An sinh xã hội ở khu vực nông thôn, nghiên cứu trường hợp một xã ngoại thành Hà Nội

Tham khảo nội dung bài viết "An sinh xã hội ở khu vực nông thôn, nghiên cứu trường hợp một xã ngoại thành Hà Nội" dưới đây để nắm bắt được kết quả của cuộc nghiên cứu tại xã Yên Thường, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội về vấn đề an sinh xã hội. Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích, mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
An sinh xã hội ở khu vực nông thôn, nghiên cứu trường hợp một xã ngoại thành Hà Nội Xã hội học thực nghiệm Xã hội học số 1 - 2007 33 An sinh xã hội ở khu vực nông thôn - Nghiên cứu trường hợp một xã ngoại thành Hà Nội Tô Duy Hợp Nguyễn Thị Minh Phương An sinh xã hội cổ truyền chủ yếu dựa trên nền tảng quan hệ gia đình, dòng họ và cộng đồng (Bùi Thế Cường và các tác giả khác, 2003: 19). Trong khi đó, hoạt động an sinh xã hội cơ bản chưa đáp ứng kịp thời, và chỉ ở mức độ tối thiểu (Tô Duy Hợp và cộng sự, 2000: 14). Do đó, việc nghiên cứu, phân tích lý luận và thực tiễn về hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam là rất cần thiết cho sự nghiệp phát triển nông thôn. Bài viết này dựa trên kết quả nghiên cứu trường hợp tại xã Yên Thường, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, với 496 người tham gia trả lời bảng hỏi và 18 người tham gia phỏng vấn sâu. An sinh xã hội được nhìn nhận là một hệ thống bao gồm 2 tiểu hệ thống hợp thành (Tô Duy Hợp, 2006). Một là, tiểu hệ thống bảo hiểm xã hội (social insurances) là hình thức an sinh xã hội dựa trên nguyên tắc có đóng, có hưởng, bao gồm các loại bảo hiểm như y tế, nghề nghiệp, thai sản, tuổi già, thất nghiệp, tử vong, giáo dục, v.v…; Hai là, tiểu hệ thống hỗ trợ xã hội (social support). Đây là hình thức an sinh xã hội dựa trên nguyên tắc không đóng vẫn được hưởng, bao gồm các hình thức như trợ cấp xã hội, trợ giúp xã hội, cứu trợ xã hội, v.v… Sự phân tích bộ đôi như thế này là cơ sở lý luận và phương pháp luận để kiến tạo hệ thống an sinh xã hội tam nông theo hướng hiện đại hóa. Khung thu thập thông tin thực nghiệm (1) Hai trụ cột: Bảo hiểm và hỗ trợ xã hội (1) (2) (3) (2) Ba cấp độ: Lưới an toàn - Phòng ngừa rủi ro -Hai trụ Ba cấp Các bên cột độ tham gia Nâng cao năng lực (3) Các bên tham gia: Nhà nước và ngoài nhà nước (4) Hai trình độ: An sinh cơ bản và an sinh phát triển (5) Chuyển đổi kép: Vừa củng cố an sinh cơ bản, vừa kiến tạo an sinh phát triển Hai trình độ Chuyển đổi kép (4) (5) 1. Vài nét về xã Yên Thường Xã Yên Thường có tổng số 15.000 dân với 3.942 hộ. Diện tích đất tự nhiên là 862 ha, trong đó đất nông nghiệp là 565 ha. Xã có 10 thôn, trong đó có 9 thôn vốn là những làng cổ và thôn Dốc Lã mới hình thành từ năm 1995, nằm dọc quốc lộ số 1 trên đường từ Hà Nội đi Bắc Ninh. Năm 2006, xã này đứng đầu huyện về đăng ký tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học www.ios.org 34 An sinh xã hội ở khu vực nông thôn... Cũng như nhiều xã khác ở đồng bằng sông Hồng, Yên Thường đang diễn ra quá trình phi nông nghiệp hóa khá mạnh. Về tỷ lệ lao động nông nghiệp trên tổng số lao động của hộ, chỉ có 9,4% các hộ khảo sát có số lao động nông nghiệp chiếm trên 50% tổng số lao động của hộ. Theo nguồn thu nhập của hộ: 25,3% số hộ có nguồn thu nhập hoàn toàn từ phi nông nghiệp; 63,4% số hộ có nguồn thu nhập từ phi nông nghiệp chiếm trên 50% tổng số thu nhập; 21,3% hộ có nguồn thu từ nông nghiệp là chính. Không có hộ nào duy nhất nguồn thu từ nông nghiệp. Theo ý kiến của người dân tự xác định hộ của mình thuộc loại nào, có 2,7% hộ tự nhận là hộ nông nghiệp hoàn toàn và hộ hỗn hợp với nông nghiệp là chính là 25,3%. Nhìn chung, Yên Thường đang ở mô hình hỗn hợp trọng phi nông. Bên cạnh sự dịch chuyển về kinh tế, các đặc điểm văn hóa - xã hội của một làng - xã nông nghiệp vẫn còn đang tiếp tục tồn tại ở đây. Đây chính là điểm được lưu ý trong việc xem xét thực trạng về hệ thống an sinh xã hội ở Yên Thường, cũng như triển vọng của mô hình an sinh xã hội trong tương lai. 2. Bảo hiểm Kết quả khảo sát cho thấy thực trạng người dân trong xã tham gia các loại bảo hiểm. Trước hết là bảo hiểm xã hội 1 , 39,7% những người được hỏi đã hoặc đang làm việc có bảo hiểm xã hội. Theo giới tính, 50% những người được hỏi là nam giới có bảo hiểm xã hội, trong khi đó tỷ lệ này ở nữ là 28,6%, thấp hơn gần nửa so với nam giới. Những người có học vấn càng cao thì tỷ lệ có bảo hiểm xã hội cũng cao hơn. Điều này cũng có thể lý giải là nhờ học vấn càng cao người lao động càng có cơ hội nhiều hơn tham gia vào khu vực lao động chính thức, nơi có nhiều cơ hội hơn trong việc tiếp cận bảo hiểm xã hội. Tỷ lệ nhóm người nghèo có bảo hiểm xã hội thấp hơn hơn nửa so với những người giàu có bảo hiểm xã hội. Kết quả khảo sát cũng cho thấy 100% những người được hỏi đã hoặc đang lao động thuộc diện tự làm cho gia đình mình, hoặc làm cho hộ khác (khu vự ...