Bài giảng Đại cương về miễn dịch học: Miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu - BS. Đỗ Đại Hải

Bài giảng Đại cương về miễn dịch học: Miễn dịch không đặc hiệu và miễn dịch đặc hiệu trình bày lịch sử miễn dịch học, chức năng của hệ thống miễn dịch, miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu, yếu tố dịch thể, yếu tố dịch thể trong miễn dịch đặc hiệu, tế bào của hệ thống miễn dịch, cơ chế bảo vệ của hệ thống miễn dịch, bệnh lý miễn dịch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đại cương về miễn dịch học: Miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu - BS. Đỗ Đại Hải ÑAÏI CÖÔNG VEÀ MIEÃN DÒCH HOÏC MIEÃN DÒCH KHOÂNG ÑAËC HIEÄU VAØ MIEÃN DÒCH ÑAËC HIEÄU BS. Ñoã Ñaïi Haûi 1 CHÖÙNG CHÆ MIEÃN DÒCH CAÊN BAÛN Hoïc caùc baøi hoïc theo chöông trình (10 chuyeân ñeà) Taøi lieäu tham khaûo:  Immunology . Ivan Roitt. NXB: Mosby  Fundamental Immunology 5th edition 2003 . William E.Paul NXB: Lippincott Williams & Wilkins  Mieãn Dòch & Sinh Lyù Beänh. 2006 NXB Y Hoïc Sau khi döùt thuyeát trình 2 tuaàn: thi traéc nghieäm. 2 LÒCH SÖÛ MIEÃN DÒCH HOÏC Mieãn dòch: mieãn giaûm Mieãn dòch (immunity) mieãn, khoâng maéc moät beänh naøo ñoù. Khi khoûi moät beänh naøo ñoù thì keøm theo khaû naêng khoâng bò taùi nhieãm. Khaùi nieäm MD coù tröôùc khi bieát VK vaø beänh nhieãm Hippocrate (460 tröôùc CN) moâ taû beänh dò öùng (ñaëc öùng: idiosyncrasie) Ngaøy nay MD hoïc coù lieân quan ñeán nhieàu laûnh vöïc 3 MIEÃN DÒCH: BAÛO VEÄ Chuûng ngöøa: vaccination (cuoái TK XVIII) TK XI Trung Hoa Beänh ñaäu muøa (smallpox) Trung ñoâng TK XVIII Thoå Nhó Kyø: Caùch chuûng ngöøa: raïch da, boâi muû cuûa ngöôøi beänh nheï (variolation) ñaàu tieân ôû Constantinople. Dr Emmanuel Timoni (1817) du nhaäp vaøo Anh Lady Mary Wortley Montagu: aùp duïng roäng raõi 4 MIEÃN DÒCH: BAÛO VEÄ Edward Jenner (1798) Vaûy cuûa ñaäu boø (cowpox) coù theå baûo veä con ngöôøi traùnh ñaäu muøa Louis Pasteur: (1881) Phaùt hieän vi khuaån, caáy vk in vitro  saûn xuaát vaccine (vacca, cow) Maãn caûm baûo veä (preventive immunization) 5 MIEÃN DÒCH: BAÛO VEÄ Maãn caûm chuû ñoäng (active immunization) Pasteur: saûn xuaát vaccine chuûng ngöøa daïi, dòch taû. Robert Kock: chuûng ngöøa lao, moâ taû phaûn öùng maø nay ñöôïc bieát laø phaûn öùng quaù maãn chaäm. Roux vaø Yersin*: tìm ra exotoxin Von Behring vaø Kitasato*: tieâm endotoxin cho loaøi vaät  chaát trung hoøa ñoäc toá. (passive immunization) Pfeiffer vaø Bordet*: (1896) boå theå Widal (1896) huyeát thanh chaån ñoaùn soát thöông haøn (ngöng keát vk) 6 THEÁ KYÛ XX: BAÛO VEÄ & BEÄNH LYÙ Mieãn dòch ñöôïc nghieân cöùu theo 2 höôùng: ngaøy nay ñöôïc bieát laø MD khoâng ñaëc hieäu vaø MD ñaëc hieäu: Eùlie Metchnikov (1845-1916) , zoologist, 1883, thuyeát veà söï thöïc baøo, khoâng mang tính ñaëc hieäu, khoâng trí nhôù. Paul Ehrlich (1854-1915) 1880, thuyeát chuoãi beân (side-chain theory) veà söï saûn xuaát khaùng theå: treân beà maët teá baøo coù chuoãi beân hay receptor ñeå tieáp nhaän chaát dinh döôõng, khi tieáp nhaän toxin phuø hôïp, khi teá baøo töï laønh  caùc chuoãi beân seõ rôi ra vaø teá baøo seõ saûn xuaát theâm nhieàu chuoãi beân. 7 Paul Ehrlich’s side-chain theory 8 THEÁ KYÛ XX: BAÛO VEÄ & BEÄNH LYÙ Charles Richet* & Portier (Phaùp): 1902 moâ taû shock phaûn veä (anaphylactic shock)  ñaùp öùng mieãn dòch khoâng phaûi bao giôø cuõng coù yù nghóa laø söï baûo veä maø coøn coù theå gaây ra toån thöông hoaëc roái loïan: mieãn dòch beänh lyù (immunopathology). Ngaøy nay: Phaûn öùng quaù maãn Beänh töï mieãn Suy giaûm mieãn dòch (baåm sinh, maéc phaûi) 9 THEÁ KYÛ XX Coù nhieàu thaønh töïu 1930-1960: thaønh phaàn hoùa hoïc vaø caáu truùc khaùng theå Porter* & Edelman (1959-1960): IgG, IgM, IgA, Ishizakas (1968) IgE 1950-1980: mieãn dòch teá baøo vaø thuyeát löïa choïn (selections theories) Gowans (1959): vai troø cuûa teá baøo lymphoâ Woodruff (1967): khaùng huyeát thanh choáng teá baøo lymphoâ  öùc cheá MD Thaûi gheùp, dung naïp MD 10 THEÁ KYÛ XX Thuyeát löïa choïn clon (Clonal Selection Theory) Burnet 1959 Khaùng theå ñôn clon (Monoclonal Antibodies) Georges Kohler* & Ceùsar Milstein* (1975) Thuyeát thoâng tin: (1950)  Thuyeát moâ hình tröïc tieáp (Haurowitz, Pauling): KN coù maët thöôøng tröïc trong teá baøo  khuoân toång hôïp KT.  Thuyeát moâ hình giaùn tieáp (Burnet, Fenner) KN gaây thay ñoåi coù tính chaát ñaëc hieäu veà di truyeàn cho cô cheá toång hôïp KT trong teá baøo 11 THEÁ KY ...