Bệnh hại lúa

Bệnh được ghi nhận và mô tả ở Trung Quốc vào năm 1637, sau đó được báo cáo có ở nhiều quôc gia khác như Nhật (1704), Ý( 1828), Hoa kỳ ( 1913).Đây là một số bệnh phân bố rộng ,có mặt ở hơn 80 quốc gia trồng lúa trên thế giới. Tại đồng bằng Sông Cửu Long, hằng năm thường có hai cao điểm của bệnh cháy lá.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh hại lúa® ¹i®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn §êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn BÖnh BÖnh chuyªn khoa Ch−¬ng 1: BÖnh h¹i c©y lóa PHAÀN IBEÄNH HAÏI CAÂY LÖÔNG THÖÏC VAØ THÖÏC PHAÅM CHÖÔNG I BEÄNH HAÏI CAÂY LUÙA A. BÒNH DO NAÁM BEÄNH CHAÙY LAÙ (Blast)I. LÒCH SÖÛ VAØ PHAÂN BOÁ: Beänh ñöôïc ghi nhaän vaø moâ taû ôû Trung Quoác vaøo naêm 1637, sau ñoù ñöôïc baùo caùo coù ôûnhieàu quoác gia khaùc nhö Nhaät (1704), YÙ (1828), Hoa Kyø (1876) vaø AÁn Ñoä (1913). Ñaây laø beänh phaân boá roäng, coù maët ôû hôn 80 quoác gia troàng luùa treân theá giôùi. Taïi Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long (ÑBSCL), haøng naêm thöôøng coù hai cao ñieåm cuûa beänhchaùy laù, vaøo caùc thaùng 11-12 döông lòch vaø thaùng 5-6 döông lòch. Caùc huyeän Chaâu Thaønh,Cai Laäy, Chôï Gaïo Tieàn Giang; Phuù Taân, Chôï Môùi An Giang; Thaïnh Trò Caàn Thô laø nhöõngnôi thöôøng coù beänh.II. THIEÄT HAÏI: Beänh coù theå laøm cho luùa bò chaùy ruïi hoaøn toaøn neáu bò nhieãm beänh sôùm ôû giai ñoaïnmaï hay giai ñoaïn nhaûy choài, nhaát laø khi coù ñieàu kieän thôøi tieát thuaän hôïp. Neáu nhieãm treå ôûgiai ñoaïn troå, beänh laøm thoái ñoát thaân, thoái coå gieù neân laøm ñoå gaõy, laøm haït leùp hay laøm giaûmtroïng löôïng haït. ÔÛ Nhaät, soá lieäu töø naêm 1953-1960, cho thaáy saûn löôïng thaát thu haøng naêm töø 1,4-7,3% ,trung bình laø 2,98% . Tính rieâng trong naêm 1960, thaát thu do beänh chaùy laù chieám 24,8% trongtoång thaát thu do saâu, beänh, baõo luït ... Ñoái vôùi beänh thoái coå gieù, ngöôøi ta öôùc tính, cöù 10%gieù bò nhieãm beänh thì naêng suaát thaát thu 6% vaø tyû leä haït keùm phaåm chaát gia taêng 5% .III. TRIEÄU CHÖÙNG: Naám beänh coù theå taán coâng ôû laù, ñoát thaân, coå gieù, nhaùnh gieù vaø haït. Treân laù, ñaëc ñieåmcuûa veát beänh coù theå thay ñoåi theo tuoåi caây, ñieàu kieän thôøi tieát vaø tính nhieãm cuûa gioáng.Giaùo Trình Beänh caây chuyeân Khoa 1 Treân caùc gioáng nhieãm, veát beänh ban ñaàu chæ laø ñoám uùng nöôùc, nhoû, maøu xaùm xanh. Veátbeänh sau ñoù lan ra, taïo veát hình maét eùn, hai ñaàu hôi nhoïn, taâm xaùm traéng, vieàn naâu hayñoû, daøi 1-1,5cm, roäng 0,3-0,5cm. Neáu trôøi aåm vaø gioáng coù tính nhieãm cao, veát beänh seõ coù maøuxaùm xanh do ñaøi vaø baøo töû naám phaùt trieån treân ñoù, vieàn naâu heïp hay môø coù quaàng maøu vaøngquanh veát beänh. Treân caùc gioáng khaùng maïnh, ñoám beänh laø nhöõng ñoám naâu nhoû töø baèng ñaàu kim ñeán1-2mm. ÔÛ gioáng khaùng vöøa, veát beänh coù hình troøn hay hình tröùng, taâm xaùm traéng, vieàn naâu,2-3mm. Nhieãm naëng vaø sôùm, luùa coù theå bò luøn, nhieàu veát treân laù lieân keát laøm chaùy laù. Ñoát thaân, coå gieù, nhaùnh gieù, bò nhieãm seõ coù maøu naâu saäm ñeán ñen. Trôøi aåm, veát beänhöôùt vaø coù moác xaùm xanh; trôøi khoâ, veát beänh bò nhaên laïi. Beänh laøm gaõy thaân, gaõy gieù, leùp haïthay giaûm troïng löôïng haït. Treân haït, ñoám troøn, vieàn naâu, taâm maøu xaùm traéng, ñöôøng kính 1-2mm.IV. TAÙC NHAÂN: Do naám Pyricularia oryzae Cavara (P. grisea, Dactylaria oryzae). 1. Ñaëc ñieåm hình thaùi vaø teá baøo hoïc: Ñính baøo ñaøi thöôøng moïc thaønh chuøm ôû khí khoång, coù 2-4 vaùch ngaên ngang, phaàn chaânhôi phoàng to vaø nhoû daàn veà phiaù ngoïn, coù maøu xanh hôi vaøng hay maøu xaùm naâu, nhaït maøudaàn veà phía ngoïn; mang 1 hay nhieàu baøo töû (1-20). Ñính baøo töû coù hình quaû leâ, 2 vaùch ngaên, coù khi coù 1-3 vaùch ngaên, khoâng coù maøu hay coùmaøu xanh nhaït, 19-23 x 7-9 micron, coù moät phuï boä 1,6-2,4 micron (trung bình laø 2 micron) ôûteá baøo goác ñeå gaén vaøo caùc maáu treân ñaøi. Baøo töû thöôøng naåy maàm ôû teá baøo ñaàu hay goác vaøtaïo ñóa baùm. Kích thöôùc ñính baøo töû thay ñoåi tuøy theo chuûng naám (isolate) vaø ñieàu kieän moâitröôøng, kích thöôùc trung bình bieán ñoäng töø 19,2-27,3 x 8,1-10,3 micron. Trong moåi teá baøo cuûakhuaån ty hay baøo töû coù theå coù moät hay nhieàu nhaân, ña soá laø ñôn nhaân vaø chöùa 2-6 nhieãm saéctheå. Naám coù giai ñoaïn sinh saûn höõu tính vaø ñöôïc goïi teân laø Ceratosphaeria grisea Hebert.Quaû nang baàu coù theå taïo ñôn hay thaønh cuïm, moïc chìm trong moâ caây, ngoïn nhoâ ra khoûi maëtmoâ, coù maøu naâu saäm ñeán ñen, ñöôøng kính phaàn chaân cuûa quaû nang töø 30-600 micron (trungbình 180 micron), coù caùc gai ñeäm daøi beân trong . Nang hình truï, vaùch daøy, 8,5x70 micron.Nang baøo töû trong suoát, hình lieàm, 3 vaùch n ...