Bệnh Celiac

Tham khảo tài liệu bệnh celiac, y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh Celiac Bệnh Celiac Bác sĩ Trần Lý Lê Bệnh celiac là một chứng dị ứng khá trầm trọng, hệ đề kháng của cơthể chống lại chất đạm (protein) trong lúa mì và những ngũ cốc khác. Sốngười được chẩn bệnh gia tăng gấp 4 lần so với 5 thập niên trước. Tỷ lệ sốngười bị chứng celiac là 1 trong mỗi 100 người. Ta chưa biết tại sao tỷ lệ người bị celiac gia tăng, và các chuyên giaước đoán rằng có thể do cách trồng trọt lúa mì, lúa mạch, cách biến chế hoặcdo việc sử dụng các nguyên liệu này nhiều hơn trong các loại thức ăn. Bệnh celiac dễ bị lầm lẫn với chứng irritable bowel syndrome hoặcnhững chứng bệnh khác. Các chuyên gia về thống kê cho rằng cứ mỗi ngườiđược chẩn bệnh là 30 người khác bị bệnh nhưng chưa được chẩn bệnh. Saukhi chẩn bệnh, việc ngưng ăn uống các món ăn chứa gluten là cách chữa trịduy nhất và hiệu quả nhất. Người bị bệnh celiac không thể ăn gluten, chất đạm tìm thấy trong lúamì (wheat), lúa mạch (rye) hoặc barley. Điều này khiến việc ăn uống trở nênvô cùng khó khăn vì gluten hiện diện trong nhiều thứ thức ăn và thuốc men.Khi ăn gluten, hệ đề kháng tạo kháng thể hủy diệt màng ruột non và cơ thểkhông còn hấp thụ chất dinh dưỡng. Khi cơ thể không hấp thụ chất dinh dưỡng, việc suy dinh dưỡng xảyra dẫn đến thiếu máu (anemia), thiếu sinh tố cho não bộ, bắp thịt, rụng răngvà loãng xương. Triệu chứng Không có triệu chứng hay dấu hiệu đặc biệt nào cho bệnh celiac; hầuhết người bệnh bị tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi và xuống cân. Đôi khi họkhông có triệu chứng rõ rệt nào. Bệnh celiac có thể gây các triệu chứngtương tự irritable bowel syndrome, lở bao tử, bệnh Crohn, nhiễm ký sinhtrùng, thiếu máu, bệnh ngoài da và bệnh thần kinh. Bệnh celiac cũng có thể xuất hiện với những triệu chứng như: • Khó chịu, bẳn gắt hoặc trầm cảm • Thiếu máu • Ăn khó tiêu • Đau khớp xương • Bắp thịt bị co rút • Nổi mề đay trên da • Vết lở trong miệng • Rụng răng hoặc loãng xương • Cảm giác kim châm hoặc kiến bò trên cẳng chân, bàn chân(neuropathy) Triệu chứng về suy dinh dưỡng cũng có thể xuất hiện: • Xuống cân • Tiêu chảy triền miên • Đau bụng, đầy hơi • Mệt mỏi, dễ mất sức • Phân có mùi hôi thối khác thường hoặc màu xám xịt có thể lẫn vớimỡ. • Trẻ em chậm lớn • Loãng xương (Osteoporosis) • Thiếu máu (Anemia) Những chứng bệnh liên quan đến gluten Dermatitis herpetiformis là một chứng bệnh ngoài da, ngứa ngáy, danổi phồng mụn nước do dị ứng gluten. Loại mề đay này nổi trên da khuỷutay (cùi chỏ), đầu gối và mông. Chứng Dermatitis herpetiformis có thể gâyhư hoại màng ruột non tựa như chứng celiac dù không gây các triệu chứngvề tiêu hóa. Chứng bệnh này cũng cần chữa trị bằng cách ngừng ăn uống cácmón chứa gluten. Khi nào thì cần đi khám bệnh? Nếu gặp một hoặc nhiều triệu chứng kể trên, hãy đi khám bệnh. Nếuthân nhân bị bệnh celiac, cũng nên nên đi khám bệnh để thử nghiệm. Cần đưa đi khám bệnh khi con trẻ xanh xao, khó chịu, luôn khóc lènhè và chậm lớn, cả đứa trẻ bụng ỏng, mông phẳng lì và phân có mùi hôithối khác lạ. Chứng celiac còn được gọi là celiac sprue, nontropical sprue vàgluten-sensitive enteropathy. Bình thường, màng ruột non có những lôngnhỏ, trông từa tựa như sợi len trên mặt tấm thảm, gọi là villi. Villi hấp thụsinh tố, khoáng chất và những thứ dinh dưỡng từ thực phẩm. Bệnh celiachủy hoại villi. Thiếu villi, màng ruột non nhẵn lì và cơ thể không còn hấpthụ được chất bổ dưỡng từ thức ăn. Chất béo, chất đạm, sinh tố, khoáng chấttheo phân ra ngoài. Ta chưa biết nguyên nhân gây bệnh celiac, nhưng thường là di truyền.Khi 1 người trong gia đình (trực hệ) bị bệnh, có thể là những người kháccũng bị bệnh celiac. Trong nhiều trường hợp, căn bệnh xuất hiện sau lầnthương tổn như nhiễm trùng, bị thương tích, thai nghén, bị áp lực tâm thầnhoặc giải phẫu. Dù celiac có thể xuất hiện trong mọi người nhưng thường thấy ởnhững người bị các chứng bệnh như: • Tiểu đường, loại I (Type 1 diabetes) • Tuyến giáp trạng tự đề kháng (Autoimmune thyroid disease) • Down syndrome • Viêm ruột già, loại Microscopic colitis, nhất là loại collagenouscolitis Các yếu tố gia tăng nguy cơ bị celiac: Một số di thể như HLA-DQ2 vàDQ8 liên quan đến chứng bệnh này nhưng ta chưa rõ ảnh hưởng ra sao. Biến chứng Khi không chữa trị, bệnh celiac có thể dẫn đến nhiều biến chứng như: - Suy dinh dưỡng (Malnutrition): Bệnh celiac dẫn đến việc không hấpthụ thực phẩm và gây suy dinh dưỡng bất kể đã ăn uống đầy đủ. Chất bổdưỡng theo phân ra ngoài thay vì hấp thụ vào máu nuôi cơ thể, do đó thânthể sẽ thiếu sinh tố và khaon1g chất như B-12, D, folate và sắt (iron), tạo rathiếu ...