Vốn xã hội: Nguồn gốc và những sự áp dụng nó trong xã hội học hiện đại

Tham khảo nội dung bài viết "Vốn xã hội: Nguồn gốc và những sự áp dụng nó trong xã hội học hiện đại" dưới đây để nắm bắt được các khái niệm vốn xã hội, những nguồn góc của vốn xã hội, những tác động hệ quả của vốn xã hội, vốn xã hội tiêu cực,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vốn xã hội: Nguồn gốc và những sự áp dụng nó trong xã hội học hiện đạiX· héi häc sè 4 (84), 2003 991 Vèn x· héi: nguån gèc vµ nh÷ng sù ¸p dông nã trong x· héi häc hiÖn ®¹i Alejandro Portes NhËp ®Ò Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kh¸i niÖm vèn x· héi ®· trë thµnh mét trong nh÷ng s¶n phÈm hÕt søc phæ dông mµ lý thuyÕt x· héi häc xuÊt khÈu ra ng«n ng÷ hµng ngµy. §−îc sù truyÒn b¸ cña nhiÒu t¹p chÝ cã ®Þnh h−íng chÝnh trÞ vµ c¸c t¹p chÝ l−u hµnh phæ th«ng, vèn x· héi ®· ®−îc xoay chuyÓn thµnh mét thø thuèc b¸ch bÖnh ch÷a nh÷ng c¨n bÖnh mµ x· héi trong vµ ngoµi n−íc ®ang m¾c ph¶i. Sù liªn quan vµ tham gia c¸c nhãm cã thÓ cã nh÷ng hÖ qu¶ tÝch cùc ®èi víi c¸ nh©n vµ céng ®ång. Sù míi mÎ vµ n¨ng lùc ph¸t hiÖn cña vèn x· héi xuÊt ph¸t tõ hai nguån gèc. Thø nhÊt, kh¸i niÖm nµy tËp trung chó ý vµo nh÷ng hÖ qu¶ tÝch cùc cña sù qu¶ng giao trong khi g¹t sang mét bªn nh÷ng ®Æc ®iÓm kÐm hÊp dÉn cña nã. Thø hai, nã ®Æt nh÷ng hÖ qu¶ tÝch cùc nµy trong khu«n khæ mét sù bµn luËn réng h¬n vÒ vèn, vµ thu hót ng−êi ta chó ý r»ng nh÷ng h×nh thøc phi tiÒn tÖ nh− vËy cã thÓ lµ nh÷ng nguån gèc sinh ra quyÒn lùc vµ ¶nh h−ëng quan träng biÕt chõng nµo, gièng nh− l−îng cæ phÇn chøng kho¸n hay tµi kho¶n nhµ b¨ng cña ng−êi ta vËy. Kh¶ n¨ng thay thÕ tiÒm tµng c¸c nguån vèn kh¸c nhau ®· gi¶m kho¶ng c¸ch gi÷a nh·n quan kinh tÕ víi nh·n quan x· héi häc vµ ®ång thêi thu hót sù chó ý cña nh÷ng ng−êi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vèn ®ang t×m nh÷ng gi¶i ph¸p phi kinh tÕ, ®ì tèn kÐm cho c¸c vÊn ®Ò x· héi. C¸c ®Þnh nghÜa Sù ph©n tÝch cã hÖ thèng ®Çu tiªn hiÖn nay vÒ vèn x· héi lµ cña Pierre Bourdieu, ng−êi ®· ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm lµ tËp hîp nh÷ng nguån lùc hiÖn h÷u hoÆc tiÒm tµng, g¾n víi viÖc cã mét m¹ng l−íi bÒn v÷ng nh÷ng quan hÖ quen biÕt hoÆc thõa nhËn lÉn nhau Ýt nhiÒu ®−îc thÓ chÕ hãa. C¸ch xö lý kh¸i niÖm cña «ng lµ c«ng cô hÕt søc quan träng, tËp trung vµo nh÷ng ®iÒu lîi mµ c¸ nh©n cã ®−îc nhê tham gia vµo c¸c nhãm, vµ vµo viÖc chñ ý t¹o dùng sù qu¶ng giao nh»m t¹o ra nguån lùc nµy. ¤ng kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng lîi léc cã ®−îc nhê lµ thµnh viªn mét nhãm lµ c¬ së cho sù ®oµn kÕt vèn khiÕn cho cã thÓ cã kho¶n lîi ®ã. M¹ng l−íi x· héi kh«ng Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn100 Vèn x· héi: nguån gèc vµ nh÷ng sù ¸p dông nã trong x· héi hiÖn ®¹iph¶i mét thø trêi cho, vµ ph¶i ®−îc t¹o dùng th«ng qua c¸c chiÕn l−îc ®Çu t− nh»mthÓ chÕ hãa c¸c quan hÖ nhãm ®Ó cã thÓ dïng lµm nguån gèc ®¸ng tin cËy s¶n sinh rac¸c ®iÒu lîi kh¸c. Cã thÓ ph©n gi¶i vèn x· héi thµnh hai yÕu tè: thø nhÊt, b¶n th©nquan hÖ x· héi lµ c¸i cho phÐp c¸c c¸ nh©n cã quyÒn tiÕp cËn nh÷ng nguån lùc thuécsë h÷u cña nh÷ng ng−êi cïng héi víi m×nh, vµ thø hai, sè l−îng vµ chÊt l−îng nh÷ngnguån lùc nµy. Bourdieu nhÊn m¹nh tÝnh chÊt cã thÓ hßa quyÖn cña c¸c h×nh thøc vèn kh¸cnhau, vµ rót côc tÊt c¶ mäi h×nh thøc ®Òu quy vÒ vèn kinh tÕ mµ ng−êi ta x¸c ®Þnh lµlao ®éng ®· tÝch tô cña con ng−êi. Do ®Êy, th«ng qua vèn x· héi, nh÷ng ng−êi hµnh®éng cã thÓ tiÕp cËn trùc tiÕp c¸c nguån lùc kinh tÕ (vay nî ®−îc trî gi¸, tiÒn quµ ®Çut−, thÞ tr−êng ®−îc b¶o hé); hä cã thÓ gia t¨ng vèn v¨n hãa cña hä th«ng qua tiÕp xócvíi nh÷ng chuyªn gia hay nh÷ng con ng−êi tinh tÕ (tøc lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña vènv¨n hãa); hay, nÕu kh«ng thÕ, hä cã thÓ lµm viÖc ë nh÷ng c¬ quan tæ chøc cã quyÒncÊp ph¸t nh÷ng b»ng cÊp mµ x· héi ®¸nh gi¸ cao (tøc lµ vèn v¨n hãa ®· thÓ chÕ hãa). MÆt kh¸c, muèn giµnh vµ cã ®−îc vèn x· héi, ph¶i chñ ý ®Çu t− c¶ nh÷ngnguån lùc kinh tÕ lÉn v¨n hãa. MÆc dï Bourdieu qu¶ quyÕt r»ng cã thÓ quy nh÷ng hÖqu¶ cña viÖc së h÷u vèn x· héi hay v¨n hãa thµnh vèn kinh tÕ, nh−ng nh÷ng qu¸tr×nh mang l¹i c¸c h×nh thøc thay thÕ nhau nµy l¹i kh«ng thÓ quy ®−îc. Mçi h×nhthøc cã ®éng th¸i cña riªng nã, vµ so víi trao ®æi kinh tÕ, chóng kÐm râ rµng h¬n vµkh«ng x¸c ®Þnh h¬n. VÝ dô nh÷ng giao dÞch trao ®æi liªn quan ®Õn vèn x· héi cã ®Æc®iÓm lµ tr¸ch nhiÖm kh«ng cô thÓ, thêi gian kh«ng x¸c ®Þnh, vµ cã thÓ vi ph¹mnh÷ng kú väng vÒ cã ®i cã l¹i. Nh−ng chÝnh nhê sù thiÕu râ rµng, nh÷ng giao dÞchtrao ®æi nµy cã thÓ gióp che ®i c¸i mµ nÕu kh«ng che th× sÏ lµ nh÷ng trao ®æi muab¸n tr¾ng trîn. Nguån ®−¬ng thêi thø hai lµ c«ng tr×nh cña nhµ kinh tÕ häc Glen Loury.¤ng phª ph¸n c¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn míi vÒ sù bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp theo chñngtéc vµ nh÷ng hÖ qu¶ vÒ chÝnh s¸ch cña chóng. Loury lËp luËn r»ng c¸c lý thuyÕtkinh tÕ häc chÝnh thèng mang tÝnh chÊt qu¸ c¸ nh©n chñ nghÜa, chØ tËp trung vµovèn con ng−êi cña c¸ nh©n vµ vµo viÖc t¹o ra mét tr−êng cÊp ®é cho sù c¹nh tranhdùa trªn c¬ së nh÷ng kü n¨ng nh− vËy. Tù th©n chóng nh÷ng ®iÒu cÊm vÒ mÆt luËtph¸p ®èi ...