Bài giảng Chẩn đoán và điều trị sỏi mật - BS. Trần Công Ngãi

"Bài giảng Chẩn đoán và điều trị sỏi mật" trình bày tổng quan về sỏi mật, chẩn đoán sỏi mật, chẩn đoán sỏi túi mật, chẩn đoán sỏi đường mật, hình ảnh sỏi mật qua siêu âm, chẩn đoán sỏi đường mật, điều trị sỏi mật...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chẩn đoán và điều trị sỏi mật - BS. Trần Công Ngãi Chuyên đề: CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ SỎI MẬT BS.TRẦN CÔNG NGÃI ĐẶT VẤN ĐỀ - Sỏi mật là một bệnh lý gan mật thường gặp ở Việt Nam và trên thế giới -Có thể gây ra những biến chứng nhiễm trùng, ngoại khoa nguy hiểm.(1) -Cần chẩn đoán và điều trị kịp thời để dự phòng những biến chứng có thể xảy ra. (1) Nguyễn Đình Hối, Bệnh sỏi đường mật ở Việt Nam,y học TP Hồ Chí Minh, No.3,1997,105-116 TỔNG QUAN -Sỏi mật là sự hiện diện của sỏi trong hệ thống đường mật bao gồm: *Đường mật trong gan *Túi mật *Ống mật ngoài gan tận bóng Vater TỔNG QUAN - Thành phần sỏi mật: *Sỏi cholesterol *Sỏi sắc tố mật NỘI DUNG - Chẩn đoán sỏi mật - Điều trị sỏi mật CHẨN ĐOÁN SỎI MẬT - Chẩn đoán sỏi túi mật - Chẩn đoán sỏi đường mật * Chẩn đoán dựa vào: + Lâm sàng + Cận lâm sàng CHẨN ĐOÁN SỎI TÚI MẬT - Sỏi túi mật (thường không có triệu chứng:#80%) + Sỏi túi mật không có triệu chứng: *Chẩn đoán chủ yếu dựa vào siêu âm và CT scanner Siêu âm là tốt nhất(kinh tế, dễ sử dụng: hình ảnh tăng âm, di chuyển khi thay đổi tư thế, có bóng lưng phía sau).(1),(2) (1) Bệnh tiêu hóa gan mật, Huế-2009:404 (2)Cleveland Clinic Journal of Medicine-2002, Vol.69,979 CHẨN ĐOÁN SỎI TÚI MẬT + Sỏi túi mật có triệu chứng: *Cơn đau quặn gan *Có thể có biến chứng viêm túi mật cấp Biểu hiện trên lâm sàng: Đau hạ sườn phải, tăng lên khi hít sâu. Sốt, rét run Có thể vàng da (sỏi cổ túi mật chèn ép ống gan chung) CHẨN ĐOÁN SỎI TÚI MẬT Phản ứng thành bụng hạ sườn phải, Murphy(+) Có thể sờ được túi mật dưới HS(P) ấn rất đau Xét nghiệm: tăng bạch cầu CHẨN ĐOÁN SỎI TÚI MẬT Siêu âm: *Thành túi mật dày >3mm *Túi mật căng to *Có thể có lớp dịch quanh túi mật (vòng Halo) *Dấu Murphy-Sono (+) *Có hình ảnh của sỏi túi mật trên siêu âm (1) (1)Siêu âm bụng tổng quát, Nguyễn Phước Bảo Quân, 2011 CHẨN ĐOÁN SỎI ĐƯỜNG MẬT - Sỏi đường mật không kèm viêm đường mật Biểu hiện có thể rất đa dạng: *Không triệu chứng *Cơn đau quặn gan *Vàng da tăng dần giống tắc mật do u *Viêm tụy cấp tái phát *Đau bụng không đặc hiệu *Sốt kéo dài CHẨN ĐOÁN SỎI ĐƯỜNG MẬT + Sỏi đường mật có viêm đường mật *Đau hạ sườn phải *Sốt cao, rét run *Nước tiểu vàng đậm, vàng da và kết mạc mắt, phân bạc màu *Có thể có biến chứng: Nhiễm trùng huyết, choáng nhiễm trùng Gr(-) … CHẨN ĐOÁN SỎI ĐƯỜNG MẬT Chẩn đoán hình ảnh: *Siêu âm (độ nhạy #50%): Các dấu hiệu gợi ý Giãn đường mật trong và ngoài gan Hình ảnh trực tiếp của sỏi *Siêu âm nội soi: Rất chính xác để chẩn đoán sỏi mật, kể cả sỏi nhỏ ở gần cơ Oddi, đánh giá tình trạng đường mật (khi sỏi nằm ở cơ Oddi và bóng Vater mà siêu âm thường không thấy) HÌNH ẢNH SỎI MẬT QUA SIÊU ÂM Sỏi túi mật HÌNH ẢNH SỎI MẬT QUA SIÊU ÂM Sỏi ống mật chủ HÌNH ẢNH SỎI MẬT QUA CT SCAN Sỏi túi mật HÌNH ẢNH SỎI MẬT TRÊN ERCP ERCP: gallstones within the common bile duct CHẨN ĐOÁN SỎI ĐƯỜNG MẬT *Chụp đường mật ngược dòng qua nội soi: rất tốt vì giúp đồng thời chẩn đoán và điều trị *Chụp cắt lớp tỷ trọng: cũng cho thông số như siêu âm, nhưng chính hơn (tránh những trở ngại của siêu âm) ĐIỀU TRỊ SỎI MẬT Gồm: + Điều trị nguyên nhân: loại bỏ sỏi + Điều trị triệu chứng và biến chứng ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA 1/ Tiết thực: Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, trứng sữa 2/ Thuốc giảm đau, chống co thắt: Nospar, spasmaverin viên 40mg 3-4 v/ngày Hyoscin, buscopan viên 10mg 3v/ngày hoặc ống 20mg 2-3 ống/ngày Spasfon ống 40mg, Visceralgin forte (hiện không còn được sử dụng) Dolargan 100mg TB hoặc chuyền TM 1-2 ống