Ba vị thần Thành hoàng mới được suy tôn ở Việt Nam

Thờ cúng thần Thành hoàng ở Việt Nam vừa là tín ngưỡng, vừa là đạo lý sống và sự tôn vinh của hậu thế đối với bậc tiền nhân có công với làng xóm, đất nước. Bài viết này đề cập đến ba vị thần Thành hoàng mới được suy tôn ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ba vị thần Thành hoàng mới được suy tôn ở Việt Nam1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑ ± ∗Vlj TRѬӠNG GIANG(∗)BA Vӎ THҪN THÀNH HOÀNGMӞI ĈѬӦC SUY TÔN Ӣ VIӊT NAMTóm tҳt: Thͥ cúng th̯n Thành hoàng ͧ Vi͏t Nam vͳa là tínng˱ͩng, vͳa là ÿ̩o lý s͙ng và s͹ tôn vinh cͯa h̵u th͇ ÿ͙i vͣi b̵cti͉n nhân có công vͣi làng xóm, ÿ̭t n˱ͣc. Vͣi ng˱ͥi dân ͧ c͡ngÿ͛ng làng xã, v͓ th̯n Thành hoàng ÿ˱ͫc coi nh˱ m͡t v͓ thánh. M͟ilàng quê ÿ͉u có các v͓ thánh th̯n cͯa mình: “Tr͙ng làng nào làng̭y ÿánh, Thánh làng nào làng ̭y thͥ”. Nhͷng v͓ thánh th̯n ÿóth˱ͥng có công vͣi dân, vͣi n˱ͣc nh˱ ÿánh gi̿c ngo̩i xâm, ÿánhgi̿c thiên nhiên, khai hoang l̵p ̭p, d̩y ngh͉ cho dân,v.v… Bàivi͇t này ÿ͉ c̵p ÿ͇n ba v͓ th̯n Thành hoàng mͣi ÿ˱ͫc suy tôn ͧVi͏t Nam.Tӯ khóa: th̯n Thành hoàng, tín ng˱ͩng Thành hoàng, AlexandreÉmile Jean Yersin, Phan Th͇ Ph˱˯ng, Nguy͍n T̩o.1. TiӇu sӱ và công tích ba vӏ thҫn Thành hoàng mӟi ÿѭӧc suy tônӣ ViӋt Nam1.1. Bác sƭ Alexandre Émile Jean Yersin (1863 - 1943)Alexandre Émile Jean Yersin là ngѭӡi gӕc Pháp, sinh ra và lӟn lên tҥiThөy Sƭ. Năm 1888, ông bҧo vӋ thành công luұn án tiӃn sƭ y khoa B͏nhlao th͹c nghi͏m, sau ÿó ÿѭӧc nhұn làm viӋc trong ViӋn Pasteur. Tháng9/1890, ông sang ViӉn Ĉông vӟi tѭ cách mӝt bác sƭ hӧp ÿӗng cho hãngVұn tҧi Hàng hҧi, làm viӋc trên chiӃc tàu thӫy chҥy dӑc bӡ biӇn ViӋt Namnӕi liӅn Sài Gòn, Nha Trang, Hҧi Phòng.Ngày 29/7/1891, A. Yersin ÿһt chân lên bӡ biӇn Nha Trang. Bӏ chinhphөc bӣi cҧnh ÿҽp hӳu tình, khí hұu ôn hoà cӫa mӝt vùng ÿҩt nhiӋt ÿӟi,ông quyӃt ÿӏnh chӑn Nha Trang làm quê hѭѫng thӭ ba, làm viӋc và sӕngchӃt ӣ ÿây. Trong suӕt hѫn 50 năm gҳn bó vӟi ViӋt Nam, A. Yersin ÿã cónhӳng ÿóng góp ÿһc biӋt xuҩt sҳc. Di sҧn ông ÿӇ lҥi có ý nghƭa rҩt quantrӑng cho khoa hӑc, kinh tӃ và văn hóa ViӋt Nam.∗TS., Hӑc viӋn Chính trӏ - Hành chính Quӕc gia Hӗ Chí Minh khu vӵc I.1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑ - Tìm ra vùng ÿ̭t Ĉà L̩t:Vào nhӳng năm 1890 - 1894, miӅn rӯng núi dӑc dãy Trѭӡng Sѫn cònlà nhӳng vùng hoang vu, bí hiӇm, chѭa ÿѭӧc khai khҭn, ngoҥi trӯ các tӝcngѭӡi thiӇu sӕ bҧn ÿӏa. Vұy mà mӝt ngѭӡi ngoҥi quӕc nhѭ A. Yersin“ÿѫn thѭѫng ÿӝc mã” dám dҩn thân vào miӅn rӯng sâu nѭӟc ÿӝc, bҩtchҩp mӑi khó khăn nguy hiӇm ÿӃn tính mҥng thì thұt phi thѭӡng.Sau ba cuӝc thám hiӇm liên tiӃp, ngày 21/6/1893, A. Yersin là ngѭӡiÿҫu tiên khám phá ra Cao nguyên Lâm Viên. Ông ÿӅ xuҩt chӑn vùng ÿҩtnày làm nѫi nghӍ dѭӥng. ĈӅ xuҩt cӫa ông ÿѭӧc Toàn quyӅn Ĉông DѭѫngPaul Doumer ghi nhұn. Ngày 01/11/1899, vӏ Toàn quyӅn này ÿã ký nghӏÿӏnh thành lұp tӍnh Ĉӗng Nai Thѭӧng, vӟi thӫ phӫ là Djiring và hai trҥmhành chính là Tánh Linh và Lâm Viên (Ĉà Lҥt bây giӡ). Ĉó là tiӅn ÿӅpháp lý ÿҫu tiên cho viӋc ra ÿӡi thành phӕ Ĉà Lҥt.- Tr͛ng thành công cây cao su ͧ Vi͏t Nam:Năm 1897, Toàn quyӅn Ĉông Dѭѫng Paul Doumer thành lұp hai trungtâm nghiên cӭu thí nghiӋm ѭѫm giӕng cây cao su tӯ hҥt tѭѫi: mӝt ÿһt ӣtrҥm thӵc nghiӋm Ông YӋm (BӃn Cát - Thӫ Dҫu Mӝt) do E. Raoul, mӝtdѭӧc sƭ chuyên nghiên cӭu thӵc vұt ӣ vùng nhiӋt ÿӟi phө trách; và mӝtÿһt ӣ Suӕi Dҫu, thuӝc ViӋn Pasteur Nha Trang, do A. Yersin quҧn lí. Ĉasӕ hҥt giӕng cây cao su ÿѭӧc ѭѫm nҧy mҫm, tӕt nhanh. Chính A. Yersinlà ngѭӡi có tiӃng nói quyӃt ÿӏnh trong viӋc tham mѭu cho Chính phӫPháp mӣ rӝng diӋn tích trӗng cao su ӣ ViӋt Nam.- Sáng l̵p h͏ th͙ng Vi͏n Pasteur:Năm 1895, A. Yersin thiӃt lұp ӣ Nha Trang mӝt phòng thí nghiӋm ÿӇÿiӅu chӃ huyӃt thanh trӏ bӋnh dӏch hҥch. Sau ÿó, ông vұn ÿӝng Chính phӫPháp và chính quyӅn thuӝc ÿӏa cho nâng các phòng thí nghiӋm vi trùnghӑc ӣ Sài Gòn và Nha Trang lên thành ViӋn Pasteur Ĉông Dѭѫng. A.Yersin ÿѭӧc cӱ làm ViӋn trѭӣng ÿҫu tiên, trông coi cҧ 2 cѫ sӣ Nha Trangvà Sài Gòn, rӗi tiӃp tөc lұp thêm chi nhánh ӣ Hà Nӝi (năm 1920) và ӣ ĈàLҥt (năm 1936).- Hi͏u tr˱ͧng sáng l̵p Ĉ̩i h͕c Y khoa Hà N͡i:Năm 1902, Toàn quyӅn Ĉông Dѭѫng Paul Doumer ký nghӏ ÿӏnh thànhlұp Trѭӡng Y khoa Ĉông Dѭѫng, có nhiӋm vө ÿào tҥo thҫy thuӕc chotoàn xӭ vӟi quyӃt tâm xây dӵng mӝt trѭӡng y khoa chính quy và hiӋn ÿҥi9Ÿ 7Uɉ͝QJ *LDQJ %D Yʈ WKɤQ 7KjQK KRjQJ«ӣ Ĉông Dѭѫng có quy chӃ tѭѫng tӵ nhѭ Ĉҥi hӑc Y khoa Paris. A. Yersinlà HiӋu trѭӣng sáng lұp trѭӡng. Năm 1904, ông trӣ vӅ Nha Trang tiӃp tөcsӵ nghiӋp nghiên cӭu khoa hӑc cӫa mình.- Ĉem khoa thú y vào Vi͏t Nam:Ĉông Dѭѫng là vùng ÿҩt lҩy nông nghiӋp làm cѫ bҧn. Trâu bò là sӭckéo chӫ yӃu. NӃu trâu bò bӏ bӋnh thì ÿӡi sӕng kinh tӃ cӫa nông dân bӏ ÿedoҥ. A. Yersin thҩy viӋc phòng chӕng dӏch bӋnh cho trâu bò hӃt sӭc quantrӑng. Cho nên, ông là ngѭӡi ÿi ÿҫu trong viӋc nghiên cӭu, giҧi quyӃt vҩnÿӅ vӅ dӏch tӉ cӫa trâu bò và ÿһt nӅn móng cho công tác thú y ӣ ViӋt Nam.- Nh̵p chͯng cây quinquina:Năm 1914, ChiӃn tranh ThӃ giӟi lҫn thӭ nhҩt bùng nә làm cho nhiӅukhu vӵc trên thӃ giӟi, trong ÿó có ViӋt Nam, thiӃu hөt thuӕc kí ninh(quinine), loҥi thuӕc duy nhҩt chӳa bӋnh sӕt rét lúc ÿó. A. Yersin nhұpchӫng cây quinquina và trӗng thành công loҥi cây này ӣ ViӋt Nam. Tӯÿó, ViӋn Pasteur Nha Trang chuyên bào chӃ thuӕc, nghiên cӭu bӋnh ...