Cảm nhận bài thơ Thuật Hoài(tỏ lòng) của Phạm NgũLão

Âm vang của thời đại Đông A với những chiến công lẫylừng trong lịch sử chống ngoại xâm, ba lần đánh bạiNguyên - Mông đã in dấu trên nhiều trang viết của cácnhà thơ đương thời. Phạm Ngũ Lão - danh tướng nhàTrần "đánh đâu thắng đó" cũng ghi lại những xúc cảm củamình qua Thuật Hoài - tác phẩm thể hiện rất đẹp hình ảnhvà khí thế của người trai thời đại, cũng là tư thế của dântộc trong những ngày hào hùng ấy....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cảm nhận bài thơ Thuật Hoài(tỏ lòng) của Phạm NgũLãoCảm nhận bài thơ Thuật Hoài(tỏ lòng) của Phạm Ngũ LãoÂm vang của thời đại Đông A với những chiến công lẫylừng trong lịch sử chống ngoại xâm, ba lần đánh bạiNguyên - Mông đã in dấu trên nhiều trang viết của cácnhà thơ đương thời. Phạm Ngũ Lão - danh tướng nhàTrần đánh đâu thắng đó cũng ghi lại những xúc cảm củamình qua Thuật Hoài - tác phẩm thể hiện rất đẹp hình ảnhvà khí thế của người trai thời đại, cũng là tư thế của dântộc trong những ngày hào hùng ấy.Hoành sóc giang sơn cáp kỷ thuTam quân tỳ hổ khí thôn ngưuNam nhi vị liễu công danh tráiTu thính nhân gian thuyết Vũ HầuBài thơ chữ Hán , vẻn vẹn 28 chữ đã có một dung lượngthông điệp thẩm mỹ lớn, thể hiện khí phách nhà thơ -dũng tướng. Thi ngôn chí là nội dung tư tưởng của đề tàoThuật hoài, Vịnh hoài, cảm hoài... Nhưng sẽ không thể cócái ung dung hào sảng nếu tách bài thơ ra khỏi không khíthời đại bừng bừng sát Thát. . Bài thơ không tách rờikhỏi quỹ đạo tư tưởng Nho giáo trong mẫu hình ngườianh hùng cá nhân phong kiến nhưng trước hết nó là nỗilòng của người một thời tuy đã nên tướng giỏi - chí khíanh hùng vẫn khát khao. Giấc mộng lập công dươngdanh luôn là điều ám ảnh những kẻ sĩ, đại trượng phu thờiphong kiến, đi liền với các tước phong công, hầu, khanh,tướng. Nhưng trong bài thơ này, con người đã được phácbằng những câu thơ có sức khái quát cao độ tinh thầndân tộc tự cường.Hoành sóc giang sơn cáp kỷ thuCâu khai đề của bài thơ đã tạo một tư thế rất đẹp của conngười. Bản dịch vung giáo, múa giáo đều không ổn vì lậptức nó sẽ phá vỡ đi đối trọng con người - không gian. Mộtbên là giang sơn - sông núi quê hương rộng lớn; một bênlà con người hoành sóc - cầm ngang ngọn giáo trấn giữnon sông. Thế hoành của ngọn giáo khiến tầm vóc conngười như vươn lên ngang tầm sông núi. Hình ảnh ngườilính vệ quốc toát lên vẻ bình thản hiên ngang. Khôngnhững thế, trong mối tương quan con người - thời giancòn làm nổi bật ấn tượng về sự bền bỉ , uy dũng củangười trai thời đại. Bởi lẽ con người không chỉ đứng đótrong thoáng chốc mà đã trải qua mấy thu rồi. Câu thơxác lập một tư thế con người +++g lộng giữa đất trời,ngang tầm vũ trụ. Không những thế, cả đoàn quân cùngchung tư thế ấy :Tam quân tỳ hổ khí thôn ngưuCâu trên là hình ảnh, câu dưới là thần thái con người.Người chiến sĩ cầm ngang ngọn giáo kia với tam quân đãtạo thành một tường thành vững chắc, im phăng phắc màkhí thế xung thiên. Câu thơ còn gợi về một ý thơ củaQuảng Nghiêm thiền sư : Nam nhi tự hữu xung thiên chí.Tư thế sẵn sàng xung trận đã hình thành tứ thơ thật đẹptỳ hổ khí thôn ngưu. Tuy rằng cách diễn ý chưa thoátkhỏi lối ước lệ tượng trưng quen thuộc của thơ xưa nhưngđể hiểu cặn kẽ cũng không phải là điều đơn giản. Theocảm quan thẩm mỹ cổ điển, câu thơ gợi lên khí pháchđoàn quân quyết chiến làm át cả sao Ngưu - vì tinh túsáng chói trên trời. Nhưng cách hiểu ba quân như hổmạnh nuốt trôi trâu đem đến cảm nhận cụ thể hơn về sứcmạnh của quân đội còn non trẻ đương đầu với đội quânNguyên - Mông hùng mạnh và thiện chiến, dường như cóhàm ý ngợi ca tự hào mạnh mẽ hơn. Bởi lẽ tỳ hổ là cáchso sánh mang đậm chất võ của người thống lĩnh ba quân.Trong sự liên tưởng ấy, hổ và trâu hoàn toàn không làmmất đi giá trị thẩm mỹ của câu thơ mà làm rõ hơn chodũng khí của quân đội nhà Trần.Nhưng hai câu thơ đầu mới chỉ là nền để nhà thơ bộcbạch lòng mình :Nam nhi vị liễu công danh tráiTu thính nhân gian thuyết Vũ hầuĐây mới là điều canh cánh bên lòng của người dũngtướng, gắn với bổn phận của kẻ làm trai thời phong kiến .Bao đời nay, nợ công danh từng là niềm ám ảnh khônnguôi với những người làm trai trong thời phong kiến.Phải chăng, một người anh hùng như Phạm Ngũ Lãocũng không thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn công hầukha nh tướng ấy? Giả sử có như vậy cũng là lẽ thườngtình, nhất là trong thời đại giá trị con người được tạo nêntừ những chiến công - thời thế tạo anh hùng. Câu thơ bộclộ niềm khao khát lớn, một điều băn khoăn chưa trả vớiđời của người trai làng Phù Ủng năm nào. Tất cả nỗi niềmcủa ông được thổ lộ trong sự đối sánh với tấm gương VũHầu Gia Cát Lượng thuở xưa. Bậc mưu thần, danh sĩ nổitiếng thời Tam Quốc, người đã xả thân vì cơ nghiệp nhàThục, vì chúa Lưu Bị, nhắm mắt chưa yên công cuộc ủngLưu phản Tào. Tất cả đã rõ, tâm niệm của Phạm NgũLão nào khác nguời xưa khi ông mong muốn làm nêncông nghiệp phò tá cho vua, thực hiện lý tưởng trí quântrạch dân cao cả của bề tôi trung thành tận tuỵ. Nỗi thẹncủa người anh hùng toả sáng một nhân cách lớn. Bănkhoăn ấy không dành riêng cho bản thân mà toàn tâmtoàn ý hướng về nghiệp lớn muôn đời, vì sự bình yên củasơn hà xã tắc.Bài thơ là sự phản chiếu một thời đại hào hùng, khi lýtưởng trung quân ái quốc hoà n ...