Xây dựng chuẩn giảng dạy các bộ môn Khoa học - bài học từ Hoa Kỳ cho việc phát triển năng lực nghề cho giáo viên ở Việt Nam

Bài viết Xây dựng chuẩn giảng dạy các bộ môn Khoa học - bài học từ Hoa Kỳ cho việc phát triển năng lực nghề cho giáo viên ở Việt Nam trình bày việc xây dựng chuẩn giảng dạy các bộ môn khoa học ở Hoa Kỳ từ quan điểm xây dựng chuẩn đến giới thiệu bộ chuẩn giảng dạy các bộ môn khoa học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng chuẩn giảng dạy các bộ môn Khoa học - bài học từ Hoa Kỳ cho việc phát triển năng lực nghề cho giáo viên ở Việt Nam XÂY DỰNG CHUẨN GIẢNG DẠY CÁC BỘ MÔN KHOA HỌC - BÀI HỌC TỪ HOA KỲ CHO VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ CHO GIÁO VIÊN Ở VIỆT NAM HÀ THỊ LAN HƯƠNG Viện Nghiên cứu Sư phạm - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt: Phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên đang là vấn đề cần thiết trong việc đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện của giáo dục Việt Nam hiện nay nhất là năng lực giảng dạy các bộ môn khoa học. Việc phát triển năng lực giảng dạy các bộ môn khoa học cho giáo viên phổ thông trong thực tế còn gặp nhiều khó khăn về thách thức ở cả hai phía người giáo viên và người quản lý, xa hơn nữa là tầm nhìn về dạy học. Nghiên cứu này đề cập đến việc xây dựng chuẩn giảng dạy các bộ môn khoa học ở Hoa Kỳ từ quan điểm xây dựng chuẩn đến giới thiệu bộ chuẩn giảng dạy các bộ môn khoa học. Dựa vào kinh nghiệm của Hoa Kỳ để đưa ra các nhận định về các điểm nhấn trong việc phát triển năng lực giảng dạy bộ môn khoa học cho giáo viên, thông qua đó đưa ra một số định hướng cho việc phát triển năng lực dạy học các bộ môn khoa học cho giáo viên Việt Nam đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Từ khóa: chuẩn giảng dạy, bộ môn khoa học, giáo viên, năng lực giảng dạy khoa học, giáo dục phổ thông.1. MỞ ĐẦU Trong một thế giới đa dạng các sản phẩm của nghiên cứu khoa học, có hiểu biếtkhoa học đã trở thành một điều cần thiết cho tất cả mọi người. Với sự phối hợp giữa cácgiáo viên, cán bộ quản lý trường học, cha mẹ học sinh, các nhà phát triển chương trìnhgiảng dạy, các giảng viên và nhà quản lý trong trường đại học, các nhà khoa học, các kỹsư và các quan chức chính phủ,… Hoa Kỳ đã xây dựng các chuẩn quốc gia về khoa họcgiáo dục trong đó có chuẩn giảng dạy các bộ môn khoa học cho giáo viên [6]. Họ quanniệm rằng, việc giảng dạy các bộ môn khoa học là một hoạt động phức tạp và cũng làcốt lõi trong quá trình tiếp thu các kiến thức khoa học của nhân loại. Họ xây dựng chuẩngiảng dạy các bộ môn khoa học nhằm cung cấp các tiêu chí để đưa ra đánh giá về sựtiến bộ đối với quá trình tiếp thu kiến thức khoa học; đồng thời các chuẩn này mô tảhiểu biết cũng như khả năng tổ chức dạy học của giáo viên bộ môn khoa học ở tất cả cáccấp học. Tuy khẳng định giáo viên là trung tâm của giáo dục, nhưng giáo dục Hoa Kỳcho rằng không nên đặt họ ở vị trí là những người chịu trách nhiệm duy nhất đối với quátrình cải cách. Giáo viên cần hợp tác với học sinh, với tổ chức và các nhà hoạch địnhchính sách là những người đóng vai trò hỗ trợ trong quá trình thực hành giảng dạy tốtcác bộ môn khoa học trên cơ sở được học sinh công nhận và chia sẻ trách nhiệm học tậpcủa chính các em. 210KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA... 03/2017 Khi thực hiện chuẩn giảng dạy bộ môn khoa học, giáo viên phải có phương phápgiảng dạy hiệu quả để tạo ra một môi trường mà trong đó họ và các em học sinh sẽ cùnglàm việc với nhau như những người học chủ động. Trong khi học sinh tham gia vào quátrình học tập về thế giới tự nhiên và các nguyên lý khoa học cần thiết để hiểu về thế giớitự nhiên này, giáo viên làm việc với đồng nghiệp của mình để mở rộng kiến thức giảngdạy khoa học về mặt lý thuyết cũng như thực tế [7,8]. Trong bối cảnh hợp tác và hội nhập quốc tế, ngành giáo dục nước ta đã ban hànhcác chuẩn nghề nghiệp giáo viên [1,2,3]. Tuy nhiên, theo nhiều ý kiến đánh giá của cácnhà khoa học, các giáo viên, cha mẹ học sinh thì chuẩn nghề nghiệp giáo viên mới chỉdừng ở mức độ đánh giá, làm cơ sở để xây dựng và phát triển chương trình đào tạo vàbồi dưỡng cũng như làm cơ sở để xây dựng các chế độ chính sách mà chưa hướng tớiphát triển chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Trên thực tế, Việt Nam cũng chưa cóchuẩn giảng dạy cho giáo viên nói chung và chuẩn giảng dạy bộ môn khoa học cho giáoviên nói riêng. Đứng trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục nước nhàtrong đó chú trọng đến phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh [4,5]; ngoài việc banhành và xây dựng các chuẩn về chương trình giảng dạy, kiểm tra đánh giá,… thì việcxây dựng và ban hành chuẩn giảng dạy các bộ môn trong đó có các bộ môn khoa họccho giáo viên là cấp bách và cần thiết. Cách tiếp cận xây dựng chuẩn giảng dạy các bộmôn khoa học ở Hoa Kỳ [6] là những bài học kinh nghiệm đáng quý để Việt Nam họchỏi và triển khai trong công cuộc đổi mới giáo dục trong thời gian tới.2. NỘI DUNG2.1. Chuẩn giảng dạy bộ môn khoa học là gì? Chuẩn giảng dạy cung cấp các tiêu chí để đưa ra đánh giá về sự tiến bộ đối vớiquá trình tiếp thu kiến thức khoa học, các chuẩn này mô tả hiểu ...