Bản Cáo

Bản Cáo là một bản nằm phía Bắc xã Lâm Hóa, giáp với xã ThanhHóa bên cạnh đường Mòn Hồ Chí Minh, từ trụ sở xã đến bản khoảng5km, trước kia đồng bào sống ở bản Cáo trong cách bản Cáo ngày naykhoảng 4 km theo đường rừng. Bản Cáo hiện nay còn gọi là bản Núng vìnó nằm dọc bên hữu khe Núng, gồm có hai xóm: tây đường Mòn có diệntích đất thổ cư 4,4 ha và đông đường Mòn có diện tích đất thổ cư 1ha...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bản Cáo BAN CAO Bản Cáo là một bản nằm phía Bắc xã Lâm Hóa, giáp với xã ThanhHóa bên cạnh đường Mòn Hồ Chí Minh, từ trụ sở xã đến b ản kho ảng5km, trước kia đồng bào sống ở bản Cáo trong cách bản Cáo ngày naykhoảng 4 km theo đường rừng. Bản Cáo hiện nay còn gọi là b ản Núng vìnó nằm dọc bên hữu khe Núng, gồm có hai xóm: tây đường Mòn có diệntích đất thổ cư 4,4 ha và đông đường Mòn có diện tích đất thổ cư 1ha. Đồng bào cư trú tập trung phía tây đường Mòn 18 hộ làm nhà m ặthướng về phía khe Núng và đường Mòn, lưng dựa vào núi và phía đôngđường Mòn 2 hộ trước mặt là đường Mòn, sau lưng là cánh đồng trồnghoa màu. Đồng bào đã sống định cư không còn suy nghĩ bỏ làng bản đi nơikhác nhưng nước sinh hoạt, nước sản xuất hầu hết là nước khe Núng, c ảbản chỉ có 3 gia đình sử dụng nước giếng, đất sản xuất đặc bi ệt là ru ộngnước rất khan hiếm (cả bản có 3 sào ruộng). trước đây trong cuộc sốngdu canh du cư thì mổi khi trong bản có người ch ết, chôn c ất xong c ả b ảnlại chuyển đi nơi khác sinh sống, ngày nay không như vậy n ữa, khi cóngười chết đồng bào chôn cất ở nghĩa địa riêng của bản nằm phía sau bảnphía Tây đường Mòn. Khi chôn người chết có chia một ít tài sản t ượngtrưng như 1 cái múng, một chiếc giống, một bỏ củi, một đôi chến đua, haicái chai, chôn xong là hết, người dân ở đây không bi ết đ ến các kh ải ni ệmlễ mở cửa mả, hay lễ bỏ mả mà chôn xong là quên luôn. Bản Cáo là một bản nằm dưới chân núi nhưng không phải là thunglũng mà là ở sườn núi có độ dóc thoai thoải, trước mặt là khe Núng n ướcdồi dào quanh năm. Diện tích đất tự nhiên của bản? diện tích đất lúanước 0,3ha, đất hoa màu dọc sông suối là là đất phù sa 5,7 ha, trong đó có2,7 ha đất sản xuất ổn định, đất trồng hoa màu ch ỉ là các bãi bi ền vensông khi sông bồi thì có đất sản xuất khi đất lở thì không, đất rừng 16,3ha được giao cho đồng bào quán lí. Khí hậu ở đây có hai mùa rõ rệt, mùanắng thướng dẫn đến hiện tượng hạn hán, mùa mưa kéo dài từ tháng 8đến tháng 3 năm sau gây trở ngại cho bà con trong vi ệc lên r ừng tìm ki ếm 1thức ăn và thường xuyên xảy ra lũ lụt gây nhi ều thi ệt h ại cho bà con. Tàinguyên rừng khoảng trước 2001 rất đa dạng về chủng loại, phong phú v ềsố lượng, nhưng ngày nay do người Kinh ở các xã Thanh Thạch, ThanhHóa và Lâm Hóa khai thác rừng bừa bãi làm cho các loài động vật khôngcó nơi ấn náu phải bỏ đi hoặc do các phương tiện khai thác quá tinh vicủa những người Kinh từ miền xuôi lên làm cho các loài động th ực vậtquý hiếm ở các khu rửng trở nên khan hiếm, các loại gỗ quý không còn.Vì vậy, hiện nay đồng bào không còn hiện tượng vào rừng săn bắt cácloại thú rừng, có chăng thì chỉ bẩy gà và đi hái măng, lấy lá nón, l ấy mâyhoặc lấy mật ong về bán cho người Kinh ở các chợ lưu động. Như vậy, diều kiện tự nhiên đã khắc nghiệt, đất sản xuất ít ỏi, thêmvào đó là chính sách khai thác rừng đầu nguồn không hợp lý không chỉ làcho các loài động thực vật suy giảm mà còn ra hạn hán, lũ lụt không ch ỉđồng bào dân tộc khốn khổ mà những người Kinh ở đồng bằng cũng thiệthại không kém, làm cho rừng không còn là vòng tay c ủa m ẹ hi ền nâng niucuộc sống đồng bào nữa. Nguồn nước bà con đang sử dụng có nguy cơ ônhiễm bởi việc vận chuyển và khai thác gỗ thường xuyên đầu ngu ồn c ủangười Kinh. Về cơ sở hạ tầng: Bản Cáo nằm bên cạnh đường Mòn nên giaothông đi lại thuận tiện, con đường vào bản phía Tây đường Mòn Hồ ChíMinh mặc dù chưa được nhựa hóa nhưng lòng đường rộng gần 3m vàođến nhà cuối cùng của bản nên thuận tiện cho vi ệc đi lạ v ận chuy ển c ủangười dân. Do đời sồng còn thiếu thốn và khó khăn nên phương tiện đi lạicủa bà con vẫn là đôi chân trần, mọi vật đều vận chuy ển bằng đôi vai.Mọi sản vật làm ra đều được người Kinh vào tận bản đ ể mua nh ưng giácả thiệt thòi rất nhiều cho đồng bào. Nhà cửa được làm bằng gỗ, 20 hộ với 20 ngôi nhà trong đó có 18 ngôinhà do dự án Định canh định cư và Đại sứ quán Australia hỗ trợ là nhà sànhai gian, thưng che bằng ván, diện tích 20m2, cao khoảng 4- 4,5m, tất cảcác bộ phận đều bằng gỗ, nguồn vật liệu này do bà con lấy từ rừng vềđược sự hỗ trợ của chính quyền địa phương. Các nhà đầu tư đa hỗ trợ 2vốn, kỹ thuật để dựng nên những ngôi nhà với kỹ thuật bào đẽo tinh vilàm cho ngôi nhà khang trang thoáng mát hơn ngôi nhà truyền thống với kỹthuật khắc ngoặm buộc giây tạm bợ như trước kia của đồng bào. Docuộc sống qua khó khăn nên bên trong ngôi nhà không có trang trí hay bàivẽ nội thất. Theo ngôi nhà truyền thống thì bếp chính đ ặt đối di ện v ớibuông thiêng nơi thơ ma Cumuych hưng ngày nay do không gian nhà khôngđược rộng nên đồng bào làm thêm một ngôi nhà sàn theo kiểu truy ềnthống để đặt bếp còn nhà sàn do các dự án hỗ trợ là nởi nghỉ ngơi và đểlương thực, nếu nhà nào có tivi thí để owr gian chính. 20 ngôi nhà t ại b ảncáo mà chỉ còn một bàn thờ ma, những nghi th ức truy ền th ồng đã và đangdần lãng quên trong trí nhớ của người dân nơi dây. Bên cạnh nhà chính thì những gia đình có sản ph ụ gần sinh, ng ườichồng làm một cái trại khoảng 4m 2 cách nhà chính khoảng 3-5m để sảnphụ sinh, sau khi sinh 5 đến 7 ngày thì sản phụ tám rửa sạch s ẽ và đượclên nhà chính, sau đó ngôi nhà này bị dở bỏ. Ngày nay, không còn làmnương rẫy nữa nên không còn các trại hoặc chòi canh rẫy, mà đồng bàosản xuất gần nhà, hai buổi ra đồng tối lại về nhà nghỉ ngơi. Bên cạnh nhưng ngôi nhà dân thì có một ngôi nhà cộng đồng nh ưngkhông có chút gì gọi là dặc trưng, ngôi nhà cộng đồng cung là m ột ngôinhà sàn hai gian diện tích khảng 25m2, trước nhà cộng đồng có mtj cái sânrộng khoảng 7m2, ngôi nhà này được Đại sứ quán Australia hỗ trợ từ năm2007 bắt đầu năm 2008 thì hoàn thành nhưng chưa bàn giao vì vậy mổilần trong bản có hội họp lại phải mượn nhà dân hoặc đến trường học.Mặc dù nằm ở khu vực trung tâm nhưng ở một địa thế không thuận tiệnvì đằng sau là núi dốc, còn trước ...