Xói lở bờ sông, kênh, rạch tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau

Nội dung chính của bài viết là phân tích quá trình hình thành, phát triển hệ thống sông, hoạt động của con người lên hệ thống sông cùng hiện tượng biến đổi khí hậu nước biển dâng, tác giả đã đánh giá được thực trạng, phân tích rõ nguyên nhân và định hướng giải pháp phòng chống giảm nhẹ thiệt hại do xói lở bờ sông, kênh, rạch trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xói lở bờ sông, kênh, rạch tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau BÀI BÁO KHOA H C XÓI L B SÔNG, KÊNH, R CH T NH B C LIÊU, CÀ MAU Tr n Bá Ho ng1 Tóm t t: Do nhu c u phát tri n kinh t ã gây áp l c l n lên h th ng sông, kênh, r ch trên a bàn t nh B c Liêu và Cà Mau. Tình tr ng xói l b ã di n ra ph c t p v i xu hư ng ngày m t tăng tác ng x u t i môi trư ng, gây hoang mang cho c ng ng dân cư s ng ven sông, kênh, r ch. Qua phân tích quá trình hình thành, phát tri n h th ng sông, ho t ng c a con ngư i lên h th ng sông cùng hi n tư ng bi n i khí h u nư c bi n dâng, tác gi ã ánh giá ư c th c tr ng, phân tích rõ nguyên nhân và nh hư ng gi i pháp phòng ch ng gi m nh thi t h i do xói l b sông, kênh, r ch trên a bàn t nh B c Liêu và Cà Mau. T khoá: Xói l , h th ng sông, bi n i khí h u, B c Liêu, Cà Mau. 1 1. TV N T nh B c Liêu và Cà Mau, n m trên bán o Cà Mau, thu c ng b ng sông C u Long, mi n t c c nam c a T Qu c. Ranh gi i c a hai t nh, phía ông giáp bi n ông, phía Tây giáp bi n Tây, phía ông B c giáp t nh Sóc Trăng, phía Tây B c giáp t nh Kiên Giang, phía B c giáp t nh H u Giang. H th ng sông, kênh, r ch c a t nh B c Liêu và Cà Mau khá ch ng ch t, trong ó có m t s sông r ch l n như: sông Gành Hào, sông m Chim, sông Tr m, sông Ông c, sông M Bình, sông Cái ôi Vàm, sông B y Háp, sông T c Th … c bi t sông C a L n n i t bi n Tây qua bi n ông qua c a B và m t s kênh, r ch l n như: kênh B c Liêu - Cà Mau, kênh Qu n L Ph ng Hi p, kênh B c Liêu Vàm L , kênh Gành Hào - H Phòng, kênh T t Năm Căn, kênh Ba Bèo, r ch Cái Nháp, r ch ư ng Keo, r ch Lá v.v… H th ng sông, kênh, r ch t nh B c Liêu, Cà Mau óng vai trò r t quan tr ng, m b o nhi m nhi m v : thau chua, r a phèn, d n nư c ng t, giao thông th y n i li n các a phương trong 1 Vi n Khoa h c Th y l i mi n Nam. 88 t nh, là c u n i v i các t nh thành ph trong nư c và qu c t , là nơi cung c p ngu n th y s n ng th i cũng là tuy n du l ch sinh thái y ti m năng. Bên c nh nh ng ưu th mà h th ng sông, kênh, r ch em l i, là nh ng b t l i không nh mà t nh B c Liêu và Cà Mau ã, ang và s còn ph i i m t ó là: tình tr ng xâm nh p m n, lan truy n ô nhi m, s t l b , b i l ng lòng d n. c bi t trong nh ng th p niên g n ây, ng hành v i t c tăng trư ng nhanh v kinh t , bùng n trong phát tri n th y s n vùng ven bi n, bên c nh ó là tình tr ng bi n i khí h u, nư c bi n dâng ã làm cho nh ng y u t b t l i c a h th ng sông, kênh, r ch tr nên tr m tr ng h n. Hi n tư ng xói l b sông, kênh, r ch trên a bàn hai t nh này di n ra ph c t p, v i xu th phát tri n ngày m t gia tăng, có nhi u nơi xói l b sông, kênh, r ch di n ra v i t c m nh, quy mô l n, e d a n tính m ng, tài s n c a Nhà nư c và nhân dân. Vì v y, vi c nghiên c u ánh giá úng th c tr ng di n bi n, xác nh rõ nguyên nhân và xu t ư c gi i pháp phòng ch ng gi m nh thi t h i do xói l b sông, kênh, r ch trên a bàn hai t nh B c Liêu và Cà Mau là r t c n KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR NG - S 58 (9/2017) thi t, có ý nghĩa v khoa h c và th c t . 2. TH C TR NG, NGUYÊN NHÂN XÓI L B SÔNG, KÊNH, R CH T NH B C LIÊU VÀ CÀ MAU 2.1. c i m t nhiên h th ng sông, kênh, r ch t nh B c Liêu và Cà Mau ng b ng sông C u Long là b ph n c a châu th sông Mê Kông có di n tích 39.734 km², n m li n k vùng ông Nam B , phía B c giáp Campuchia, phía Tây Nam là v nh Thái Lan, phía ông Nam là Bi n ông, ư c hình thành t nh ng tr m tích phù sa và b i d n qua nh ng k nguyên thay i m c nư c bi n. Các c i m a m o tr m tích châu th ư c th hi n trên hình 1 cho th y khái quát l ch s hình thành và phát tri n c a BSCL. S phát tri n m r ng châu th ra bi n thì cũng ng th i cũng kéo theo m r ng m ng sông, trong ó bán o Cà Mau ư c hình thành và phát tri n kho ng 1000 năm trong Holocene (Lê Xuân Thuyên, 2011). Hình 1. Sơ a m o tr m tích khu v c Bán o Cà Mau (Lê Xuân Thuyên, 2011). Do nhu c u phát tri n vùng ng b ng mà h th ng sông, kênh, r ch vùng ng b ng sông C u Long ã ư c phát tri n theo th i gian, trong ó h th ng kênh, r ch t nh B c Liêu và Cà Mau ư c phát tri n ch m hơn so v i các vùng lân c n. Theo tài li u th i kỳ pháp thu c vào năm 1920 thì chính quy n th c dân Pháp ã xây d ng và n o vét hàng tá kênh, r ch, trong ó có kênh Qu n L - Ph ng Hi p. Hình 2. H th ng sông, kênh, r ch BSCL các năm 1880, 1900, 1915 và 1930 (Gouvernement générale de l’Indochine, 1930) KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR NG - S 58 (9/2017) 89 Và h th ng sông, kênh, r ch chính c a t nh B c Liêu, Cà Mau hi n nay (2016). thư ng. Tuy v y, tình tr ng th c t xói l ang di n ra m y năm g n ây trên h th ng sông, kênh, r ch thu c a bàn hai t nh B c Liêu và Cà Mau l i là trư ng h p c bi t c n ph i xem xét. K t qu i u tra kh o sát g n ây nh t cho th y, ch riêng 5 tháng u năm 2017, t nh B c Liêu ã x y ra 6 t s t l trên chi u dài g n 200 m (Chi c c Phòng ch ng l t bão B c Liêu, 2017). M i ây nh t r ng sáng ngày 27/6/2017, nhi u căn nhà t i khóm 1, phư ng 1 (th xã Giá Rai) b s p lún khi n ngư i dân h t s c hoang mang, trong ó có ít nh t 6 căn nhà dân ã di d i kh n c p. Hình 3. H th ng sông, kênh, r ch chính ...