Bệnh học và điều trị nội khoa part 7

Tham khảo tài liệu bệnh học và điều trị nội khoa part 7, y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học và điều trị nội khoa part 74.1.2. BiÕn chøng m¹ch m¸u nhá − Sang th−¬ng x¶y ra ë nh÷ng m¹ch m¸u cã ®−êng kÝnh nhá cã tinh lan táa vµ ®Æc hiÖu cña tiÓu ®−êng. ¶nh h−ëng chñ yÕu lªn 3 c¬ quan: bÖnh lý vâng m¹c, bÖnh lý cÇu thËn vµ bÖnh lý thÇn kinh. − C¬ chÕ bÖnh sinh cña sang th−¬ng m¹ch m¸u nhá ch−a râ. Cã sù tham gia cña rèi lo¹n huyÕt ®éng häc nh− t¨ng ho¹t tÝnh cña tiÓu cÇu, t¨ng tæng hîp thromboxan A2 lµ chÊt co m¹ch vµ kÕt dÝnh tiÓu cÇu t¹o ®iÒu kiÖn cho sù thµnh lËp vi huyÕt khèi. Ngoµi ra sù t¨ng tÝch tô sorbitol vµ fructose ë c¸c m«, sù gi¶m nång ®é myonositol còng lµm cho sang sang th−¬ng m¹ch m¸u trÇm träng h¬n. Cuèi cïng t×nh tr¹ng cao huyÕt ¸p còng lµm nÆng thªm bÖnh lý vi m¹ch ë vâng m¹c vµ thËn. − Sang th−¬ng ®−îc m« t¶ cña m¹ch m¸u nhá lµ sù dµy lªn cña mµng ®¸y mao m¹ch vµ líp d−íi néi m¹c cña c¸c tiÓu ®éng m¹ch. NÆng h¬n n÷a lµ sù biÕn mÊt cña c¸c tÕ bµo chu b× bao quanh vµ n©ng ®ì m¹ch m¸u. Tæn th−¬ng nµy hay gÆp trong bÖnh lý vâng m¹c vµ thËn. C¸c sang th−¬ng m« häc ®Çu tiªn x¶y ra sím, nh−ng c¸c biÓu hiÖn l©m sµng chØ xuÊt hiÖn kho¶ng 10 ®Õn 15 n¨m sau khi bÖnh ®· khëi ph¸t. a. BÖnh lý vâng m¹c − Thay ®æi c¬ b¶n: thay ®æi sím nhÊt ë vâng m¹c lµ c¸c mao qu¶n t¨ng tÝnh thÊm. Sau ®ã nh÷ng mao qu¶n bÞ nghÏn t¾c t¹o nªn c¸c m¹ch lùu d¹ng tói hay h×nh thoi. Sang th−¬ng m¹ch m¸u kÌm theo sù t¨ng sinh tÕ bµo néi m¹c mao qu¶n vµ sù biÕn mÊt cña c¸c tÕ bµo chu b× (pericytes) bao quanh vµ n©ng ®ì m¹ch m¸u. Ngoµi ra cßn cã hiÖn t−îng xuÊt huyÕt vµ xuÊt tiÕt ë vâng m«. − Sang th−¬ng t¨ng sinh: chñ yÕu do t©n t¹o m¹ch m¸u vµ hãa sÑo. C¬ chÕ kÝch thÝch sù t¨ng sinh m¹ch m¸u kh«ng râ, cã gi¶ thiÕt cho r»ng nguyªn nh©n ®Çu tiªn lµ t×nh tr¹ng thiÕu oxy do mao qu¶n bÞ t¾c nghÏn, 2 biÕn chøng trÇm träng cña sang th−¬ng t¨ng sinh lµ xuÊt huyÕt trong dÞch thÓ vµ bãc t¸ch vâng m« g©y ra mï cÊp tÝnh. Th−êng sau 30 n¨m bÞ tiÓu ®−êng h¬n 80% bÖnh nh©n sÏ cã bÖnh lý vâng m¹c, kho¶ng 7% sÏ bÞ mï. Muèn ph¸t hiÖn sím c¸c sang th−¬ng ®Çu tiªn cña vâng m¹c ph¶i dïng ph−¬ng ph¸p chôp ®éng m¹ch vâng m¹c cã huúnh quang th× nh÷ng sang th−¬ng vi m¹ch lùu sÏ ph¸t hiÖn kÞp thêi ®iÒu trÞ sím phßng ngõa diÔn tiÕn cña bÖnh lý vâng m¹c. b. BÖnh lý thËn §©y th−êng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y tö vong cña bÖnh tiÓu®−êng. Cã 4 lo¹i sang th−¬ng ®−îc m« t¶ trªn kÝnh hiÓn vi: − T×nh tr¹ng x¬ ho¸ vi cÇu thËn. − T×nh tr¹ng x¬ cøng ®éng m¹ch tíi vµ ®éng m¹ch ®i khái vi cÇu thËn.342 − Glycogen, mì vµ mucopolysaccharides ø ®äng quanh èng thËn. − ë vi cÇu thËn, ng−êi ta cã thÓ thÊy 2 lo¹i sang th−¬ng: + Nh÷ng ®¸m trßn chÊt hyalin, ph¶n øng PAS d−¬ng tÝnh xuÊt hiÖn gÇn bê ngoµi vi cÇu thËn. + Mµng c¬ b¶n cña c¸c mao qu¶n dµy lªn, phÇn trung m« còng t¨ng sinh. Tuy nhiªn kh«ng cã sù liªn quan mËt thiÕt gi÷a sang th−¬ng vi thÓ vµtriÖu chøng l©m sµng. Cã thÓ khi lµm sinh thiÕt thËn ®· cã sang th−¬ng nh−ngtrªn l©m sµng chøc n¨ng thËn hoµn toµn b×nh th−êng. MÆt kh¸c, nÕu trªn l©msµng cã biÕn chøng thËn, ng−êi ta cã thÓ nghÜ lµ ®· cã thay ®æi vi thÓ. Héi chøng Kimmelstiel Wilson bao gåm phï, cao huyÕt ¸p, tiÓu ®¹m vµsuy thËn trªn bÖnh nh©n bÞ tiÓu ®−êng. TiÓu ®¹m > 3g/24 giê lµ dÊu hiÖu xÊu. §a sè c¸c bÖnh nh©n bÞ biÕn chøng thËn ®ång thêi cã thay ®æi ë ®¸y m¾tnh−ng nhiÒu bÖnh nh©n cã thay ®æi ë ®¸y m¾t l¹i kh«ng cã triÖu chøng râ rµngcña bÖnh thËn. Thêi gian b¸n hñy cña insulin kÐo dµi trªn ng−êi suy thËn, c¬ chÕ cña nãch−a ®−îc biÕt râ.4.1.3. BiÕn chøng thÇn kinh BiÕn chøng thÇn kinh ¶nh h−ëng lªn mäi c¬ cÊu cña hÖ thÇn kinh cã lÏchØ trõ n·o bé. BiÕn chøng g©y nhiÒu khã kh¨n cho bÖnh nh©n dï Ýt khi g©y tövong. Tham gia vµo c¬ chÕ sinh bÖnh do rèi lo¹n chuyÓn hãa dÉn tíi gi¶mmyoinositol vµ t¨ng sorbitol, fructose trong d©y thÇn kinh. Ngoµi ra cßn cãthiÕu m¸u côc bé do tæn th−¬ng vi m¹ch dÉn ®Õn tho¸i biÕn myelin d©y thÇnkinh vµ gi¶m tiªu thô oxy. BiÕn chøng thÇn kinh hay gÆp ë bÖnh nh©n tiÓu ®−êng lµ: − Viªm ®a d©y thÇn kinh ngo¹i biªn: th−êng bÞ ®èi xøng b¾t ®Çu tõ ®Çu xa cña chi d−íi, tª nhøc, dÞ c¶m, t¨ng nhËy c¶m vµ ®au. §au th−êng ®au ©m Ø, hoÆc ®au trong s©u, cã khi ®au nh− ®iÖn giËt. Kh¸m th−êng sím ph¸t hiÖn mÊt ph¶n x¹ g©n x−¬ng ®Æc hiÖu lµ mÊt ph¶n x¹ g©n gãt Achille, mÊt c¶m gi¸c rung vá x−¬ng. − Viªm ®¬n d©y thÇn kinh còng cã thÓ x¶y ra nh−ng hiÕm: triÖu chøng cæ tay rít, bµn ch©n rít hoÆc liÖt d©y thÇn kinh III, IV, VI, bÖnh cã thÓ tù hÕt. BÖnh nh©n cßn cã thÓ bÞ ®au theo rÔ thÇn kinh. − BiÕn chøng thÇn kinh dinh d−ìng (hay thùc vËt) cßn gäi biÕn chøng thÇn kinh tù chñ ¶nh h−ëng lªn c¸c c¬ quan nh−: 343 + Tim m¹ch: t¨ng nhÞp tim ë tr¹ng th¸i nghØ ng¬i: 90 - 100 lÇn/phót, gi¶m huyÕt ¸p t− thÕ (huyÕt ¸p t©m thu ë t− thÕ ®øng gi¶m > 30 ...