Xác định mức độ dễ bị tổn thương của thành phố Đà Nẵng trong lĩnh vực giao thông và đô thị do tác động biến đổi khí hậu và nước biển dâng
Số trang: 7
Loại file: pdf
Dung lượng: 264.07 KB
Lượt xem: 8
Lượt tải: 0
Xem trước 2 trang đầu tiên của tài liệu này:
Thông tin tài liệu:
Bài báo sẽ trình bày kết quả định lượng về mức độ dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu & nước biển dâng trong lĩnh vực giao thông và đô thị của thành phố Đà Nẵng. Việc đánh giá mực độ dễ bị tổn thương của hệ thống giao thông và đô thị trước những tác động của biến đổi khí hậu & nước biển dâng sẽ cho cái nhìn tổng quan trong quá trình lập quy hoạch phát triển lĩnh vực giao thông và đô thị nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định mức độ dễ bị tổn thương của thành phố Đà Nẵng trong lĩnh vực giao thông và đô thị do tác động biến đổi khí hậu và nước biển dângNGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔIXÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ DỄ BỊ TỔN THƯƠNGCỦA THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNGVÀ ĐÔ THỊ DO TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬUVÀ NƯỚC BIẾN DÂNGTrần Duy Hiền(1), Trần Hồng Thái(2), Hoàng Văn Đại(3) và Lê Thị Kim Ngân(3)(1)Vụ Khoa học và Công nghệ - Bộ Tài nguyên và Môi trường(2)Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia(3)Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậuBiến đổi khí hậu và nước biển dâng (BĐKH&NBD) hiện nay đang là vấn đề hết sứcquan trọng đối với các quốc gia chịu tác động mạnh mẽ như Việt Nam và đặc biệt vớicác đô thị ven biển như Đà Nẵng. Tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng đangtăng, theo đó hệ thống giao thông và đô thị (GT&ĐT) ngày một phát triển và mở rộng về cả khônggian và quy mô. Hệ thống GT&ĐT bị tác động và cũng dễ bị tổn thương trước những tác động củaBĐKH&NBD. Vì vậy, việc đánh giá mực độ dễ bị tổn thương của hệ thống GT&ĐT trước những tácđộng của BĐKH&NBD sẽ cho cái nhìn tổng quan trong quá trình lập quy hoạch phát triển lĩnh vựcGT&ĐT nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung. Bài báo sẽ trình bày kết quả định lượng về mức độdễ bị tổn thương do BĐKH&NBD trong lĩnh vực GT&ĐT của thành phố Đà Nẵng.Từ khóa: Giao thông, biến đổi khí hậu, tính tổn thương.1. Đặt vấn đềBĐKH&NBD đang là một vấn đề được toàncầu quan tâm và thực tế cho thấy tác động tiềmtàng của BĐKH&NBD tại các khu vực khácnhau trên trái đất, đặc biệt là các đô thị ven biểnngày càng rõ rệt. Theo Cơ quan Môi trường châuÂu (EEA, 2012), cơ sở hạ tầng nói chung và đặcbiệt là hệ thống GT&ĐT rất nhạy cảm với nhữngthay đổi về khí hậu. Mặt khác đánh giá tính dễtổn thương do BĐKH&NBD là một trong haivấn đề thiết yếu trong việc lập kế hoạch thíchứng trong tương lại.Việc nghiên cứu tính dễ bị tổn thương trongbối cảnh biến BĐKH góp phần giải quyết nhucầu cho việc thích ứng là vấn đề được nhiều nhàkhoa học và quản lý quan tâm. Theo báo cáotrong Công ước khung của Liên hợp quốc vềBiến đổi khí hậu (UNFCCC) có Tổng quát vềphương pháp và công cụ để đánh giá tác động vàtính dễ bị tổn thương của biến đổi khí hậu,phương pháp, công cụ để đánh giá tính dễ tổnthương do BĐKH ngày càng trở nên sâu sắc vàtính ứng dụng càng được phổ biến, nhiều cáchNgười đọc phản biện: TS. Nguyễn Bá Thủytiếp cận khác nhau đã được phát triển. Theo quanđiểm của IPCC (2007) [4], tính dễ bị tổn thươnglà hàm của độ phơi lộ, độ nhạy và khả năng thíchứng (V=f(E, S, AC). Do chưa đưa ra được mộthàm toán học chính xác về tính dễ bị tổn thươngnên việc áp dụng các khái niệm này có thể đượchiểu theo nhiều cách khác nhau: Ví dụ, tổ chứcCARE tập trung vào các khía cạnh chất lượngcủa việc giải quyết các nguyên nhân cơ bản củatổn thương tại các quy mô (từ trung ương đếncác hộ gia đình/cá thể) [5]; Tính dễ bị tổn thươngthực tế đến hành động ứng phó (V2R) đã nhấnmạnh bản chất động lực và mang tính chu kỳ củaviệc xây dựng khả năng phục hồi trước BĐKH[7]. Khung toàn diện nhất để đánh giá tính dễ tổnthương với BĐKH của IUCN cũng tập trung vàoviệc thu thập dữ liệu định tính từ các cộng đồngvà dữ liệu khoa học [6]. Tổ chức Tearfund đã tíchhợp định lượng rủi ro gây ra bởi nhiều mối nguyhiểm liên quan đến khí hậu, cho phép ưu tiên vàlựa chọn các giải pháp thích ứng [8]. Tuy nhiên,công bố của Tearfund chỉ dừng lại ở đó, vàkhông phát triển một cách định lượng tính dễ bịTẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố tháng 12 - 20155NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔItổn thương tổng thể và giải pháp thích ứng. ViệnQuốc tế về Phát triển Bền vững (USD) phát triểncông cụ CRiSTAL (Công cụ sàng lọc rủi ro dựavào cộng đồng - Thích ứng và sinh kế), như làmột tương tác để từng bước định lượng các thànhphần sinh kế liên quan đến mối nguy hiểm. Tuynhiên, trọng tâm được đặt rất nhiều vào mốinguy hiểm, chiến lược đối phó hơn là thích ứng,và tác động đối với các dự án hiện có, chứ khôngphải cộng đồng.Đà Nẵng hiện nay là đô thị ven biển có chỉ sốcạnh tranh năng lực đứng đầu cả nước trongnhiều năm. Đây cũng là nơi có vị trí chiến lượctrong giao thương quốc gia và quốc tế, nằm ởtrung độ của trục giao thông Bắc - Nam vềđường bộ, đường sắt, đường thủy, đường hàngkhông và là cửa ngõ ra biển của Tây Nguyên vàNước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Hệ thốngcơ sở hạ tầng GT&ĐT cũng ngày càng pháttriển. Ưsc tính đến năm 2030 dân số và diện tíchđô thị tăng 2,5 lần so với thời điểm hiện nay [2].Như vậy, Đà Nẵng sẽ là thành phố dễ bị tổnthương trước tác động của BĐKH&NDB, nênviệc xác định chỉ số đánh giá mực độ dễ bị tổn doBĐKH&NBD là việc cần thiết để phục vụ chocông tác thích ứng và lập các quy hoạch kếhoạch phát triển trong tương lai. Bài báo sẽ trìnhbày kết quả xác định chỉ số tổn thương đối vớilĩnh vực GT&ĐT của thành phố Đà Nẵng trướctác động của BĐKH&NBD.2. Phương pháp xây dựng bộ chỉ số tổnthươngBộ chỉ số tổn thương sẽ được xác định chocác quận/huyện của thành phố Đà Nẵng (khôngtính huyện Đảo Hoàng Sa). Như vậy các vùngđược lựa chọn bao gồm 7 quận (Hải Châu,Thanh Khê, Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn, LiênChiểu, Cẩm Lệ) và huyện Hòa Vang. Việc lựachọn vùng này sẽ tạo điều kiện thuận lợi trongviệc xác định các tham số để xây dựng bộ chỉ sốcũng như ứng dụng kết quả trong các quy hoạchkế hoạch trong tương lai của Đà Nẵng.Trong nghiên cứu này,phương pháp trọng sốkhông bằng nhau của Iyengar & Sudarshan được6TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố tháng 12 - 2015sử dụng để xác định chỉ số đánh giá mức độ tổnthương của Đà Nẵng trong lĩnh vực GT&ĐT dotác động của BĐKH &NBD. Phương pháp nàydựa trên cơ sở thống kê và cũng rất phù hợp choviệc phát triển đa chỉ số tổn thương do BĐKHđược Iyengar và Sudarshan (1982) đề xuất, mộtchỉ số từ đa dữ liệu và sau đó sử dụng để xếphạng các huyện theo khả năng kinh tế. Việc xácđịnh chỉ số đánh giá mức độ tổn thương tronglĩnh vực giao thông sẽ được chia thành 3 nhómnhân tố:(1) Nhóm nhâ ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định mức độ dễ bị tổn thương của thành phố Đà Nẵng trong lĩnh vực giao thông và đô thị do tác động biến đổi khí hậu và nước biển dângNGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔIXÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ DỄ BỊ TỔN THƯƠNGCỦA THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG TRONG LĨNH VỰC GIAO THÔNGVÀ ĐÔ THỊ DO TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬUVÀ NƯỚC BIẾN DÂNGTrần Duy Hiền(1), Trần Hồng Thái(2), Hoàng Văn Đại(3) và Lê Thị Kim Ngân(3)(1)Vụ Khoa học và Công nghệ - Bộ Tài nguyên và Môi trường(2)Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia(3)Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậuBiến đổi khí hậu và nước biển dâng (BĐKH&NBD) hiện nay đang là vấn đề hết sứcquan trọng đối với các quốc gia chịu tác động mạnh mẽ như Việt Nam và đặc biệt vớicác đô thị ven biển như Đà Nẵng. Tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của Đà Nẵng đangtăng, theo đó hệ thống giao thông và đô thị (GT&ĐT) ngày một phát triển và mở rộng về cả khônggian và quy mô. Hệ thống GT&ĐT bị tác động và cũng dễ bị tổn thương trước những tác động củaBĐKH&NBD. Vì vậy, việc đánh giá mực độ dễ bị tổn thương của hệ thống GT&ĐT trước những tácđộng của BĐKH&NBD sẽ cho cái nhìn tổng quan trong quá trình lập quy hoạch phát triển lĩnh vựcGT&ĐT nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung. Bài báo sẽ trình bày kết quả định lượng về mức độdễ bị tổn thương do BĐKH&NBD trong lĩnh vực GT&ĐT của thành phố Đà Nẵng.Từ khóa: Giao thông, biến đổi khí hậu, tính tổn thương.1. Đặt vấn đềBĐKH&NBD đang là một vấn đề được toàncầu quan tâm và thực tế cho thấy tác động tiềmtàng của BĐKH&NBD tại các khu vực khácnhau trên trái đất, đặc biệt là các đô thị ven biểnngày càng rõ rệt. Theo Cơ quan Môi trường châuÂu (EEA, 2012), cơ sở hạ tầng nói chung và đặcbiệt là hệ thống GT&ĐT rất nhạy cảm với nhữngthay đổi về khí hậu. Mặt khác đánh giá tính dễtổn thương do BĐKH&NBD là một trong haivấn đề thiết yếu trong việc lập kế hoạch thíchứng trong tương lại.Việc nghiên cứu tính dễ bị tổn thương trongbối cảnh biến BĐKH góp phần giải quyết nhucầu cho việc thích ứng là vấn đề được nhiều nhàkhoa học và quản lý quan tâm. Theo báo cáotrong Công ước khung của Liên hợp quốc vềBiến đổi khí hậu (UNFCCC) có Tổng quát vềphương pháp và công cụ để đánh giá tác động vàtính dễ bị tổn thương của biến đổi khí hậu,phương pháp, công cụ để đánh giá tính dễ tổnthương do BĐKH ngày càng trở nên sâu sắc vàtính ứng dụng càng được phổ biến, nhiều cáchNgười đọc phản biện: TS. Nguyễn Bá Thủytiếp cận khác nhau đã được phát triển. Theo quanđiểm của IPCC (2007) [4], tính dễ bị tổn thươnglà hàm của độ phơi lộ, độ nhạy và khả năng thíchứng (V=f(E, S, AC). Do chưa đưa ra được mộthàm toán học chính xác về tính dễ bị tổn thươngnên việc áp dụng các khái niệm này có thể đượchiểu theo nhiều cách khác nhau: Ví dụ, tổ chứcCARE tập trung vào các khía cạnh chất lượngcủa việc giải quyết các nguyên nhân cơ bản củatổn thương tại các quy mô (từ trung ương đếncác hộ gia đình/cá thể) [5]; Tính dễ bị tổn thươngthực tế đến hành động ứng phó (V2R) đã nhấnmạnh bản chất động lực và mang tính chu kỳ củaviệc xây dựng khả năng phục hồi trước BĐKH[7]. Khung toàn diện nhất để đánh giá tính dễ tổnthương với BĐKH của IUCN cũng tập trung vàoviệc thu thập dữ liệu định tính từ các cộng đồngvà dữ liệu khoa học [6]. Tổ chức Tearfund đã tíchhợp định lượng rủi ro gây ra bởi nhiều mối nguyhiểm liên quan đến khí hậu, cho phép ưu tiên vàlựa chọn các giải pháp thích ứng [8]. Tuy nhiên,công bố của Tearfund chỉ dừng lại ở đó, vàkhông phát triển một cách định lượng tính dễ bịTẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố tháng 12 - 20155NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔItổn thương tổng thể và giải pháp thích ứng. ViệnQuốc tế về Phát triển Bền vững (USD) phát triểncông cụ CRiSTAL (Công cụ sàng lọc rủi ro dựavào cộng đồng - Thích ứng và sinh kế), như làmột tương tác để từng bước định lượng các thànhphần sinh kế liên quan đến mối nguy hiểm. Tuynhiên, trọng tâm được đặt rất nhiều vào mốinguy hiểm, chiến lược đối phó hơn là thích ứng,và tác động đối với các dự án hiện có, chứ khôngphải cộng đồng.Đà Nẵng hiện nay là đô thị ven biển có chỉ sốcạnh tranh năng lực đứng đầu cả nước trongnhiều năm. Đây cũng là nơi có vị trí chiến lượctrong giao thương quốc gia và quốc tế, nằm ởtrung độ của trục giao thông Bắc - Nam vềđường bộ, đường sắt, đường thủy, đường hàngkhông và là cửa ngõ ra biển của Tây Nguyên vàNước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Hệ thốngcơ sở hạ tầng GT&ĐT cũng ngày càng pháttriển. Ưsc tính đến năm 2030 dân số và diện tíchđô thị tăng 2,5 lần so với thời điểm hiện nay [2].Như vậy, Đà Nẵng sẽ là thành phố dễ bị tổnthương trước tác động của BĐKH&NDB, nênviệc xác định chỉ số đánh giá mực độ dễ bị tổn doBĐKH&NBD là việc cần thiết để phục vụ chocông tác thích ứng và lập các quy hoạch kếhoạch phát triển trong tương lai. Bài báo sẽ trìnhbày kết quả xác định chỉ số tổn thương đối vớilĩnh vực GT&ĐT của thành phố Đà Nẵng trướctác động của BĐKH&NBD.2. Phương pháp xây dựng bộ chỉ số tổnthươngBộ chỉ số tổn thương sẽ được xác định chocác quận/huyện của thành phố Đà Nẵng (khôngtính huyện Đảo Hoàng Sa). Như vậy các vùngđược lựa chọn bao gồm 7 quận (Hải Châu,Thanh Khê, Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn, LiênChiểu, Cẩm Lệ) và huyện Hòa Vang. Việc lựachọn vùng này sẽ tạo điều kiện thuận lợi trongviệc xác định các tham số để xây dựng bộ chỉ sốcũng như ứng dụng kết quả trong các quy hoạchkế hoạch trong tương lai của Đà Nẵng.Trong nghiên cứu này,phương pháp trọng sốkhông bằng nhau của Iyengar & Sudarshan được6TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố tháng 12 - 2015sử dụng để xác định chỉ số đánh giá mức độ tổnthương của Đà Nẵng trong lĩnh vực GT&ĐT dotác động của BĐKH &NBD. Phương pháp nàydựa trên cơ sở thống kê và cũng rất phù hợp choviệc phát triển đa chỉ số tổn thương do BĐKHđược Iyengar và Sudarshan (1982) đề xuất, mộtchỉ số từ đa dữ liệu và sau đó sử dụng để xếphạng các huyện theo khả năng kinh tế. Việc xácđịnh chỉ số đánh giá mức độ tổn thương tronglĩnh vực giao thông sẽ được chia thành 3 nhómnhân tố:(1) Nhóm nhâ ...
Tìm kiếm theo từ khóa liên quan:
Tạp chí Khí tượng thủy văn Biến đổi khí hậu Mức độ dễ bị tổn thương Lĩnh vực giao thông Nước biển dângGợi ý tài liệu liên quan:
-
báo cáo chuyên đề GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
78 trang 287 0 0 -
Hạ tầng xanh – giải pháp bền vững cho thoát nước đô thị
17 trang 231 1 0 -
13 trang 209 0 0
-
Đồ án môn học: Bảo vệ môi trường không khí và xử lý khí thải
20 trang 193 0 0 -
161 trang 179 0 0
-
Đề xuất mô hình quản lý rủi ro ngập lụt đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
2 trang 178 0 0 -
Bài tập cá nhân môn Biến đổi khí hậu
14 trang 176 0 0 -
Bài giảng Cơ sở khoa học của biến đổi khí hậu (Đại cương về BĐKH) – Phần II: Bài 5 – ĐH KHTN Hà Nội
10 trang 162 0 0 -
15 trang 141 0 0
-
Dự báo tác động của biến đổi khí hậu đến thủy sản và đề xuất giải pháp thích ứng
62 trang 135 0 0