Bài giảng Sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer - TS. Trần Công Thắng

Mục tiêu bài giảng trình bày được định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng lâm sàng, tiêu chuẩn chẩn đoán và chẩn đoán phân biệt của sa sút trí tuệ, đặc điểm sinh lý bệnh, các yếu tố giúp chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer và điều trị bệnh Alzheimer hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer - TS. Trần Công Thắng SA SÚT TRÍ TUỆ và BỆNH ALZHEIMER TS Trần Công Thắng BM Thần Kinh- ĐHYD TP.HCM Mục tiêu Trình bày được định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng lâm sàng, tiêu chuẩn chẩn đoán và chẩn đoán phân biệt của sa sút trí tuệ. Trình bày được đặc điểm sinh lý bệnh, các yếu tố giúp chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer và điều trị bệnh Alzheimer hiện nay. video Định nghĩa SSTT là một hội chứng mắc phải với biểu hiện mất chức năng nhận thức, thay đổi về hành vi và mất các chức năng xã hội. Chẩn đoán chuẩn của SSTT (theo DSM- IV) đòi hỏi phải có sự giảm sút về trí nhớ và các chức năng nhận thức khác đủ nặng để ảnh hưởng đến sinh hoạt của cuộc sống hàng ngày Nguyên nhân Là hậu quả của mất tế bào thần kinh và/ mất sự liên kết giữa các tế bào thần kinh Có nhiều cách phân chia nguyên nhân: theo vị trí, theo nguyên phát/thứ phát, theo thời gian,… Nguyên nhân Vỏ não Bệnh Alzheimer Sa sút trí tuệ trán- thái dương (FTD). Do rượu Dưới vỏ Sa sút trí tuệ do nhồi máu đa ổ (chất trắng) Bệnh Parkinson (PD) Liệt trên nhân tiến triển Bệnh Huntington Não úng thủy áp lực bình thường (NPH) Sa sút trí tuệ liên quan với AIDS. Vỏ- dưới vỏ Sa sút trí tuệ do căn nguyên mạch máu Sa sút trí tuệ kèm thể Lewy (DLB) Thoái hoá vỏ não-hạch nền. Lan toả Bệnh Prion bao gồm bệnh Creutzfeldt-Jacob (CJD). Nguyên nhân Nguyên nhân chuyển hoá- nhiễm độc: khác Suy giáp Thiếu Vitamin B12 Thuốc/ kim loại Nhiễm trùng, bao gồm Giang mai thần kinh, nhiễm HIV Chấn thương sọ não. U não, u màng não. Tỉ lệ các nguyên nhân Major Dementia Subtypes Vascular dementia Alzheimer's disease 15-20% 10-25% 60-70% Other dementias, eg, Lewy body disease Parkinson’s disease Fratiglioni L et al. Neurology. 2000;54 S10-5 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG Các thay đổi nhận thức: Quên (mới xuất hiện), khó hiểu trong giao tiếp bằng lời nói và chữ viết, khó khăn trong việc tìm từ để dùng, rối loạn định hướng, không biết các sự kiện phổ biến. Các triệu chứng tâm thần: Chứng tự kỷ hoặc lãnh đạm, trầm cảm, nghi ngờ, lo âu, mất ngủ, chứng sợ, hoang tưởng, ảo giác hoặc kích động. Thay đổi nhân cách: Các mối quan hệ không thích hợp, bàng quan, tránh các sinh hoạt xã hội, bởn cợt tán tỉnh quá mức, dễ thất vọng, có các cơn giận dữ. Có vấn đề về hành vi: Đi lang thang, kích động, làm ồn, đứng ngồi không yên. Thay đổi các hoạt động hàng ngày: Khó khăn trong chạy xe, bị lạc đường, quên công thức nấu ăn, thờ ơ chăm sóc bản thân, gia đình, khó khăn trong quản lý tiền bạc, sai lầm trong công việc. KHÁM LÂM SÀNG Hoûi beänh söû Khaùm toång quaùt Khaùm thaàn kinh Laøm caùc baøi ñaùnh giaù trí nhôù vaø chöùc naêng nhaän thöùc. TRẮC NGHIỆM THẦN KINH TÂM LÝ Tầm soát: MMSE Đánh giá chuyên biệt – Chú ý tập trung – Trí nhớ – Ngôn ngữ – Kiến trúc thị giác – Chức năng điều hành – Thức hành động tác Đánh giá hành vi tâm thần: trầm cảm (GDS), rối loạn tâm thần (NPI) Hoạt động sống hàng ngày (ADL, IADL) Taàm soaùt baèng MMSE MMSE – Định hướng thời gian, không gian (10đ) – Nhớ 3 từ (3 đ) – Chú ý và tính toán (5đ) – Nhớ lại từ (3đ) – Ngôn ngữ (8đ) – Vẽ hình (1đ) Điểm cắt : 24** - 18-24: nhẹ - trung bình - 10-17: nặng - CHẨN ĐOÁN SSTT THEO DSM-IV A. Khiếm khuyết nhận thức trong 2 nhóm sau: 1. Suy giảm trí nhớ (giảm khả năng học các thông tin mới hoặc nhớ lại các thông tin đã học trước đây) 2. Rối loạn trong một (hoặc nhiều) nhận thức sau: a. Rối loạn ngôn ngữ (Aphasia) b. Giảm khả năng thức hiện các động tác vận động dù chức năng cảm giác còn nguyên vẹn (Apraxia) c. Không nhận biết hoặc xác định được đồ vật dù chức năng cảm giác còn nguyên vẹn (Agnosia) d. Rối loạn chức năng thực hiện các hoạt động kết hợp (như lên kế hoạch, tổ chức, phân công theo trình tự, tóm tắt) B. Các khiếm khuyết nhận thức trong tiêu chuẩn A1 và A2 gây ra sự suy giảm đáng quan tâm về chức năng xã hội hoặc công việc khi so với khả năng bình thường trước đây. C. Bệnh nhân không đang bị sảng (delirium). D. Các rối loạn không phải là biểu hiện của trầm cảm h oặc tâm thần phân liệt. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN Bênh Alzheimer VaD DLB FTD CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN (tt) HIV-associated Dementia (HAD) Bệnh Huntington Thoái hóa vỏ não-hạch nền Creutzfeldt-Jakob disease (CJD) CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN (tt) BỆNH ALZHEIMER GIỚI THIỆU Ca bệnh Alzheimer đ ...