Bài giảng bộ môn Dược lý: Thuốc giảm đau

Bài giảng về "Thuốc giảm đau" giúp người học có thể hiểu được: Đại cương về thuốc giảm đau, phân loại thuốc giảm đau, thuốc giảm đau gây nghiện (thuốc giảm đau gây ngủ, thuốc giảm đau loại Morphin), thuốc giảm đau không phải loại Morphin: Paracetamol và thuốc chống viêm phi steroid, thuốc giảm đau hỗ trợ,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng bộ môn Dược lý: Thuốc giảm đau BỘMÔNDƯỢCLÝ HỌCVIỆNQUÂNY ThuốcgiảmđauNgườisoạn:NguyễnBíchLuyệnA.Đạicương1.Đau:làmộtcảmgiácđặcbiệt,đauthườngliênquanđếnsựtổnthươngthựcthểvàlàmtiếntriểnbệnhlý. *Nguyênnhângâyđaulàdocácngọndâythầnkinhcảmgiácbịkíchthíchquáđộbởicáctácnhânvậtlýhayhoáhọc(nhiệt,cơ,điện,acid,base).Dướiảnhhưởngcủacáckíchthíchđau,trongcơthểsẽgiảiphóngramộthoặcnhiềuchấtgâyđaunhưHistamin,chấtp(Pain),cácKininhuyếttương(Bradykinin,Kallidin).Mộttrongcáctácdụngcủacácchấtnàylàgâyđau.2.Giảmđau:Cácthuốcgiảmđaucóthểcócáccơchế+Làmgiảmnhậncảmvớikíchthíchđau:chườmlạnh,xoa.+Giảmdẫntruyềncảmgiácđau:Thuốctê+Giảmhoặcđốilậpvớicácchấttrunggianhoáhọccủađau:thuốcgiảmđau,chốngviêm.+Tácđộnglêncácreceptorđặchiệucủađau:CácOpiat.+KíchthíchgiảiphóngMorphinnộisinhEndorphin:châmcứu.3.Phânloạithuốcgiảmđau(2nhómchính,1nhómphụ)+Thuốcgiảmđaugâynghiện(thuốcgiảmđaugâyngủ,thuốcgiảmđauloạiMorphin)+ThuốcgiảmđaukhôngphảiloạiMorphin:Paracetamolvàthuốcchốngviêmphisteroid.+Thuốcgiảmđauhỗtrợ:khôngđượcxếploạitheotruyềnthốnglàgiảmđau,nhưngcótácdụnglàmhiệuquảgiảmđaucủacácnhómthuốctrênhoặclàmgiảmnhẹcáctácdụngkhôngmongmuốncủachúngVD:thuốcchốngtrầmcảm,thuốcchốngđộngkinh.B.Thuốcgiảmđauloạiopiat1.Đạicương2.Liênquangiữacấutrúcvàtácdụng3.Dượcđộnghọccủathuốc4.Tácdụngcủathuốc5.Chỉđịnh6.Chốngchỉđịnh7.Tươngtácthuốc8.Quenthuốc,nghiệnthuốc,hộichứngcaithuốc9.Cácopiattổnghợp1.Đạicương.Còngọilàthuốcgiảmđaugâyngủ.Giảmđautrungương.Làthuốcgâynghiện,khôngkêđơnquá7ngày..Làalcaloidtừnhựakhôquảcâythuốcphiện *CácreceptorcủaOpiat. Từ1973 đãxácđịnh đượcRp đặchiệucủa Morphin. Những Rp này có ở não,nằm chủ yếu ở hệ viền ( não cảm xúc )có ởvùngdưới đồi, đồinão,nhân đuôivàởtuỷsống. Đặc biệt, ở trục thần kinh, ở nhữngvùng dẫn truyền tập hợp cảm giác đau,Rptậptrungởđó. Vềđiềutrị,mỗiRpcóchứcphậnriêng .Rpmuy:giảm đau,giảmhôhấp,co đồngtử,thayđổicảmxúc. ..Rpkappa:giảmđau,xúccảm,anthần. .Rpdelta:gắnchọnlọcvớiEnkephalinvàcũngcóthểcóthamgiavàotácdụnggiảm đaucủaOpioid. .Rp sigma : còn biết ít liên quan đến điềutrị.Cóquanhệgiántiếp đếnnhậnthứcvàtâmthầnvậnđộng. Tácdụnggiảm đaucủaOpioidlàtácdụngkíchthíchtrênreceptormuyvàkappa.2.Liênquangiữacấutrúcvàtácdụng Morphine Codeine Heroin Morphine Heroin3.DượcđộnghọccủathuốcDễhấpthuquađườngtiêuhoá,phầnlớnbịgiánghoáởgan,cóchukỳganruột,dễphânphốivàomôTốcđộphânphốiởnãotuỳthuộcvàohệsốphântándầunước(Heroin>Morphin)Dễthấmquahàngràomáunãocủatrẻ,quahàngràonhauthai.NgườicóthaidùngliêntụcOpiat(nghiện)thìnồngđộởnãothaigấp3lầnnãomẹdẫnđếnsựđẻnonhoặcảnhhưởngđếnsựpháttriểncủatrẻvìOpiatlàmrốiloạnvùngdướiđồi.4.Tácdụngcủathuốc4.1.Tácdụnggiảmđau4.2.Tácdụnggâyngủ4.3.Tácdụnggâysảngkhoái4.4.Tácdụngtrênhôhấp4.5.Tácdụngtrêncơtrơn4.6.Cáctácdụngkhác4.1.TácdụnggiảmđauMorphinứcchếvỏnãovànhữngtrungtâmởgiannão,ứcchếcảmgiácđaurấtđặchiệu. Tácdụnggiảmđaunàyđượctăngcườngbởithuốcanthầnkinh.Morphinlàmtăngtácdụngcủathuốctê.4.2.TácdụnggâyngủMorphincòngâyngủvàlàmgiảmhoạtđộngtinhthần.Liềucaocóthểgâymê,làmmấttrigiác.Đặcbiệt,liềuthấpcóthểgâyhưngphấn:13mglàmchomấtngủ,nôn,phảnxạtuỷtăng,ýnghĩđếnnhanh,nhưnglộnxộn.4.3.TácdụnggâysảngkhoáiVớiliềuđiềutrị,làmtăngtrítưởngtượng.Giảmcáccảmgiácâmtính:buồnrầu,sợhãi,loâu,biquan,cảmgiácđói…Tăngcườngcảmgiácdươngtính:trạngtháilạcquan,nhìnmàusắcthấyđẹp,nghetiếngđộngthấydễchịu.4.4.Tácdụngtrênhôhấp:Liềuthấpkíchthích,liềucaoứcchếtrungtâmhôhấp,liềuđiềutrịgiảmnhạycảmvớiCO2.ởtrẻmớiđẻvàtrẻcònbú,trungtâmnàyrấtnhạycảmvớiMorphin.4.5.TácdụngtrêncơtrơnGiảmnhuđộngruột,giảmtiếtdịchtiêuhoá.Cocơvòng(cơoddi,cơthắthồimanhtràng,cơhậumôn,cơvòngbàngquang),cóthểlàmxuấthiệncơnhentrênngườicóhen(docokhíquản).4.6.Cáctácdụngkhác+KíchthíchtrựctiếpreceptorhoáhọcởsànnãothấtIVvàgâynôn.+KíchthíchtrungtâmvagusvàtrungtâmdâyIII,làmchậmnhịptim,cođồngtử.+Kíchthíchtrungtâmthảinhiệtởvùngdướiđồi:Gâygiảmnhiệt.+GiúptăngthảiADH(hormonkhángniệu),A.C.T.H,F.S.H,T.S.H,L.H.L.T.ứcchếtrungtâmhoLiềucaogâyhạáp5.Chỉđịnh:Giảmđau(nhữngcơnđaudữdội,cấp)Chốngsốc(dochấnthương,sauđẻ,dophảnứngsautiêmthuốc…)Hentim,phùphổicấp(thểnhẹvàvừa).Làmdễthởtrongsuytim(trừtâmphếmãn)Tiềnmê.Chữakháihuyết(comaoquản)Rốiloạnthầnkinh:vậtvã,mêsảng.Giảmho,chốngđilỏng ...