Bài giảng môn Sinh học động vật: Chương 10 - Nguyễn Hữu Trí

Bài giảng môn Sinh học động vật - Chương 10 cung cấp kiến thức về hệ tiết niệu. Những nội dung chính trong chương gồm có: Các sản phẩm thải có Nitơ, sự tiến hóa của hệ tiết niệu, cấu trúc thận của động vật hữu nhũ, chức năng của thận, tuần hoàn thận, điều hòa hoạt động thận. Mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn Sinh học động vật: Chương 10 - Nguyễn Hữu TríChöông 10Chương 10 Hệ tiết niệuHeä tieát nieäu1. Các sản phẩm thải có Nitơ– a. Ammonia– b. Uré– c. Acid uric2. Sự tiến hóa của hệ tiết niệu3. Cấu trúc thận của động vật hữu nhũ4. Chức năng của thận5. Tuần hoàn thận6. Điều hòa hoạt động thận23/02/2016 1:43 SA1Nguyễn Hữu Trí23/02/2016 1:43 SA2Nguyễn Hữu TríHeää tieát nieäuBaøi tieát laø quaù trình thaûi caùc chaát baõ,caùc chaát dö thöøa qua quaù trình bieándöôõng ra khoûi cô theå, giuùp cô theåkhoâng bò nhieãm ñoäc vaø giöõ ñöôïc caânbaèng noäi moâi.Tham gia vaøo chöùc naêng naøy coù nhieàucô quan phoái hôïp vôùi nhau nhö: heä hoâhaáp- heä tuaàn hoaøn- heä tieâu hoùa- heä tieátnieäu- daDơi hút máu (Desmodus rotundas), một động vật có vú với hệ tiết niệu rất đặc biệt.23/02/2016 1:43 SA3Nguyễn Hữu Trí23/02/2016 1:43 SA4Nguyễn Hữu TríCaùc saûn phaåmthaûi coù NitôCaùc saûn phaåm thaùi coù Nitô23/02/2016 1:43 SA5Nguyễn Hữu Trí• Khi caùc amino acid vaønucleicacidñöôïcchuyeån hoùa, moät saûnphaåm taïo ra laø ammonia(NH3), laø moät chaát khaùñoäc nhöng coù theå ñöôïcloaïi ra thoâng qua mangcuûa caù xöông (teleostfish).Thuùchuyeånammonia thaønh urea, moätchaát ít ñoäc hôn. Chim vaøboø saùt treân caïn chuyeånnoù thaønh uric acid, moätchaát khoâng tan trongnöôùc.23/02/2016 1:43 SA300 – 500 mL/gN1 bước xử lý650 mL/gN4 bước xử lý10 mL/gN15 bước xử lýNguyễn Hữu Trí1Loại sinh vậtCấu trúcSản phẩmtiếtKhí khổng, lổ vỏCác lưu ýkhácTinh thể không tanSöï tieán hoùa cuûa heä tieát nieäuCác tinh thể này đượcgiữ trong cơ thểThực vậtKhông có cơ quan bài tiếtThẩm thấu ra môitrườngXoang tràng và da gaiNguyên sinh động vật Không bào co bópvà thân lổ23/02/2016 1:43 SA7Nguyễn Hữu TríSöï tieán hoùa cuûa heä tieát nieäuTieàn thaänHaäu thaän23/02/2016 1:43 SA9Nguyễn Hữu TríÑôn thaän ôû giun ñoát•11Nguyễn Hữu TríTieàn ñôn thaän ôû giun deïp23/02/2016 1:43 SA10Nguyễn Hữu TríCaùc oáng Malpighi ôû coân truøngCaùc oáng Malpighi cuûa coân truøng laø phaànmôû roäng cuûa oáng tieâu hoùa, taém trongdòch huyeát töông . Caùc teá baøo cuûa thaønhoáng coù theå haáp thu acid uric, K+ vaø caùcchaát khaùc töø huyeát töông roài vaøo oáng nhoûnhôøvaøoquaùtrìnhthaåmthaáu(osmotically). Phaân lôùn nöôùc ñöôïc taùi haápthu (reabsorbed) qua thaønh ôû ruoät sau.Caùc oáng Malpighi cuûa coân truøng gioángnhö ñôn thaän cuûa giun ñoát laø nôi loaïi boûchaát thaûi Nitrogen vaø laø choã oån ñònh caânbaèng nöôùc vaø muoái trong cô theåHaàu heát ñoäng vaät khoâng coù xöông soáng,ví duï giun ñoát (annelid), coù ñôn thaän(metanephridia). Ñôn thaän goàm moät caùioáng vôùi choå môû vaøo khoang cô theå hìnhcaùi pheãu goïi laø pheãu ñôn thaän(nephrostomes), moät oáng nhoû uoán khuùcngoaèn ngoeøo, moät phaàn oáng nhoû phoàngleân ñeå tích tröõ goïi laø tuùi vaø moät loã ra quathaønh cô theå goïi laø loã ñôn thaän. Muoái coùtheå ñöôïc taùi haáp thu töø nhöõng oáng naøy,vaø chaát dòch (fluid) coù theå ñöôïc giöõ laïi.Nöôùc tieåu (urine) ñöôïc giaûi phoùng ramoâi tröôøng thoâng qua caùc loã ñôn thaän(nephridiopores).23/02/2016 1:43 SA8• Ñoäng vaät khoâng xöông soángña baøo nhoû nhö giun deïp coùnhöõng caáu truùc phöùc taïp hônñeå baøi xuaát laø heä thoáng caùcoáng nhoû vôùi teá baøo ngoïn löûa(flame cell), vaø caùc loã baøi tieátcaáu thaønh neân nguyeân thaäncuûa giun deïp. Caùc loâng rung(cilia) beân trong teá baøo ngoïnlöûa daãn chaát dòch töø cô theånhôø hoaït ñoäng uoán mình. Caùcchaát baøi tieát sau ñoù ñöôïctoáng ra ngoaøi qua caùc loãthoâng vôùi moâi tröôøng beânngoaøi.Trung thaänTieàn thaän23/02/2016 1:43 SANguyễn Hữu Trí23/02/2016 1:43 SA12Nguyễn Hữu Trí2Söï soáng trong nöôùc ngoïtSöï thích nghi cuûa ñoäng vaätnöôùc ngoït• Caùc ñoäng vaät nöôùc ngoït ñoái phoù vôùi vaán ñeà caêngphoàng vaø maát muoái nhö theá naøo?• 1. Haàu heát chuùng khoâng bao giôø uoáng nöôùc• 2. Cô theå chuùng ñöôïc chaát nhaày bao phuû, giuùpngaên caûn doøng nöôùc thöôøng xuyeân ñi vaøo• 3. Chuùng baøi xuaát moät löôïng lôùn nöôùc trong nöôùctieåu loaõng• 4. Caùc teá baøo haáp thu muoái ñaëc bieät treân beà maëtmang thu nhaän muoái moät caùch tích cöïc söû duïngATP23/02/2016 1:43 SA13Nguyễn Hữu TríSöï soáng trong nöôùc maën23/02/2016 1:43 SA14Nguyễn Hữu TríSöï thích nghi cuûa ñoäng vaätnöôùc maën• Caùc ñoäng vaät nöôùc maën ñaáu tranh vôùi söï loaïinöôùc vaø gaït boû muoái dö thöøa nhö theá naøo?• 1. Chuùng thöôøng xuyeân uoáng nöôùc bieån ñeåthay theá nöôùc ñaõ bò maát qua mang hay thaámqua beà maët cô theå.• 2. Chuùng baøi xuaát moät soá ion muoái (Mg++, SO4--)vôùi moät löôïng nhoû nöôùc tieåu ñaäm ñaëc.• 3. Chuùng baøi xuaát Na+ vaø Cl- do caùc teá baøotieát muoái ôû mang baèng vaän chuyeån tích cöïcngöôïc gradient noàng ñoä söû duïng ATP.23/02/2016 1:43 SA15Nguyễn Hữu TríCa ...