Báo cáo nghiên cứu khoa học: Một vài suy nghĩ về BẢO HỘ PHẦN MỀM MÁY TÍNH Ở VIỆT NAM NGUYỄN ĐÌNH HUY

Quyền tác giả là một bộ phận của quyền sở hửu trí tuệ, một loại quyền sở hửu đối với tài sản vô hình thành quả của hoạt động sáng tạo của con người.Tài sản vô hình là tài sản không nhìn thấy được song trị giá được bằng tiền và có thể trao đổi trong giao lưu dân sự.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Một vài suy nghĩ về BẢO HỘ PHẦN MỀM MÁY TÍNH Ở VIỆT NAM NGUYỄN ĐÌNH HUY " Một vài suy nghĩ về BẢO HỘ PHẦN MỀM MÁY TÍNH Ở VIỆT NAM NGUYỄN ĐÌNH HUY Tiến sĩ, GV khoa Luật Dân sự - ĐH Luật TP.HCMQuyền tác giả là một bộ phận của quyền sở hửu trítuệ, một loại quyền sở hửu đối với tài sản vô hình -thành quả của hoạt động sáng tạo của con người.Tàisản vô hình là tài sản không nhìn thấy được song trịgiá được bằng tiền và có thể trao đổi trong giao lưudân sự. Vì vậy, những đối tượng của quyền tác giả rấtdễ bị xâm phạm từ phía người sử dụng, gây ra nhữnghậu quả xấu, ảnh hưởng đến quyền lợi của ngườisáng tạo ra tác phẩm nói riêng và của toàn xã hội nóichung. Xét từ góc độ lý luận, quan hệ quyền tác giả làmột loại quan hệ pháp luật tuyệt đối, là quan hệ vậtquyền mà đối tượng (khách thể) của nó là những tácphẩm khoa học, văn học, nghệ thuật là món ăn tinhthần không thể thiếu được của cuộc sống con người,phản ánh mức độ phát triển của một đất nước.Phần mềm máy tính (PMMT) là một trong số các loạihình tác phẩm văn học, khoa học, nghệ thuật đượcpháp luật bảo hộ (Điều 747 BLDS) là một đối tượngcó những đặc thù riêng so với các đối tượng khác.PMMT là một hoặc một nhóm chương trình đượcbiểu hiện dưới dạng chuỗi lệnh viết theo một ngônngữ lập trình nào đó và các tập dữ liệu liên quan, chỉdẫn cho máy tính hoặc hệ thống tin học biết phải làmgì để thực hiện nhiệm vụ đã đề ra. PMMT có thểđược cài đặt ngay trong máy tính hoặc được lưu trữ ởngoài máy tính dưới các hình thức khác nhau như vănbản, đĩa từ, đĩa quang…. Mặc dù trong các Công ướcquốc tế về quyền tác giả, PMMT không được coi làmột loại hình tác phẩm được bảo hộ nhưng pháp luậttất cả các nước trên thế giới hiện nay đều bảo hộPMMT bằng chế định quyền tác giả. Riêng ở HoaKỳ, PMMT còn có thể được bảo hộ dưới dạng sángchế nếu thỏa mãn được các điều kiện như: tính mới,tính sáng tạo và tính hữu ích.Luật pháp của các quốc gia không đồng nhất trongkhái niệm về PMMT cũng như tồn tại những quanđiểm khác nhau về lĩnh vực bảo hộ đối với PMMT.Một luồng quan điểm cho rằng PMMT không cónhững đặc trưng của một tác phẩm văn học, khoahọc, nghệ thuật và một người bình thường nếu khôngbiết sử dụng máy tính thì không thể khai thác đượccông dụng của PMMT. Đối tượng của quyền tác giảphải là những tác phẩm chứa đựng nội dung văn học,khoa học, nghệ thuật được sáng tạo dưới một hìnhthức vật chất nhất định mà con người có thể cảmnhận được bằng các cơ quan thính giác, thị giác, xúcgiác… nghĩa là có thể nghe thấy, nhìn thấy, sờ thấyđược…. Mặt khác PMMT liên quan nhiều đến lĩnhvực kỹ thuật và công nghệ cho nên PMMT phải đượcbảo hộ như một đối tượng của quyền sở hữu côngnghiệp. Cũng có ý kiến cho rằng PMMT là một loạihình tác phẩm đặc biệt nên có thể bảo hộ hoặc bằngquyền tác giả hoặc bằng quyền sở hữu công nghiệp;chủ sở hữu PMMT có quyền lựa chọn hình thức bảohộ. Tuy nhiên, đại đa số ý kiến cho rằng bảo hộPMMT bằng quyền tác giả là phù hợp và hiệu quảnhất, bởi vì PMMT dù được viết dưới dạng mã nguồnhay đã được chuyển thành mã máy đều là hình thứcthể hiện ý tưởng của con người; mà như chúng ta đãbiết, quyền tác giả không bảo hộ ý tưởng, chỉ bảo hộhình thức thể hiện ý tưởng mà thôi. Bảo hộ PMMTbằng quyền tác giả rất đơn giản và mang lại hiệu quảcao nhất vì không phải đăng ký tác phẩm, thời gianbảo hộ quyền tác giả dài hơn so với quyền sở hữucông nghiệp.Theo quy định của pháp luật nước ta, PMMT baogồm chương trình máy tính, tài liệu mô tả chươngtrình, tài liệu hỗ trợ và cơ sở dữ liệu. Đây là một quyđịnh mang tính chung chung, chúng ta chỉ biếtPMMT bao gồm những gì nhưng thế nào là chươngtrình máy tính, tài liệu mô tả chương trình, tài liệu hỗtrợ, cơ sở dữ liệu thì không có sự giải thích cụ thể.Theo thống kê của hãng Microsoft và các công typhần mềm Việt Nam thì các PMMT bị ăn cắp bảnquyền ở nước ta chiếm tới hơn 98% - một con số quálớn so với tỷ lệ trung bình trên thế giới là khoảng50% PMMT bị sao chép lậu. Con số đó đã đặt ra chocác nhà làm luật, các cơ quan có thẩm quyền trongviệc bảo hộ quyền tác giả cũng như tất cả mọi ngườitrong xã hội nhiều câu hỏi, nhiều vấn đề bức xúc cầnphải được giải quyết một cách nhanh chóng và hợplý.Một câu hỏi luôn được đặt ra là tại sao ở nước ta hiệnnay tình trạng xâm phạm quyền tác giả nói chung vàđặc biệt là đối với PMMT lại diễn ra với mức độ trầmtrọng đến như vậy? Và đâu là hướng giải quyết tìnhtrạng này?Theo chúng tôi, một trong những nguyên nhân cơ bảndẫn đến tình trạng phần mềm máy tính bị sao chéplậu tràn lan được bắt nguồn từ những tính chất đặctrưng của phần mềm máy tính. Thực tế cho thấy rằng,trong tất cả các loại tác phẩm được bảo hộ bằngquyền tác giả thì PMMT luôn là đối tượng bị xâmphạm nhiều nhất (ở Việt Nam cũng như trên toàn thếgiới). Bởi vì PMMT là một loại tài sản thuần túy chấtxám, rất dễ bị sao chép với số lượng lớn, khó phát ...