôn sẻ, đạt được mục đích củacác bên; luật quy định nội dung giao dịch (gọi là hành vi điều chỉnh) và mỗibên can dự phải làm gì (đối tượng điều chỉnh). Chuyển ra thực tế thì khi mộtbên làm, bên kia được hưởng; vậy bên làm có trách nhiệm, còn bên hưởng cóquyền lợi; cả hai bên đều có những trách nhiệm và những quyền lợi nhấtđịnh. Ai không thực hiện trách nhiệm của mình thì người ấy làm thiệt hạingười kia. Thí dụ, trong hợp đồng mua bán tài sản, bên mua không trả tiền thìbên bán bị thiệt hại. Và trong thực tế bạn biết người sau sẽ làm gì. Luật pháptừ chữ nghĩa chuyển sang thực tế là như thế. Bạn cần nhớ “cặp đôi” này vì nólà bước đầu để vận dụng luật pháp.Luật ấn định đối tượng điều chỉnh tức là định ra người thực hiện giao dịch.Từ đó – trong thực tế – mỗi người có một “tư cách”. Và ở trong mỗi tư cách,người ta có trách nhiệm lẫn quyền lợi. Bạn nhớ, trách nhiệm của người nàytạo nên quyền lợi cho người kia. Ấn định “tư cách” là một kỹ thuật của luậtpháp.Danh từ “tư cách” trong luật khác ý nghĩa với “tư cách” trong luân lý. Cáitrước là vị trí của mỗi người trong một giao dịch; cái sau là cách thức cư xửhay hành vi của một người nhất định (có triết gia gọi là cử thái, tiếng Anh là“behavior”). Tư cách theo nghĩa luân lý cho biết một người nào đó có đànghoàng, đứng đắn hay không. Thí dụ như bạn nói “Ông ấy có tư cách”. Thếnhưng cũng nói câu y chang trong lãnh vực luật pháp thì nó có ý nghĩa ôngấy ở trong một vị trí nhất định và có quyền lợi và nghĩa vụ phù hợp. Khi họcở trường luật, tư cách của một người được gọi là “địa vị pháp lý”. Từ ngữ nàycho thấy bạn đứng từ ngoà ...