XUÂN DIỆU – HOÀI THANH: HAI TÁC GIẢ, MỘT ĐIỂM DỪNG

Yêu quá, cảm phục quá nên đôi khi người ta “lờ” đi, hoặc đơn giản là không nhận ra gót chân Asin của thần tượng. Các nhà lãng mạn Xuân Diệu và Hoài Thanh rất thường được/bị đối xử như vậy. Xuân Diệu, "ông hoàng" của thơ tình Việt Nam là một đỉnh cao của phong trào Thơ Mới, đó là thực tế không thể phủ nhận.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
XUÂN DIỆU – HOÀI THANH: HAI TÁC GIẢ, MỘT ĐIỂM DỪNG XUÂN DIỆU – HOÀI THANH: HAI TÁC GIẢ, MỘT ĐIỂM DỪNG Yêu quá, cảm phục quá nên đôi khi người ta “lờ” đi, hoặc đơn giản là không nhận ragót chân Asin của thần tượng. Các nhà lãng mạn Xuân Diệu và Hoài Thanh rất thườngđược/bị đối xử như vậy. Xuân Diệu, ông hoàng của thơ tình Việt Nam là một đỉnh cao của phong trào ThơMới, đó là thực tế không thể phủ nhận. Nhưng thiết nghĩ cũng cần phải nói cho rõ hơn, cụthể hơn: Xuân Diệu là một đỉnh cao của “nhánh” lãng mạn trên “cây” Thơ Mới. Bên cạnh đó,trong Thơ Mới ít nhất còn có một “nhánh” khác: “nhánh” tượng trưng - siêu thực kéo dài từBích Khê, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên đến Nguyễn Xuân Sanh, Đinh Hùng rồi kết thúc ởnhóm Dạ Đài. Hiện tượng này không có gì đáng ngạc nhiên. Bởi,như nhiều nhà nghiên cứu đã chỉ ra, khi được tiếp xúc vớiphương Tây, chỉ trong vòng vài chục năm đầu thế kỷ XX,thơ ca Việt Nam đã tái diễn lịch sử phát triển hàng trămnăm của thơ ca phương Tây; các trào lưu lãng mạn,tượng trưng, siêu thực không nối tiếp và phủ định lẫnnhau mà chúng xuất hiện gần như đồng thời và tồn tạisong song. Trong sự phát triển đa dạng và gấp gáp ấy,“nhánh” lãng mạn - mà Xuân Diệu là một đại diện tiêubiểu - là “nhánh” tạo được thanh thế lớn hơn cả, vàđương thời, thành tựu của “nhánh” này cũng được phổbiến sâu rộng hơn cả. Điều đó, cộng với sự tự ý thức rấtcao về tài năng và vị thế cá nhân trong làng thơ (nhưnhiều câu chuyện đời thường cho thấy) có thể là nguyênnhân dẫn đến ở Xuân Diệu, trong những lúc nào đó, cómột lối nhìn thơ, thẩm thơ, định giá thơ rất... Xuân Diệu!Nghĩa là, ông lấy chính ông, lấy chính những nguyên tắc Nhà thơ Xuân Diệu.sáng tạo thơ ca đã khiến ông đạt được thành công rực rỡhồi những năm 1930 làm “vật chuẩn” để đo các tác giả, tác phẩm thơ khác - cụ thể là cáctác giả, tác phẩm xuất hiện sau ông. Cái gì “lệch chuẩn”, “vượt chuẩn” đều bị ông phê phánkhá nghiêm khắc. Oái oăm thay, trong số những cái “lệch chuẩn”, “vượt chuẩn” ấy lại cónhững cái đích thực là sáng tạo báo trước một chân trời mới của thi ca. Nghĩa là, nói cáchkhác, ở nhà thơ “mới nhất trong các nhà Thơ Mới” (Hoài Thanh) đã xuất hiện “điểm dừngbảo thủ”: ông không chấp nhận bị phủ định bởi cái mới hơn mình của các nhà thơ lớp sau. Ví dụ rõ nhất cho phản ứng này là việc Xuân Diệu phê phán thơ không vần củaNguyễn Đình Thi trong Hội nghị tranh luận văn nghệ Việt Bắc năm 1949. Lấy các bài Đêmmít tinh, Sáng mát trong như sáng năm xưa, Đường núi, Không nói của Nguyễn Đình Thilàm căn cứ, Xuân Diệu phê rằng: “Các ý đầu Ngô mình Sở”, “các đoạn trong tứ thơ khôngdính nhau... không hiểu sao đang đêm mít tinh lại nói đến nhớ Hà Nội”, “những nét thơ rấtđẹp nhưng chỗ này một nét chỗ kia một nét, tán loạn như trong một bức tranh siêu thực”... http://www.hoc360.vnÔng nhận xét: “Anh Thi rất tiết kiệm chữ, nhưng lại tiết kiệm quá”, và phê: “Nếu đúc quáđộc giả không theo kịp được, thì cũng không còn là thơ nữa”. Về chuyện không vần trongthơ Nguyễn Đình Thi, tuy Xuân Diệu không phản đối trực tiếp, song ông lại nêu chủ trươngthơ phải có vần, vì những lẽ sau: vần như là chỗ nghỉ hơi, vần như là chỗ “để hồn thơ tựavào câu thơ một cách vững chắc”, vần giúp công chúng và tác giả dễ nhớ dễ thuộc, vần gắnvới thói quen của quần chúng và tiếng Việt. Không khó nhận thấy sự phê phán và nhữngyêu cầu của Xuân Diệu chính là được rút ra từ sự đối chiếu giữa các đặc điểm thi pháp củathơ Nguyễn Đình Thi với các đặc điểm thi pháp đã làm nên tên tuổi Xuân Diệu sáng chóigiữa làng Thơ Mới: nếu thơ Nguyễn Đình Thi đã là sự thể nghiệm “mang tính tiền phongnghệ thuật rõ rệt” trong văn nghệ kháng chiến thì sự định giá thơ Nguyễn Đình Thi củaXuân Diệu lại in đậm dấu ấn của thơ thuần túy lãng mạn chủ nghĩa, ở đây các yêu cầu vềvần và về sự liên hệ cú pháp - ngữ nghĩa vẫn được xem trọng. Nói cách khác, nếu chỉ xétriêng chặng phê bình thơ Nguyễn Đình Thi trên cuộc đời thơ Xuân Diệu, thì với dấu ấn củanhà lãng mạn trong chặng này, Xuân Diệu đã bộc lộ rõ phương diện bảo thủ của mình, sứccản của mình đối với sự sáng tạo liên tục và mạnh mẽ trong thơ. Nhà phê bình Hoài Thanh. Về Hoài Thanh, có lẽ là không thiếu chính xác nếu coi ông như một thành viên củaphong trào Thơ Mới, một nhà Thơ Mới (tất nhiên, theo cách thức và bằng những phươngtiện riêng của ông). Điều đó không chỉ được chứng minh bởi việc ông đã sớm quan tâm đến http://www.hoc360.vnThơ Mới (bài viết đầu tay của Hoài Thanh có tên Thơ mới, đăng trên Tiểu thuyết thứ Bảy, số31, 29-12-1934), ủng hộ, khẳng định, ca ngợi Thơ Mới khi nó còn đang trên đường hìnhthành và phải chịu bao áp lực từ “phe” thơ cũ. Điều đó cũng không chỉ được chứng minh bởiviệc ông cùng với Hoài Chân “đã đọc tất c ...