Bài giảng Ngân hàng thương mại: Bài 1 - ThS. Trần Phước Huy

"Bài giảng Ngân hàng thương mại - Bài 1: Ngân hàng và hoạt động ngân hàng" được biên soạn với mục tiêu thông tin đến người học các kiến thức lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng; chức năng của ngân hàng; các dịch vụ của ngân hàng; các loại hình ngân hàng; hệ thống ngân hàng Việt Nam; tổ chức hệ thống và điều hành của ngân hàng; các nhân tố tác động tới hoạt động của ngân hàng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ngân hàng thương mại: Bài 1 - ThS. Trần Phước Huy BÀI GIẢNG MÔN NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Viện Ngân hàng Tài chính Đại học Kinh tế Quốc dân v1.0013109224 1 GIỚI THIỆU HỌC PHẦN I. Mục tiêu • Học phần Ngân hàng thương mại nghiên cứu về cách thức hoạt động, vài trò và tầm quan trọng của NHTM trong nền kinh tế. • Cung cấp các kiến thức tổng quát về các nghiệp vụ của một NHTM, đồng thời nghiên cứu công tác quản trị tại các tổ chức tín dụng nói chung cũng như NHTM nói riêng. II. Nội dung nghiên cứu Học phần gồm 5 bài Bài 1: Tổng quan về Ngân hàng và các dịch vụ ngân hàng Bài 2: Nguồn vốn và quản lý nguồn vốn Bài 3: Tài sản và quản lý tài sản Bài 4: Phân tích tín dụng và chính sách tín dụng Bài 5: Các nghiệp vụ tín dụng v1.0013109224 2 BÀI 1 NGÂN HÀNG VÀ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG Giảng viên: ThS. Trần Phước Huy Trường Đại học Kinh tế Quốc dân v1.0013109224 3 TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG • Cỗ máy kỳ diệu nhất của tạo hóa chính là cơ thể của một con người. Vậy để vận hành “thể chế” này, chúng ta cần có một nguồn năng lượng nuôi dưỡng, cung cấp cho cỗ máy đó. Và hệ tuần hoàn với trái tim mình đã mang những chất dinh dưỡng thiết yếu nhất chứa đựng trong dòng máu ngọt lành đến cơ quan trong cơ thể này. • Với vai trò là phát minh quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường, hệ thống ngân hàng đóng vai trò là trái tim, là nhịp đập của nền kinh tế. Huy động vốn từ những người có tiền nhàn rỗi để “nuôi dưỡng” các cá nhân, tổ chức trong nền kinh tế. 1. Vậy cụ thể ngân hàng là gì? Chức năng của ngân hàng trong nền kinh tế ra sao? 2. Các dịch vụ chính của ngân hàng trong nền kinh tế? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài tổng quan về hoạt động ngân hàng. v1.0013109224 4 MỤC TIÊU • Giúp sinh viên nắm được lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống ngân hàng. • Hiểu và giải thích các chức năng của ngân hàng. • Nắm vững các nghiệp vụ, sản phẩm mà ngân hàng cung cấp để hiểu được vai trò của ngân hàng trong nền kinh tế. • Hiểu và phân biệt các loại hình ngân hàng. • Biết được lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống ngân hàng tại Việt Nam. v1.0013109224 5 NỘI DUNG Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng Chức năng của ngân hàng Các dịch vụ của ngân hàng Các loại hình ngân hàng Hệ thống ngân hàng Việt Nam Tổ chức hệ thống và điều hành của ngân hàng Các nhân tố tác động tới hoạt động của ngân hàng v1.0013109224 6 1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA NGÂN HÀNG 1.1. Lịch sử hình thành 1.2. Lịch sử phát triển v1.0013109224 7 1.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH • Vào thế kỷ thứ 4 TCN, các ngân hàng Hy Lạp vận hành đa dạng và phức tạp hơn bất kỳ xã hội nào trước đó. • Các đền thờ, cá nhân và tổ chức thường sử dụng các giao dịch tài chính như cho vay, gửi tài sản, trao đổi tiền tệ và định giá tiền đúc. • Pythius là người đầu tiên lập ra và điều hành ngân hàng tư nhân đầu tiên thế kỷ thứ 5 TCN. • Hoạt động tín dụng ngân hàng phát triển mạnh mẽ tại vùng Mediterian trong thế kỷ thứ 4 TCN. • Khi Hy Lạp chinh phục Ai Cập, mạng lưới kho chứa ngũ cốc hình thành ngân hàng ngũ cốc. • Mạng lưới ngân hàng này hoạt động như hệ thống tín dụng thương mại, việc thanh toán được ghi sổ mà không cần chuyển tiền. v1.0013109224 8 1.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH • Hình thái ngân hàng đầu tiên được hình thành trước khi con người phát minh ra tiền tệ. Đó là các đền thờ cổ đại. • Ban đầu, “tiền” gửi tại ngân hàng là các loại ngũ cốc, gia cầm, nông sản rồi đến vàng, kim loại quý. Và đền thờ chính là hình thái ngân hàng đầu tiên, cất giữ các tài sản này. • Khoảng 3000 năm TCN, tại Ai Cập và Mesopotamia, vàng được gửi vào các đền thờ. Đến thế kỷ 18 TCN, tại Babylon, có dấu hiệu cho thấy các thầy tu trông giữ đền bắt đầu cho mượn Đền thờ Bel ở Mesopotamia tài sản cất trong đền. Khái niệm ngân hàng cổ đại ra đời. • Như vậy, hoạt động ngân hàng cổ đại manh nha được hình thành vào thế kỷ 18 TCN với dịch vụ cơ bản là nhận gửi các tài sản và cho mượn những tài sản này. Những dịch vụ ngân hàng đầu tiên không dành cho đông đảo người dân bình thường mà chỉ dành cho những người giàu có. v1.0013109224 9 1.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH • Cuối TK III TCN, khi La Mã chinh phục vùng Mediterian, đảo Delos trở thành trung tâm Ngân hàng của vùng với hóa đơn tín dụng được sử dụng trong thanh toán. • Nhà nước La Mã bổ nhiệm công chứng viên để ghi nhận các giao dịch ngân hàng. • Tuy vậy, sự phát triển của hệ thống NH gặp phải sự cản trở lớn do thói quen tiêu dùng tiền mặt của người La Mã. • Khi La Mã suy vong, hoạt động thương mại giảm sút, Đền th ...