BIẾN CHỨNG TRƯỚC VÀ SAU KHI CẮT LÁCH Ở BỆNH THALASSEMIA THỂ NẶNG

Thalassemia là bệnh lý thiếu máu tán huyết bẩm sinh thường gặp nhất ở trẻ em Việt Nam. Cho đến nay với sự ra đời của các phương pháp điều trị mới đã giúp điều trị triệt để bệnh. Cắt lách là một trong những phương pháp điều trị cổ điển mang tính tạm thời hơn nữa lại có một số các biến chứng nguy hiểm. Mục tiêu: mô tả một số các biến chứng ở trẻ Thalassemia thể nặng cắt lách tại bệnh viện Nhi Đồng I. Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang tiền cứu được...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BIẾN CHỨNG TRƯỚC VÀ SAU KHI CẮT LÁCH Ở BỆNH THALASSEMIA THỂ NẶNG BIẾN CHỨNG TRƯỚC VÀ SAU KHI CẮT LÁCH Ở BỆNH THALASSEMIA THỂ NẶNG TÓM TẮT: Thalassemia là bệnh lý thiếu máu tán huyết bẩm sinh thường gặp nhất ở trẻ emViệt Nam. Cho đến nay với sự ra đời của các phương pháp điều trị mới đã giúp điềutrị triệt để bệnh. Cắt lách là một trong những phương pháp điều trị cổ điển mang tínhtạm thời hơn nữa lại có một số các biến chứng nguy hiểm. Mục tiêu: mô tả một số các biến chứng ở trẻ Thalassemia thể nặng cắt lách tạibệnh viện Nhi Đồng I. Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang tiền cứu được tiến hành từ6/2005 đến 12/2006 tại bệnh viện Nhi Đồng I. Kết qua: Thu nhận được 46 trường hợp cắt lách. Các biến chứng có thể xảy ratrong giai đoạn tiền phẩu lần lượt là: ứ sắt (60%) thiếu máu nặng (34,7%), tăng huyếtáp (20%), nhiễm trùng (10%), nhồi máu lách (19%), rối loạn đông máu (50%), tánhuyết miễn dịch (13%). Trong giai đoạn hậu phẩu ba nhóm biến chứng thường gặp làtăng tiểu cầu (78%), thuyên tắc hệ tĩnh mạch cửa (13%) và nhiễm trùng (12%). SUMMARY Thalassemia is the most common inherited hemolytic anemia disease inVietnamese children and can be curable with modern treatment methods.Splenectomy is just the provisional treatment, moreover it has a lot of hazardouscomplications. Objective: Describes complications of splenectomy on Thalassemia majorin Children number 1 hospital. Method: A descripetive cross- sectional study was carried out from June2005 to December 2006 in Children number 1 hospital. Results: The one and half year retrospective phase of study recurited 4 6case in Children number 1 hospital. The preoperative complications are: ironoverloa d (60%), severe anemia (34.7%), hypertension (20%), infection (10%),splenic infraction (19%), coagulapathy (50%), autoimmune hemolytic anemia(13%); in addition in postoperation has three complications, namelythrombocytosis (78%), thrombosis portal vein (13%) and infection (12%). * Bộ môn Nhi Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh ** Khoa Sốt Xuất Huyết, Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP. Hồ Chí Minh. ĐẶT VẤN ĐỀ Thalassemia là một bệnh lý di truyền do sự giảm hay mất chuỗi globin củaHemoglobine. Bệnh gây ảnh hưởng đến sự đời sống và sự phát triển của hồng cầumà hậu quả là tình trạng tán huyết mạn tính và tình trạng nhiễm sắt nặng kéodài(10). Đây được xem là một trong những nguyên nhân đứng đầu của hội chứngthiếu máu tán huyết ở trẻ em tại Việt Nam. Theo đánh giá của Viện Bảo vệ sứckhoẻ trẻ em, Thalassemia chiếm 59,8% các bệnh lý của trẻ em về hồng cầu v àHemoglobine(5). Cắt lách là một trong những phương pháp tạm thời điều bệnh Thalassemiavới mục đích nhằm làm giảm nhu cầu truyền máu hay phòng ngừa biến chứngngoại khoa là vỡ lách. Tuy nhiên sau cắt lách sẽ có hàng loạt các biến đổi trong cơthể của trẻ vì lách đóng vai trò quan trọng trong chức năng tạo miễn dịch và mộtsố chức năng quan trọng khác(10). Theo Sumacker and King(1), đã ghi nhận sau cắtlách làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và dễ bị nhiễm trùng huyết nặng đưa đến tửvong. Musataka Ikeda(4) cũng đã chứng minh được mối liên quan giữa thuyên tắcmạch và tình trạng cắt lách ở trẻ em. Theo đánh giá của một số tác giả(9,12) trongthời gian hậu phẩu của cắt lách sẽ dễ dàng xuất hiện một loạt các biến chứng nhưnhiễm trùng, suy gan, thuyên tắc.... Vấn đề khảo sát các biến chứng xảy ra trênnhững trẻ Thalassemia được cắt lách là hết sức cần thiết nhằm đánh giá các nguycơ ở những trẻ Thalassemia cắt lách có thể mắc phải từ đó có thể chuẩn bị tốttrước mổ. Do đó chúng tôi tiến hành một nghiên cứu tiền cứu trong 1,5 năm (từtháng 6/05 đến 12/06) nhằm mô tả các biến chứng xuất hiện tr ước và sau cắt láchở trẻ Thalassemia. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp cho các nhà lâm sàng hiểu rõ cácnguy cơ của trẻ Thalassemia cắt lách. Phương pháp nghiên cứu Chúng tôi tiến hành một nghiên cứu tiền cứu mô tả hàng loạt ca được thựchiện tại bệnh viện Nhi Đồng 1 trong thời gian 1,5 năm (từ tháng 6/2005 đến tháng12/2006). Với tiêu chí chọn mẫu là các bệnh nhi được chẩn đoán là Thalassemiađủ tiêu chuẩn để cắt lách: trên 5 tuổi, có nhu cầu truyền máu ngày càng tăng, cóhiện tượng cường lách hay có lách quá to. Các trẻ đủ tiêu chuẩn sẽ được đưa vàolô nghiên cứu và thu thập các biến số theo bảng câu hỏi ở các thời điểm: ngay lúcnhập viện, trước phẩu thuật, các ngày của hậu phẩu và trước khi xuất viện. Tầnsuất và tỷ lệ sẽ được dùng để mô tả số liệu. KẾT QUẢ Qua nghiên cứu chúng tôi thu nhận được 256 ca Thalassemia trong đó có46 ca đủ tiêu chuẩn để cắt lách. Đặc điểm mẫu nghiên cứu Nghiên cứu chúng tôi ghi nhận có tỷ lệ nam/nữ= 24/22. Xét về phân bố cácloại Thalassemia trong đó Thalassemia có 16 trường hợp, Thalassemia có 20trường hợp, Thalassemia/Hb E có 8 trường hợp. Về phân bố tuổi: lứa tuổi thườnggặp 6-8 tuổi chiếm 70%, trong đó tuổi trung bình là 6,4 tuổi.Trong nghiên cứuchúng tôi ghi nhận 1 trường hợp trẻ 4 tuổi cần mổ bán khẩn. Phân bố địa d ư với đaphần trẻ từ tỉnh chiếm 86% trong đó khu vực Tây Nam bộ chiếm đa số 46%. Phânbố chủng tộc đa phần bệnh nhân trong nghiên cứu của chúng tôi là dân tộc Kinh, 2trường hợp là dân tộc Khơ me. Đặc điểm lâm sàng Đa phần trẻ nhập viện với triệu chứng thiếu máu trong đó có 10 trẻ nhậpviện với tình trạng thiếu máu rất nặng chiếm 21%, chúng tôi ghi nhận 6 ca nhậpviện vì đau vùng lách (13%), có 4 trường hợp trẻ nhập viện vì sốt (8%). Xét vềảnh hưởng tán huyết kéo dài: hầu như 100% trẻ trong nghiên cứu đều có gan tovới nhiều mức độ dao động từ 2 cm đến 10 cm dưới bờ sườn. Trong nghiên cứucủa chúng tôi ghi nhận có 30/46 (65,2%) có vẻ mặt Thalassemia điển h ình. Trongnghiên cứu chúng tôi ghi nhận hầu hết trẻ đều phải truyền máu nhiều lần, thời ...