Các tổ chức xã hội ở Việt Nam - Bùi Thế Cường

Tham khảo nội dung bài viết "Các tổ chức xã hội ở Việt Nam" dưới đây để nắm bắt được khái niệm tổ chức xã hội, tình hình nghiên cứu tổ chức xã hội ở Việt Nam, kiểu xã hội và tổ chức xã hội,... Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích, mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các tổ chức xã hội ở Việt Nam - Bùi Thế Cường10 X· héi häc sè 2 (90), 2005 ∗c¸c tæ chøc x· héi ë viÖt nam Bïi ThÕ C−êng 1. Kh¸i niÖm tæ chøc x· héi Khu vùc x· héi (d©n sù) lµ n¬i diÔn ra nh÷ng nç lùc tËp thÓ, phong trµo x·héi, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc x· héi, c¸c m¹ng l−íi x· héi. §©y còng lµ n¬i diÔnra nh÷ng ho¹t ®éng phi lîi nhuËn, vËn ®éng vµ t¸c ®éng chÝnh s¸ch, phóc lîi vµtõ thiÖn, v.v. Khu vùc x· héi cã thÓ nh»m vµo nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ, gi¸o dôc,y tÕ, phóc lîi, thÓ dôc thÓ thao, ... Khu vùc nµy lµ mét thÓ tËp hîp c¸c nç lùc tËpthÓ, tæ chøc, phong trµo, nhãm, m¹ng l−íi. Nã lµ mét bé phËn hîp thµnh hÖ thèngx· héi nãi chung. Ch−a cã sè liÖu thèng kª ®Çy ®ñ, song −íc tÝnh hiÖn nay sè l−îng hiÖp héi vµtæ chøc x· héi (®¨ng ký chÝnh thøc) ë ViÖt Nam lªn ®Õn hµng ngµn. N¨m 2001, cuéckh¶o s¸t COHH x©y dùng ®−îc mét danh s¸ch h¬n 700 tæ chøc x· héi chÝnh thøc (c㮨ng ký) ë Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh (COHH: Tæ chøc x· héi ë Hµ Néi vµThµnh phè Hå ChÝ Minh. Xem: Bïi thÕ C−êng vµ céng sù, 2001. Wischermann vµcéng sù, 2002). ThuËt ng÷ tæ chøc x· héi (civic organization) chóng t«i t¹m dïng ë ®©y ®Ó nãi®Õn mét tËp hîp kh«ng ®ång nhÊt (theo nghÜa réng) nh÷ng tæ chøc x· héi kh«ng ph¶ilµ Nhµ n−íc, tù nguyÖn vµ kh«ng ®Þnh h−íng vµo lîi nhuËn. Ng−êi ta cßn gäi chónglµ tæ chøc phi chÝnh phñ (NGO), tæ chøc phi lîi nhuËn (NPO), v.v... 2. S¬ l−îc mét c¸i nh×n toµn cÇu vµ khu vùc Cã mét l−îng tµi liÖu khæng lå xung quanh chïm vÊn ®Ò liªn quan víi nhau:x· héi d©n sù (hay c«ng d©n), khu vùc x· héi, khu vùc thø ba, tæ chøc x· héi, NGO,NPO, … (Anheier, 2000. Alexander, 2001. Cohen and Arato, 2001. Zimmer, 2000 vµ2001. Gosewinkel, 2003 vµ 2004). Trong mäi tr−êng hîp, c¸c nhµ nghiªn cøu ®Òu®ång ý r»ng c¸c tæ chøc x· héi chÝnh thøc hay kh«ng chÝnh thøc (cã ®¨ng ký hoÆckh«ng ®¨ng ký) cã vai trß trung t©m trong chïm vÊn ®Ò nµy.∗ Bµi viÕt dùa trªn kÕt qu¶ hai §Ò tµi tiÒm lùc cÊp ViÖn X· héi häc n¨m 2002 vµ 2003 vÒ chñ ®Ò Nç lùc tËpthÓ vµ phong trµo x· héi trong thêi kú §æi Míi. Bµi viÕt còng sö dông mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu cña §Òtµi KX.02.10 C¸c vÊn ®Ò x· héi vµ m«i tr−êng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa theo ®Þnhh−íng x· héi chñ nghÜa (2001-2004), vµ mét sè dù ¸n kh¸c mµ t¸c gi¶ cã tham gia. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn Bïi ThÕ C−êng 11 §· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ c¸c tæ chøc x· héi ë khu vùc §«ng Nam ¸ trongh¬n 15 n¨m qua. Ch¼ng h¹n, ph©n tÝch cña M.A.S Hikam n¨m 1995 vÒ Nhµ n−íc,chÝnh trÞ c¬ së vµ x· héi v¨n minh: Mét nghiªn cøu vÒ c¸c phong trµo x· héi trongthÓ chÕ míi ë Indonesia (1985-1994). Tornquist (1998) nghiªn cøu chñ ®Ò D©n chñhãa: tõ x· héi c«ng d©n vµ vèn x· héi ®Õn liªn kÕt chÝnh trÞ vµ sù chÝnh trÞ hãa, södông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu tr−êng hîp ë Indonesia, Philipines vµ Kerala. N¨m 1998, Rueland ®−a ra mét tæng quan ®−îc ®¸nh gi¸ cao, trong ®ã «ng xemxÐt c¸c tæ chøc x· héi víi tÝnh c¸ch lµ h¹t nh©n cña cÊu tróc x· héi c«ng d©n. ¤ng ph©ntÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c hiÖp héi, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒnth«ng ®¹i chóng vµ mèi quan hÖ cña chóng víi c¬ quan chÝnh phñ ë §«ng Nam ¸. N¨m 2000 cã tuyÓn tËp Mèi quan hÖ nhµ n−íc-x· héi ë Singapore cña Kohvµ Ling. N¨m 2003, ViÖn hµn l©m khoa häc x· héi Trung Quèc c«ng bè cuèn ChÝnhs¸ch x· héi ë Trung Quèc do Yang Tuan chñ biªn, trong ®ã cã mét sè bµi nghiªn cøuvÒ tæ chøc phi lîi nhuËn trong phóc lîi. NhiÒu nghiªn cøu trªn thÕ giíi chØ ra nh÷ng −u ®iÓm vµ thµnh c«ng næi bËtcña c¸c tæ chøc x· héi so víi nh÷ng kiÓu tæ chøc kh¸c. Thµnh c«ng vµ nh÷ng lîi thÕcña c¸c NGO lµ ë kh¶ n¨ng gÇn gòi víi ng−êi nghÌo vµ møc ®é tham gia cao cñang−êi d©n. C¸c NGO th−êng tá ra linh ho¹t, thÝch øng vµ tÝch cùc biÕn ®æi. Chóng cã®éng lùc t×m kiÕm nh÷ng h−íng tiÕp cËn míi. C¸c tæ chøc x· héi còng cã vai trß quanträng trong ph¸t huy d©n chñ (Laothamatas, 1997). Nghiªn cøu trªn thÕ giíi ®· ®óc rót nh÷ng lý do t¹o nªn mÆt tÝch cùc cña c¸ctæ chøc x· héi nh− sau (Wischermann et al, 2002). Trong khi c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ cøu trî chÝnh thøc th−êng ph¶i tr¶i réng trªn nhiÒu ®èi t−îng vµ nhãm môc tiªu, th× mét tæ chøc phi chÝnh phñ cã kh¶ n¨ng chØ tËp trung vµo vµi ho¹t ®éng. V× thÕ, nã cã thÓ lµm viÖc mét c¸ch tËp trung, do ®ã cã hiÖu qu¶. Tæ chøc phi chÝnh phñ còng th−êng lµm viÖc dµi h¹n ë vïng s©u vïng xa n¬i c¸n bé nhµ n−íc Ýt khi cã mÆt l©u dµi. C¸c tæ chøc x· héi th−êng ®Ò cao triÕt lý tham gia trong lµm dù ¸n, khiÕn cho dù ¸n cã tÝnh hiÖn thùc vµ ng−êi d©n thÊy m×nh ®−îc lµm chñ. C¸c tæ chøc x· héi cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ chÊp nhËn tri thøc b¶n ®Þa, khiÕn chóng cã th ...