BÀI 21 + 22 : SÓNG CƠ HỌC

Nêu được định nghĩa sóng. Phân biệt được sóng dọc và sóng ngang. Giải thích được nguyên nhân tạo thành sóng. Nêu được ý nghĩa của các đại lượng đặc trưng cho sóng cơ (biên độ,chu kì, tần số, bước sóng, vận tốc truyền sóng)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI 21 + 22 : SÓNG CƠ HỌCTiết 27 : BÀI 21 + 22 : SÓNG CƠ HỌCI / MỤC TIÊU : Nêu được định nghĩa sóng. Phân biệt được sóng dọc và sóng ngang. Giải thích được nguyên nhân tạo thành sóng. Nêu được ý nghĩa của các đại lượng đặc trưng cho sóng cơ (biên độ,chu kì, tần số, bước sóng, vận tốc truyền sóng) Lập được phương trình sóng và nêu được ý nghĩa của các đại lượngtrong phương trình.II / CHUẨN BỊ : Chậu nước có đường kính 50cm. Lò xo để làm TN sóng ngang và sóng dọc. Hình vẽ phóng to các phần tử của sóng ngang ở các thời điểm khác nhau.III / GỢI Ý VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY  HỌC : Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viênHoạt động 1 :HS : Trên mặt nước xuất hiện những GV : Ném một viên đá xuống mặtvòng tròn đồng tâm lồi. Lõm xen kẽ nước.lan rộng dần tạo thành sóng nước. GV : Quan sát và nêu nhận xét.HS : Khi cột A dao động lên, xuống,dao động đó được truyền cho cácphần tử nước từ gần ra xa. GV : Tạo sóng nước trong một thiết bị bằng kính, hình hộp chữ nhật.HS : Hình sin .HS : Dao động lên xuống tại chổ, còncác đỉnh sóng chuyển động theo GV : Mặt cắt của nước có dạng hìnhphương nằm ngang ngày càng ra xa gì ?tâm dao động.Hoạt động 2 : GV : Các hạt mạt cưa nổi trên mặtHS : Quan sát và nêu nhận xét. nước dao động như thế nào ?HS : Sóng ngang : là sóng mà cácphần tử của sóng dao động theophương vuông góc với phương truyền GV : GV biểu diễn TN sóg trên mặt nước.sóng. GV : Hãy nêu nhận xét chuyển động của mỗi phần tử của môi trường ? GV : Hãy nêu nhận xét chuyển độngHS : Quan sát và nêu nhận xét. lan truyền của sóng.HS : Sóng dọc : là sóng mà các phầntử của sóng dao động theo phươngtrùng với phương truyền sóng. GV : GV biểu diễn TN sóng trên dây lò xo GV : Hãy nêu nhận xét chuyển độngHoạt động 3 : của mỗi phần tử của môi trường ?HS : Sóng cơ học được tạo thành nhờ GV : Hãy nêu nhận xét chuyển độnglực liên kết đàn hồi giữa các phần tử lan truyền của sóng.của môi trường truyền dao động đi,và các phần tử càng ở xa tâm daođộng cùng trễ pha hơn. GV : Cho học sinh quan sát mô hình biểu diễn vị trí của các phần tử của sóng ngang ở những thời điểm liênHS : Mặt nước, sợi dây đàn hồi, tấm tiếp.kim loại mỏng. GV : Nêu nhận xét.HS : Không khí, chất lỏng, dây lò xo GV : Khi nào một môi trườngbị nén dãn. truyền sóng ngang ? Cho ví dụ ?Hoạt động 4 :HS : Nêu định nghĩa chu kỳ và tần GV : Khi nào một môi trườngsố. truyền sóng dọc ? Cho ví dụ ?HS : Nêu định nghĩa biên độ. GV : Chu kỳ sóng là gì ?HS : Bước sóng là khoảng cách giữa GV : Tần số sóng là gì ?hai điểm gần nhau nhất trên phương GV : Biên độ sóng là gì ?truyền sóng có dao động cùng pha. GV : Phân tích hình vẽ 21.4 SGK có thể nhận thấy sau một chu kì daoHS : Hay bước sóng là quảng đường động, sóng truyền đi được mộtsóng truyền được trong một chu kỳ. khoảng không đổi gọi là bước sóng. Nêu định nghĩa. GV : Tất cả những điểm cách nhau một bước sóng đều cách vị trí cân bằng một khoảng bằng nhau (C ùng li độ) và chuyển động về cùng một phía, nghĩa là dao động cùng pha. Nêu định nghĩa. lHS : v = = l .f T Vận tốc truyền sóng là vận tốctruyền pha dao động. GV : Cần nhấn mạnh ( dựa trên phân tích hình 21.3 ) rằng các phần Trong khi sóng truyền đi, các tử của môi trường không chuyểnphần tử của sóng vẫn dao động tại động theo sóng, chỉ có dao độngchỗ. được truyền đi. Bởi vậy khi nói vận tốc sóng là nói vận tốc truyền sóngHoạt động 5 : hay nói chặt chẽ hơn là vận tốc 2 truyền pha dao động.HS : u0 ( t ) = A sin t T   t xHS : uM ( t ) = A sin  2     T    GV : Hướng dẫn học sinh viết phương trình sóng tại O ?HS : Học sinh phải nắm vững tại sao GV : Hướng dẫn học sinh viếttrong dao điều hòa ta sử dụng hàm phương trình sóng tại M ?cos trong khi đó bên sóng ta phải sử GV : Lưu ý HS rằng phương trìnhdụng hàm sin. này có hai biến số x và t, u là một hàm số s ...