Các cây thuốc có độc cần cảnh giác

Nước ta thuộc vùng khí hậu nhiệt đới, các loài thảo mộc vô cùng phong phú, nhất là các loại cây ăn quả, cây làm thuốc. Nhiều sách báo chỉ nói về tác dụng tốt, còn mặt độc hại của cây thì ít được đề cập tới. Chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc về một số cây thảo dược có chứa độc chất và cách xử trí nếu không may bị ngộ độc. Cây mã tiền
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các cây thuốc có độc cần cảnh giác Một số cây thuốc có độc cần cảnh giácNước ta thuộc vùng khí hậu nhiệt đới, các loài thảo mộcvô cùng phong phú, nhất là các loại cây ăn quả, cây làmthuốc. Nhiều sách báo chỉ nói về tác dụng tốt, còn mặtđộc hại của cây thì ít được đề cập tới. Chúng tôi xin giớithiệu với bạn đọc về một số cây thảo dược có chứa độcchất và cách xử trí nếu không may bị ngộ độc.Cây mã tiềnMã tiền còn gọi là hoàng nàn, có tên khoa học là Strychnosnux vonica L. Là một cây nhỡ lá mọc đối, phiến lá bầu dục.Hoa nhỏ màu hồng. Cây mọc hoang ở nhiều tỉnh miền núi.Thành phần hóa học chủ yếu là chất strycnin chiếm 43 -45%. Mã tiền dùng cả trong Đông và Tây y làm thuốc kíchthích thần kinh trung ương. Cây còn được dùng để chữaghẻ và các bệnh ngoài da. Người ta ngâm hạt mã tiền vớirượu để xoa bóp chỗ đau. Mã tiền rất độc. Có nhiều trườnghợp uống nhầm rượu mã tiền gây ngộ độc.Khi bị ngộ độc thì ngáp, rối loạn tiêu hóa, nôn. Trường hợpnặng thì tứ chi co cứng, người bị uốn cong như lên cơn uốnván, sợ ánh sáng. Mạch nhanh, yếu, chết vì ngạt thở.Xử trí: Rửa dạ dày sớm, uống than hoạt, chống ngạt thở,truyền dịch, uống thuốc an thần. Nếu nặng cần khẩn trươngđưa lên tuyến trên.Cây trúc đàoCòn gọi là đào lê. Tên khoa học là Nerium oleanderL.thuộc họ trúc đào Apocynaceae. Trúc đào hoa đẹp, màuđỏ tươi, hồng, trắng, nên người ta hay trồng làm cây cảnh.Cây cao 3 - 4m. Lá đơn, mọc vòng, hình mũi mác. Thànhphần hóa học trong lá cây là neriolin. Người ta dùngneriolin để chữa bệnh về tim. Toàn thân cây trúc đào đềuđộc. Có người dùng cành cây trúc đào xiên thịt nướng ăn,bị ngộ độc chết. Người uống nước đựng trong chai có nútbằng cây trúc đào cũng bị ngộ độc. Trường hợp bò, ngựa ănphải lá trúc đào tươi cũng bị ngộ độc, người ta dùng lá đểlàm bả chuột.Triệu chứng bị ngộ độc: Sau 5 - 10 phút chất độc vào cơthể, người mệt lả, mắt hoa, đầu choáng váng, mặt tái, nônmửa dữ dội, bụng đau quằn quại. Nặng thì hôn mê, mạchnhỏ, chậm, huyết áp tụt, thiếu ôxy não, tử vong nhanh. Khibị ngộ độc thì tìm cách cho nôn ra, sau cho uống lòng trắngtrứng 5 quả hòa trong 200ml nước. Tiêm atropin, theo dõinhịp tim. Chuyển bệnh nhân đi cấp cứu ở bệnh viện. Takhông nên trồng trúc đào gần nguồn nước ăn, vì lá rụngxuống làm nhiễm độc nguồn nước.Cây xoanXoan có tên khoa học là Melia azedarach. Cây cao vài chụcmét, cuống lá chét ngắn, mép khía răng cưa nông. Hạt xoankhi chín có màu vàng. Xoan mọc hoang ở nhiều nơi. Lá,thân và quả xoan đều độc. Người ta dùng lá xoan lót vàochum, vại để trừ sâu mọt hại thóc, đậu, lạc. Bị ngộ độcthường do dùng lá xoan để tẩy giun, chữa ghẻ hay trẻ em ănquả xoan chín. Dấu hiệu ngộ độc là đau đầu, đau bụng quằnquại, chóng mặt, nôn mửa, tiêu chảy nhiều lần, mệt lả, khóthở, tim đập nhanh, huyết áp tụt, nhiễm độc thần kinh, cogiật, hôn mê và dẫn đến tử vong.Xử trí:Khi bị ngộ độc thì tìm mọi cách gây nôn, rồi chouống lòng đỏ trứng, than hoạt, nước đường, truyền dịch vàđưa đi bệnh viện cấp cứu. Không nên tẩy giun, chữa ghẻbằng lá xoan.Cây xương rồngCòn có tên là bá vương tiên. Tên khoa học là Euphorbiaantiqorum L. Cây mọc hoang ở nhiều nơi, người ta trồnglàm hàng rào, làm cảnh. Xương rồng có tác dụng sát khuẩn,chữa viêm răng lợi, chữa các mụn bọc, xơ gan cổ trướng.Mủ nhựa cây xương rồng rất độc. Chỉ cần một ít nhựa bắnvào mắt đã gây mù. Nhựa xương rồng dây vào da, niêmmạc sẽ làm phồng da, rát bỏng. Uống phải nhựa xươngrồng sẽ bị ngộ độc, đau bụng dữ dội từng cơn, vã mồ hôi,nôn thốc tháo và đi ngoài liên tục. Lúc này phải nhanhchóng móc họng gây nôn, uống lòng trắng trứng, ủ ấm vàtruyền dịch. Nếu bị phồng rộp da thì dùng nước muối 0,9%rửa sạch, dùng panthenol xịt kín mặt da.Cà độc dượcCó tên là mạn đà la. Tên khoa học là Datura metal L. Càđộc dược có chứa chất hyoxin hay scopolamin và atropin.Cây mọc hoang ở khắp nơi. Cà độc dược có vị cay, tính ôn,đi vào kinh phế, chữa hen. Lấy lá phơi khô, thái nhỏ cuốnnhư điếu thuốc để hút, chữa hen suyễn, ho kéo dài. Nướcsắc cà độc dược để ngâm, rửa chỗ đau do phong hàn, cướckhí. Cà độc dược còn chữa bệnh đau dạ dày, say xe, saysóng, nôn oẹ. Dùng đắp ngoài chữa ung nhọt, sưng tấy.Toàn bộ cây đều độc, nhất là lá và hạt. Chất độc là hyoxinvà atropin. Khi uống quá liều thì bị ngộ độc, triệu chứngxuất hiện rất rầm rộ. Chất độc ức chế thần kinh trung ươnglàm bệnh nhân choáng váng, vật vã, sốt, môi khô, miệngkhát, tim đập nhanh, thở yếu, đồng tử giãn, liệt tứ chi, hônmê rồi dẫn đến tử vong.Xử trí: Phải khẩn trương vì chất độc mạnh và có nhiều triệuchứng xuất hiện cùng một lúc. Rửa dạ dày bằng dung dịchtanin 0,4% hay dung dịch lugol loãng, uống than hoạt,lasix, an thần, bù nước và điện giải. Bệnh nhân nặng phảiđược gửi ngay lên tuyến trên.Cây lô hộiCòn có tên là lưỡi đỏ, long tu. Tên khoa học là Aloe sp. Làcây thuốc được dùng trong Đông y và Tây y, vừa để làmcây cảnh. Lá cây màu xanh, có răng cưa như lưỡi hổ. Hoacó chùm dài, kết thành cụm và có quả ...