Bình giảng bài thơ Mộ ( chiều tối )

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,Cô vân mạn mạn độ thiên không .Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,Bao túc ma hoàn, lỗ dĩ hồng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bình giảng bài thơ Mộ ( chiều tối ) Bình giảng bài thơ Mộ ( chiều tối ) trong tậpNgục trung nhật kí ( Nhật kí trong tù )Phiên âm :Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,Cô vân mạn mạn độ thiên không .Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,Bao túc ma hoàn, lỗ dĩ hồng.Dịch nghĩa :Chim mỏi về rừng tìn cây ngủ,Chòm mây lẻ loi trôi lững lờ trên tầng không .Thiếu nữ xóm núi xay ngô,Ngô vừa xong, lò than đã đỏ.Dịch thơ:Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không .Cô em xóm núi xay ngô tối,Xay hết, lò than đã rực hồng.Phân tích đề:- Đề yêu cầu bình giảng một bài thơ trong tập Ngụctrung nhật kí .Kiểu bài đã được nói rõ ở đề bài.Tuynhiên, đây là một kiểu bài khó, vì phải bình giảng trọnvẹn một tác phẩm trữ tình, nhưng lại là thơ tứ tuyệt,luật Đường, nội dung rất hàn súc .Do đó, người viếtkhông chỉ nắm vững kỹ năng bình giảng, mà còn phảihiểu rõ đặc trưng của thể thơ Đường.- Chiều tối là bài thơ trong tập Ngục trung nhật kí .Bởivậy, người viết còn phải hiểu được những nét kháiquát về tập thơ, nhất là về hoàn cảnh sáng tác, nộidung cơ bản, phong cách nghệ thuật…Gợi ý làm bài :1. Giới thiệu sơ lược về tác giả,nêu cảm nhân chungvề tác phẩm1.1. Hồ Chí Minh là nhà cách mạng vĩ đại đồng thời lànhà thơ lớn của dân tộc .Ngục trung nhật kí ( Nhật kítrong tù ) là tác phẩm tiêu biểu, được Bác viểttongthời gain bị chính quyền Tưởng Giới Thạc bắt giam tạiQuảng Tây ( Trung Quốc ), từ mùa thu 1942 đến mùathu 1943.1.2. Mộ ( chiều tối ) là bài thơ có giá trị nội dung vànghệ thuật độc đáo . Điều khác lạ là bài thơ được viếttrong hoàn cảnh ngưòi tù bị giải đi trên đường, vớigông cùm xiềng xích, nhưng không phải là một lờithan vãn xót xa. Trái lại, đó là một nét hoan ca về cuộcsống, về con người, biểu hiện tâm hồn hết sức đẹpđẽ, nhân cách lớn lao của Hồ Chí Minh.2. Bình giảng hai câu đầu:Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,Cô vân mạn mạn độ thiên không.- Hai câu đầu vẽ nên một bức tranh nên thơ, yên bìnhcủa cuộc sống :chim bay về rừng tìm chốn trú ngụ,đám mây trôi lững lờ trên bầu trời chiều… Chỉ vài nétchấm phá, những bức hoạ phong cảnh đã thể hiện rõ.Đấy là lối viết “thi trung hữu hoạ” ( trong bài thơ cóhoạ ) của thơ xưa. Song, phong vị cổ thi ấy do sự gầngũi về bút pháp .Còn thực ra, đây vẫn là buổi chiềunay, với cảnh thật, mà người người thật ( người tù –nhà thơ ) đang tận mắt nhìn ngắm .- Bức tranh phong cảnh kia tuy đẹp và nên thơ nhưngvẫn có nét buồn.Quyện, nguyên nghĩa là mỏi, chán ;mỏi mệt .Tầm là tìm kiếm .Cánh chim sau một ngàyrong đuổi, trong cái giờ khắc của ngày tàn, mỏi mệt,phải trở về rừng đặng tìm kiếm chỗ trú.Cô là lẻ loi,một mình. Mạn mạn là dài và rộng, không là trên bầutrời dài, rộng mênh mông .Bản thân bầu trời vẫn dàirộng như là triệu năm qua, nhưng đám mây đơn lẻ kiadã khiến nó càng trở nên mênh mang hơn .Hai câuthơ, theo đúng nghĩa đen cũng đã chỉ ra một cảnhbuồn .Với người bình thường, thậm chí đang vui,trước cảnh ấy, lòng hẳn không sao tránh một cảm xúcman mác, bâng khuâng. Câu thơ khiến nguời ta liêntưởng đến một buổi chiều khác, trong thơ cổ :Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hôn,Tiếng ốc xa đưa lẫn trống dồn.Gác mái ngư ông về viễn phố,Gõ sừng mục tử lại cô thôn.Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,Dặm liễu sương sa khách bước dồn.Kẻ chốn Chương Đài người lữ thứ,Lây ai mà kể nỗi hàn ôn.(Cảnh chiều hôm –Bà Huyện Thanh Quan )Buổi chiều xưa không vắng lặng, nhưng lòng ngườiđã tím ngát nỗi buồn .Còn cảnh ở đây, vốn là đơnchiếc .Cảnh ấy nói hộ lòng người, hẳn đang buồn.Đúng thôi, ngay đến cánh chim kia, khi chiều tắt, đãvội vã trở về .Thế mà, giờ này, người tù mắt mờ, chânyếu, lại bị gông cùm, vẫn đang le buớc trên đườngdài. Người đó không than vãn, do nhân cách vĩ đại,song ai không cảm được nỗi đau rất thật từ cảnh tìnhấy ?3. Bình giảng hai câu cuối:Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,Bao túc ma hoàn, lỗ dĩ hồng.- Hai câu kết chuyển hướng vận động của hình tượngthơ. Ở trên, cảnh vật mênh mông, vắng lặng, ánhnắng ngày đang dần tắt, nhường chỗ cho bóng đêmập xuống .Còn ở đây, dù không tả, nhưng ai cũng biết,đất trời đã vào đêm, bóng tối ken dày muôn nơi .Vậy,điều gì đã khiền người ta có thể cảm nhận được từngbước đi của thời gian, cảm nhận thấy được ánh sángvà bóng tối ? Đó là cánh chim đơn lẻ bay về chốn cũ.Đặc biệt, đó là ánh rực hồng của lò than nơi xóm núi .Đây cũng là lối chấm phá, lấy ánh sáng tả bóng tối.- Nhưng sự chuyển hướng đích thực của hình tượngthơ không chỉ có vậy .Nếu cảnh ở trên mang nét buồncủa sự lẻ loi, hoang vắng, thì cảnh ở đây, dù là đêmtối nhưng ấm áp, giàu sức sống. Đôi, mắt của ngườinghệ sĩ ở cảnh truớc khi phóng nhìn ra xa và lên cao,càng nhìn càng mất hút và trống trải .Khi đôi mắt ấynhìn gần, đã bắt gặp một hình ảnh không ngờ :Sơn thôn ...