Bài giảng Rối loạn tiêu hóa chức năng - BS. Đặng Sỹ Điểm

Bài giảng Rối loạn tiêu hóa chức năng do BS. Đặng Sỹ Điểm biên soạn cung cấp cho các bạn những kiến thức về định nghĩa; phân loại rối loạn chức năng tiêu hóa; một số nguyên nhân gây rối loạn chức năng tiêu hóa thường gặp; điều trị rối loạn chức năng tiêu hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Rối loạn tiêu hóa chức năng - BS. Đặng Sỹ ĐiểmBVĐakhoaHoànM ỹSàiGòn Ch ươngtrìnhGDSK BSĐ ặngS ỹĐi ểm–ChuyênKhoaTiêuhóa I.ĐỊNHNGHĨARốiloạntiêuhóa(Dyspepsia,indigestion, dyspepsie)làmộtthuậtngữthườngdùngđểchỉ nhữngbấtthườngdiễnrangaytạiđườngtiêuhóa,cũngcóthểcũngxảyrangoàiđườngtiêuhóaRốiloạntiêuhóacóthểlàbệnhlýhoặckhôngphảibệnhlý.Mọilứatuốiđềucóthểbịrốiloạntiêuhóavàtìnhtrạngrốiloạntiêuhóaởmỗingườithườngkhônggiốngnhau. II.PHÂNLO ẠIR ỐILO ẠNCH ỨC NĂNGTIÊUHÓA1. Rốiloạnchứcnăngthựcquản(Khónuốtchức năng;cảmgiáccụcnghẹn;hộichứngnhailại;ợ nóng…)2. Rốiloạnchứcnăngdạdàytátràng(Khótiêuchức năng;Nônóichứcnăng…)3. Rốiloạnchứcnăngruột(Hộichứngruộtkíchthích (IBS);Sìnhhơi,táobón,tiêuchảychứcnăng…)4. Rốiloạnchứcnăngmậttụy(Rốiloạnvậnđộng đườngmật;rốiloạnchứcnăngcơvòngOddi;Rối loạnchứcnăngtúimật) II.PHÂNLO ẠIR ỐILO ẠNCH ỨC NĂNGTIÊUHÓA5.Rốiloạnchứcnănghậumôntrựctràng(Đauhậumôntrựctràngchứcnăng;đitiêukhông kiềmchế(FunctionalfecalIncontinence);rốiloạn vậnđộngcơvùngđáychậu(Pelvicfloor Dyssynergia).6.Đaubụngchứcnăng7.RốiloạntiêuhóachứcnăngởtrẻemRỐILOẠNCHỨCNĂNGTIÊUHÓAKHÔNGPHẢIBỆNHLÝ- Doănchếđộkhôngphùhợplàmchotiêuhóakhôngbìnhthường(phânnát,cóbọt,mùitanh…)Dùngkhángsinhkhôngtuânthủchỉđịnh,liềulượnglàmmấtcânbằnghệsinhtháivisinhvậtởđườngruột,Phụnữnghénkhimangthainhưngcũngcódấuhiệurốiloạntiêuhóanhưkhôngmuốnăn,nôn,buồnnôn,ọe.MộtsốthuốccũngcóthểgâyRốiloạnChức năngtiêuhóanhư:Khángviêmkhôngsteroide; Digoxin;Khángsinh(Macrolide,metronidazole); Sắt,potassiumchloride;Levodopa;Theophylline, Quinidine;Niacine,Gemfibrozil…III.MỘTSỐNGUYÊNNHÂNGÂYRỐILOẠNCHỨCNĂNGTIÊUHÓATHƯỜNGGẶPA.KHÓTIÊUCHỨCNĂNG1.ĐịnhnghĩaChứngkhótiêuchứcnăng(Functionaldyspepsia)haycòn gọilàchứngkhótiêukhôngcóloét(Nonulcerdyspepsia) làthuậtngữdùngmôtảmộthộichứngcóđauhoặcđầy tứckhóchịuởvùngthượngvịmàkhôngcótổnthương củacáccơquannộitạngtrongcơthể.Kéodàiítnhất12tuầnkhôngnhấtthiếtliêntụctrongvòng 6thángtrướcđó.2.DịchtễhọcXuấtđộ:20%25%cưdânmỗinăm.Nam>nữNgườigiàíthơn.Chỉcó½đến¼sốbệnhnhânđếnkhámbệnh.20%tinrằngcáctriệuchứngsẽchuyểnthànhbệnh ungthư.3.Triệuchứng Đauhaykhóchịutậptrungởgiữavùngbụngtrên 90% Đầybụngsauăn(Fullness)75% Mauno(Earlysatiety)50% Tứcbụng(Bloating)75% Buồnnônvànôn(Nausea&vomiting)20%4.KhôngcócácdấuhiệnbáođộngSụtkýThiếumáuÓiramáuhayphâncómáuKhónuốt/NônóiCókhốiusờthấy>=50tuổiCácthểloạicủaKhótiêukhôngloét: Khótiêugiốngloét(UlcerlikeDyspepsia): Đauvùngthượngvị Khótiêugiốngrốiloạnvậnđộng (DysmotilitylikeDyspepsia):Đầybụng,mau no,chướngbụng,nônói. KhótiêugiốngtràongượcDD TQ(GERD):nóngrátsauxươngức,ợ nóng,tràongược,chảynướcdãi. Khótiêukhôngđặchiệu:cótriệuchứng trùnglắpcủa2hay3loạitrên.Cơchếsinhbệnh(Pathomechanism):1. NhạycảmvớiAciddịchvị(gastricacidhypersensitivity)2. VitrùngHelicobacterpylori.3. Rốiloạnnhuđộngdạdàyruột.4. Tăngcảmgiácđaunộitạng(VisceralHyperalgesia).5. Rốiloạnsựthíchứngcủadạdày(Impairedgastric accommodation).6. Cothắthangvịyếusauăn(Weakpostprandialantral contractions,postprandialantralhypomotility)7. Biếnđổihoạtđộngđiệncơdạdày.8. Biếnđổikíchthíchtố9. Tiếtthựcvàmôitrường10. Khíacạnhtâmlý.:lolắng,trầmcảm,biếncốgâystress.5.NhữngyếutốdẫnđếnchứngkhótiêuThóiquenănuốngkhôngtốt(nhaikhôngkỹ,ănquá nhanh,,lạmdụnggiavị,chấtkíchthíchnhưrượu,cá phê,thuốclá…Cácyếutốvềtâmlýxãhộinhưstress,căngthẳng,lo âutrongcuộcsốngcũnglàmchonhiềungườimắc bệnhTuynhiênđầybụngkhótiêucònlàtriệuchứngcủa:+Cácbệnhhệtiêuhóa(nhưviêmloétdạdàytá tràng...)+Cácbệnhrốiloạnchuyểnhóa(đáitháođường, cườnggiáp)+DonhiễmvikhuẩnH.Pylorihaydodùngthuốcchữa bệnh...6.Tiêuchuẩnchẩnđoán(TiêuchuẩnRomeIII2006):Đauhaykhóchịuởvùngbụngtrên,liêntụchaytáiphát.Khôngcóchứngcớbệnhthựcthể(gồmcảnộisoi).NộisoitạiBVHoànMỹSàiGònKhôngcóchứngcớrằngkhótiêuđặcbiệtgiảmkhi tốngphânhayđặchiệuliênhệđếnthayđổinhịp ...