Bài giảng Chọn giống cây trồng ngắn ngày - Chương 2: Chọn tạo giống lúa

Bài giảng Chọn giống cây trồng ngắn ngày - Chương 2: Chọn tạo giống lúa cung cấp đến học viên các kiến thức về vai trò của lúa gạo, tài nguyên di truyền cây lúa, đặc điểm sinh học của cây lúa, đặc điểm thực vật học của cây lúa, thu thập nguồn gen lúa ở Việt Nam, chọn tạo giống lúa thuần,... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chọn giống cây trồng ngắn ngày - Chương 2: Chọn tạo giống lúaLớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/ CHƢƠNG 2 CHỌN TẠO GIỐNG LÚA Lớp Học Phần VNUA ( Khoa Nông Học ) - Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphank57vnua/1. Vai trò của lúa gạo Cây lúa (Oryza sp. sativa) là một trong những cây lương thực chính, cung cấp lương thực cho hơn 65% dân số trên thế giới. Hiện nay hơn 100 nước trên thế giới sản xuất lúa. Châu Á là vùng sản xuất lúa gạo chủ yếu chiếm 90% về sản lượng cũng như về diện tích. Cây lúa có khả năng thích ứng rộng với vùng trồng từ 530 vĩ Bắc đến 400 vĩ Nam. Việt Nam từ bao đời nay cây lúa đã gắn liền với đời sống dân tộc, với lịch sử dựng nước và giữ nước. Nông dân ta rất giàu kinh nghiệm và giỏi nghề trồng lúa. Việt Nam cũng là một trong những trung tâm phát sinh cây lúa và nghề trồng lúa của loài người. Cây lúa luôn là cây lương thực chiếm tuyệt đối trong sản xuất nông nghiệp và là nhân tố quan trọng ổn định tình hình kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội của đất nước.Bảng 2.4 : Phân bố diện tích, năng suất và sản lượng lúa toàn cầu năm 2011 Diện tích Năng suất Sản lượng Vùng (tr.ha) (t/ha) (tr.t)Châu Á 145,2 4,49 653,2Châu Phi 11,6 2,4 26,5Châu Mỹ 6,8 5,5 37,8Châu Âu 0,7 6,0 4,7Châu Đại Dương 0,8 9,2 7,8Toàn cầu 164,1 4,4 722,7Bảng tổng hợp sản lượng lúa Thế giới và Châu lục giai đoạn 2001- 2005 (Số liệu thống kê của FAO, 2006 - Đơn vị tính: Triệu tấn) Thế giới, Châu lục 2001 2002 2003 2004 2005 - Toàn Thế giới 597.981 569.035 584.272 606.268 618.441 + Châu Á 544.630 515.255 530.736 546.919 559.349 + Châu Âu 3.650 3.210 2.260 2.468 2.340 + Châu Đại Dương 1.164 1.218 1.457 1.574 1.344 + Nam Mỹ 19.784 19.601 19.973 23.726 24.020 + Bắc, Trung Mỹ 12.260 12.195 11.623 12.816 12.537 + Châu Phi 16.493 17.556 18.223 18.765 18.851Bảng 2.1 Diện tích, năng suất và sản lượng lúa của Việt Nam trong 10 năm Năm Diện tích Sản lượng Năng suất (1000ha) (1000 tấn) (tấn/ha) 2000 7.666,30 32.529,50 4,24 2001 7.492,70 32.108,40 4,29 2002 7.504,33 34.447,16 4,59 2003 7.452,20 34.568,90 4,63 2004 7.445,00 36.149,00 4,86 2005 7.326,00 35.791,00 4,89 2006 7.324,80 35.849,50 4,89 2007 7.180,70 35.917,90 4,99 2008 7.414,10 38.724,80 5,22 2009 7.440,10 38.895,50 5,23 2010 7.487,48 39.994,60 5,34Việt Nam đang đứng trước những thách thức to lớn đối với sản xuấtlúa và 5 thách thức lớn nhất là:1.Những vùng nghèo, điều kiện và nguồn tài nguyên hạn chế nhưmiền núi sản xuất chưa đáp ứng đu nhu cầu lương thực cho ngườidân trong vùng2.Diện tích đất lúa thu hẹp do xây dựng cơ sở hạ tầng và chuyển đổimục đích sử dụng, từ năm 2000 đến 2010 giảm 640 nghìn ha.3.Sản xuất lúa hiệu quả thấp do chi phí sản xuất cao và giống lúachất lượng thấp dẫn đến giá bán thấp hơn so với các nước khác năm2013 giá chỉ đạt mức 340 đến 370 đô la/tấn, trong khi Thái Lan đềutrên 400 đô la/tấn4.Dịch bệnh xảy ra ngày càng nghiêm trọng hơn, đặc biệt một số loạisâu bệnh như rầy nâu, bệnh bạc lá, bệnh khô vằn, bệnh virus vànglùn, lùn soăn lá, lùn sọc đen trên lúa gây hại thành dịch trên diệnrộng.5.Biến đổi khí hậu tác động mạnh, thiên tai hạn hán, bão lụt, nhiệtđộ thấp, xâm nhập mặn dẫn đến sản xuất bấp bênh2. Tài nguyên di truyền cây lúa Lúa là một trong những cây trồng cổ xưa nhất loài người. Căn cứ vào các tài liệu khảo cổ học ở Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam... cây lúa đã có mặt từ 3000-2000 năm trước công nguyên. Nhiều kết quả nghiên cứu gần đây thống nhất cho rằng lúa trồng ở Châu Á xuất hiện cách đây 8000 năm (Lu.B.R và cộng sự, 1996). Tổ tiên trực tiếp của lúa trồng châu Á là Oryza sativa vẫn còn chưa được kết luận chắc chắn. Một số tác giả: Sampath và Rao (1951), Sampath và Govidaswami (1958), Ok ...