Bình giảng đoạn thơ trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên

Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương? Khi ta ở,chỉ là nơi đất o Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn! Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng, Như xuân đến chim rừng lông trở biếc Tình yêu làm đất lạ hoá quê hương. A - gợi ý chung Để bình giảng tốt hai khổ thơ này, cần phải nắm được vị trí của chúng trong bài thơ. Đây là những lời khái quát triết lý sau một đoạn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bình giảng đoạn thơ trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên Bình giảng đoạn thơ sau trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế LanViên: Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương? Khi ta ở,chỉ là nơi đất o Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn! Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng, Như xuân đến chim rừng lông trở biếc Tình yêu làm đất lạ hoá quê hương.A - gợi ý chung Để bình giảng tốt hai khổ thơ này, cần phải nắm được vị trí của chúngtrong bài thơ. Đây là những lời khái quát triết lý sau một đoạn dài tác giảnhắc đến kỉ niệm rất cụ thể về những “anh”, những “em” những “mế”. Tuycó tính chất khái quát cao nhưng đoạn thơ không rơi vào khô khan. Cần phảichỉ ra được chiều sâu tâm hồn ẩn chứa trong những câu thơ cô đọng nhưchâm ngôn ấy. Bên cạnh đó cũng cần dừng lại phân tích cách sử dụng hìnhảnh rất sáng tạo của nhà thơ đã làm cho bản chất của vấn đề được nổi rõ.Phải nhận thức được rằng những lời khái quát ấy đã đánh dấu một bướcchuyển , bước trưởng thành trong suy nghĩ, cảm xúc của nhà thơ về cuộcđời, về nhân dân và cách mạng.B – gợi ý cụ thểI – Mở bài - Tiếng hát con tày là một bài thơ tiêu biểu của tập ánh sáng và phù sađã thể hiện rất tài hoa niềm hăm hở, mê say của nhà thơ trên hành trình vềvới nhân dân. - Điểm lắng đọng nhất của bài thơ có lẽ là hai khổ thơ nói lên một cáchkhái quát sự gắn bó máu thịt của nhà thơ đối với những miền đất đã từngqua, từng sống.II – Thân bài - Đoạn thơ phát biểu những khái quát triết lí về mối quan hệ ân nghĩagiữa chúng ta với mọi vùng đất nước. - Hình thức hỏi để khẳng định trong hai câu thơ có tác dụng khắc sâu-thêm ý thức vào lòng người đọc, nhấn mạnh cáitính chất thể hiện của nỗinhớ. ý thức được trách nhiệm của nhà thơ trước cuộc đời được biểu hiện rõnét ở đây. - Hình thức diễn đạt có vẻ trùng lặp ở hai câu mang tính nghệ thuật.-Nó đập mạnh vào trí giác của độc giả, buộc ta phải chú ý để nhận ra một vấnđề có ý nghĩa quy luật đã được nêu ra ở đây. - Trong khổ thơ thứ hai, chữ “tình yêu” đã được hình tượng hoá bằng-những hình đẹp, có khả năng biểu đạt cao. - Chữ “tình yêu” thứ hai không hoàn toàn đồng nghĩa với chữ “tình-yêu “ thứ nhất. Nó dùng để diễn tả với nghĩa rộng lớn hơn để nói lên ýnguyện tha thiết của nhà thơ muốn ôm trọn cả quê hương bằng thứ tình yêunước lớn lao, kết quả của một quá trình hội nhập với cuộc sống nhân dân.III – Kết luận Đoạn thơ có một vẻ đẹp vừa trí tuệ, vừa tình cảm, có khả năng đi sâu-vào tâm hồn người đọc.C – Bài làm Lần đầu tiên khi tiếp xúc với Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên, thậtsự tôi không khỏi bỡ ngỡ và xa lạ, vì thấy cái tựa đề của nó sao như rộnglớn và xa vời quá! Nói về đất nước, có lẽ Chế Lan Viên phải đề cập đếnnhững cái gì “cao siêu” lắm? Thế nhưng, cái cảm giác ấy dần tan biến đi khitôi đọc và cố hiểu bài thơ. Cũng với mục đích là phục vụ chính trị, nhưnglòng thơ không khô khan, xa lạ mà dường như vẫn còn đâu đây sức nóng hổicủa một trái tim đầy nhiệt huyết. Chưa tin ư? Mời bạn đọc hãy thử xem, chỉmột đoạn thơ thôi, ta sẽ thấy ngay được đó chính là những dòng thơ viết rabằng mạch cảm xúc thật đang dân lên trên đầu ngọn bút: Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương? Khi ta ở,chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn! Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng, Như xuân đến chim rừng lông trở biếc Tình yêu làm đất lạ hoá quê hương. ở đây cảm xúc chính của đoạn thơ cũng nói về nỗi nhớ như không ítnhững bài thơ khác. Đó cũng là quy luật của thường tình. Bởi vì đất nướcrộng lớn vô cùng mà: Làm trai cho đáng làm trai Xuống Đông, Đông tĩnh, lên Đoài, Đoài yên. Bằng những tâm hồn phóng đạt và thiết tha yêu quê hương những ngườitrai ấy đã in dấu trên khắp mọi nẻo đường của tổ quốc và non sông hùng vĩ,không biết những bàn chân ấy đã từng đi qua đến những miền quê nào,nhưng ở đâu, khung cảnh hiện ra trong đoạn thơ với cả một hệ thống cáchình ảnh trong các đoạn thơ trước, ta có thể biết được nơi đây, nơi cụ thể màtác giả đang gửi nỗi nhớ, chính là miền Tây Bắc. Nhưng nếu hiểu một cáchrộng hơn, rằng đây chính là nỗi nhớ về một nét đặc trưng của miền quê TổQuốc thì có lẽ chẳng sao, vì ngay ở lời tự đề của bài thơ, chính Chế LanViên đã viêt: Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc Khi lòng ta đã hoá những con tàu? Phải, một khi tâm hồn đã hoá thành những con tàu để hát lên lờn kêu gọichân tình, tha thiết: ...