CẢI CÁCH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

Để xây dựng bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở tinh gọn, vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả phục vụ tốt nhu cầu của nhân dân, cần nhận thức đúng những điều kiện, đặc điểm và yêu cầu của việc cải cách, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nuớc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CẢI CÁCH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI CƠ SỞ KHOA HỌC ĐẨY MẠNH CẢI CÁCH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TS. NGUYỄN MINH PHƯƠNG Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ Đ ể xây dựng bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở tinh gọn, vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả phục vụ tốt nhu cầu của nhân dân, cần nhận thức đúng những điều kiện, đặc điểm và yêu cầu của việc cải cách, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước. 1. Nhận thức rõ bối cảnh cải cách tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước hiện nay - Đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước trong điều kiện một Đảng cầm quyền. Trong điều kiện hệ thống chính trị duy nhất một Đảng cầm quyền, quyền lực chính trị có khả năng và thực tế thường xuyên tác động trực tiếp đến quyền lực nhà nước. Do đó, cần phân định quyền chính trị có tính chất 'lãnh đạo', 'giám sát' bao quát nhưng không phải trực tiếp thực hiện quyền hành chính nhà nước. Vì vậy, một mặt phải chủ động khắc phục tình trạng Đảng làm thay các cơ quan hành chính, các tổ chức của Đảng quyết định những vấn đề thuộc về lĩnh vực hành pháp của Chính phủ, làm cho các cơ quan hành chính nảy sinh sự ỷ lại, đùn đẩy trách nhiệm cho tổ chức Đảng, hiệu lực quản lý của nền hành chính nhà nước bị giảm sút. Mặt khác, cần thống nhất nhận thức rằng bộ máy hành chính là công cụ của Đảng, do đó cải cách tổ chức bộ máy hành chính trước hết là công việc của Đảng, đòi hỏi những quyết sách từ cấp lãnh đạo cao nhất của Đảng và sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng. Nền hành chính, bộ máy hành chính nhà nước mạnh thì Đảng mới mạnh và Đảng mạnh thể hiện ở nền hành chính, bộ máy hành chính nhà nước trong sạch,vững mạnh, hoạt động có hiệu lực và hiệu quả. Đồng thời, đổi mới bộ máy hành chính phải kết hợp chặt chẽ với việc kiện toàn tổ chức bộ máy của Đảng. Cụ thể là bản thân các cơ quan, tổ chức của Đảng phải tiên phong, gương mẫu kiện toàn tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, tinh nhuệ, khắc phục tình trạng cồng kềnh về bộ máy, chồng chéo, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ, thể hiện rõ tính đặc thù của vai trò lãnh đạo chính trị. - Cải cách tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) đặt ra yêu cầu hoàn thiện hệ thống thể chế tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, xác định rõ ràng, minh bạch thẩm quyền và trách nhiệm của mỗi cấp hành chính, của từng người, từng vị trí công tác trong hệ thống hành chính cũng như mối quan hệ giữa các tổ chức, cá nhân trong hệ thống. Đó là một bộ máy hành chính nhà nước mang tính chuyên nghiệp cao, hiện đại hoá, thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước bằng pháp luật và theo pháp luật, điều hành kinh tế - xã hội một cách chủ động, độc lập tương đối. Đảm bảo thẩm quyền của Chính phủ trong việc quản lý thống nhất các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời phát huy tính năng động, sáng tạo và quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương. Bộ máy hành chính trong Nhà nước pháp quyền là bộ máy do nhân dân lập nên và để phục vụ nhân dân. Tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước phải tạo môi trường và điều kiện cho các cá nhân, tổ chức phát huy tính chủ động, sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh và tổ chức cuộc sống của mình, bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của công dân. Có chế định trách nhiệm công vụ rõ ràng, bồi thường thiệt hại do tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong bộ máy hành chính gây ra. Bảo đảm các quyền khiếu nại, tố cáo, khiếu kiện trước toà án của công dân, tức là áp dụng định chế tài phán hành chính để kiểm tra tính hợp pháp, hợp lý các quy định của cơ quan hành chính. Tạo điều kiện và tăng cường khả năng kiểm tra, giám sát các hoạt động của bộ máy công quyền từ phía nhân dân để hạn chế tình trạng quan liêu, lãng phí, tham nhũng. Cải cách, hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước với tư cách là một trong những thiết chế quan trọng nhất của quyền lực nhà nước - quyền hành pháp, tạo cơ sở pháp lý và động lực cho công cuộc cải cách hệ thống chính trị nói chung, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN nói riêng. - Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Muốn quản lý tốt kinh tế thị trường thì bộ máy hành chính phải được tổ chức và vận hành phù hợp, thích ứng với kinh tế thị trường, có tác dụng khơi thông, thúc đẩy, giải phóng mọi tiềm năng của đất nước để phát triển kinh tế, phát huy mặt tích cực, hạn chế và loại trừ mặt tiêu cực của thị trường. Hơn nữa, sự phát triển của nền kinh tế thị trường yêu cầu bộ máy hành chính phải có khả năng phản ứng nhanh nhạy, linh hoạt, kịp thời với tình hình. Vì vậy, tổ chức bộ máy hành chính nhà nước phải được kiện toàn theo hướng giảm đầu mối, tầng nấc, tinh giảm bộ máy và nhân lực, tách các chức năng hành chính khỏi các chức năng kinh doanh, tách dần chức năng hành chính (quản lý nhà nước) với các chức năng phục vụ xã hội, chức năng dịch vụ công của Nhà nước, Chính phủ và bộ máy hành chính các cấp. Mặt khác, cần chú ý đến khuynh hướng tác động tiêu cực của thị trường đối với bộ máy hành chính nhà nước: đó là khả năng dùng sức mạnh đồng tiền để lũng đoạn bộ máy hành chính, làm tha hoá đội ngũ công chức nhà nước, xâm hại lợi ích chung của cộng đồng, làm giảm quyền lực hành chính, phá hoại trật tự kỷ cương phép nước. Đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng luôn luôn là một nội dung quan trọng trong việc xây dựng bộ máy hành chính trong sạch, vững mạnh. - Cải cách tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính đáp ứng yêu cầu đẩy nhanh tiến trình hội nhập quốc tế ...