Chăm sóc bàn chân cho bệnh nhân tiểu đường

Bệnh tiểu đường thường gây ra nhiều biến chứng ở chân, gây khô ngứa da, vi nấm da, đau nhức. Nghiêm trọng nhất là nhiễm trùng gân cơ và máu, dẫn đến viêm loét, hoại thư. Người bệnh cần giữ da sạch và khô, uống nhiều nước và chọn giày dép hợp lý. Bệnh tiểu đường gây tổn thương bàn chân thế nào? Mạch máu: khi nồng độ đường trong máu tăng cao và kéo dài, mạch máu toàn thân dễ bị teo hẹp. Hệ mạch máu ở vùng xa như bàn chân càng bị suy giảm trầm trọng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc bàn chân cho bệnh nhân tiểu đường Chăm sóc bàn chân cho bệnh nhân tiểu đường Bệnh tiểu đường thường gây ra nhiều biến chứng ở chân, gây khôngứa da, vi nấm da, đau nhức. Nghiêm trọng nhất là nhiễm trùng gân cơ vàmáu, dẫn đến viêm loét, hoại thư. Người bệnh cần giữ da sạch và khô, uốngnhiều nước và chọn giày dép hợp lý. Bệnh tiểu đường gây tổn thương bàn chân thế nào? Mạch máu: khi nồng độ đường trong máu tăng cao và kéo dài, mạchmáu toàn thân dễ bị teo hẹp. Hệ mạch máu ở vùng xa như bàn chân càng b ịsuy giảm trầm trọng và hậu quả là giảm lưu thông máu, oxy chất dinhdưỡng... Triệu chứng thường gặp là ngón chân bị tê, lạnh; đau các khối cơkhi vận động nhiều (chạy bộ, đi bộ nhiều)... Thần kinh: khi các mạch máu nuôi dây thần kinh cảm giác bị tắcnghẽn, người bệnh sẽ bị rối loạn cảm giác như: nóng rát, tê rần hoặc như b ịkim châm, kiến bò ở chân... Nếu bệnh tiến triển, cảm giác ngoài da sẽ giảmhay mất, dễ gây viêm loét, chấn thương xương - khớp... vì bàn chân khôngcòn nhạy cảm với các nguy cơ xung quanh. Ngoài ra, thần kinh bị tổnthương sẽ làm yếu các cơ ở chân, góp phần gây biến dạng bàn chân. - Da: tổn thương mạch máu và thần kinh bàn chân sẽ gây mỏng da,khô, ngứa, lạnh; rụng lông; móng chân dầy, mất móng... Đặc biệt là biếnchứng vết thương ở bàn chân khó hoặc lâu lành hơn người bình thường dothiếu oxy, chất dinh dưỡng, máu nuôi; các tế bào bạch cầu phản ứng kém vớinhiễm trùng. Cách chăm sóc bàn chân: - Ổn định đường máu: giới hạn trong 80-110mg% sẽ giảm thiểu nguycơ mắc các biến chứng trầm trọng. Người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn kiêng,tập thể dục, dùng thuốc hạ đường liên tục và đều đặn, tái khám với bác sĩđiều trị và kiểm tra nồng độ đường máu định kỳ. - Kiểm tra bàn chân mỗi ngày: khi tắm, cần kiểm tra toàn bộ bề mặtda để phát hiện sớm bất kỳ tổn thương nào ở bàn chân như vết thương, trầyxước, vết loét, cục chai, mắt cá, mụn cóc, móng quặp, phồng nước... - Giữ da sạch và khô: rửa bàn chân bằng xà phòng mỗi ngày và lauthật khô, nhẹ nhàng, không làm cọ sát mạnh. Chú ý lau kỹ những nơi dễđọng nước, như kẽ ngón chân, móng chân. Nếu bàn chân dễ đổ mồ hôi thì cóthể giữ khô chân bằng các loại phấn thông thường trước khi mang tấy, giày. - Ngừa quá khô da: nên dùng các loại xà phòng rửa chân loại nhẹ ítchất xút, nhiều chất giữ ẩm da, ít mùi thơm và ít bọt. Cần xả nước thật sạchđể tránh đọng xà phòng gây kích ứng da và ngứa. Sau khi tắm, nên dùngthêm các loại cream, lotion để giữ ẩm da, đặc biệt ở vùng gót chân, để ngừacác tổn thương da do chứng khô da gây nên, như: cục chai, mắt cá, nứt nẻchân. Tuy nhiên, không nên thoa những chế phẩm giữ ẩm này vào kẽ chân,vì những vùng này vốn đã ẩm ướt rồi. - Lưu ý nhiệt độ: cẩn thận khi dùng nước nóng, tắm hơi (khô, ướt),ngâm chân nước nóng, chườm nóng... Không nên tắm nước nóng lâu, vì cóthể gây bỏng do cảm giác da của bệnh nhân tiểu đường đã bị suy giảm. Khibị lạnh ban đêm cần mang tất chân trước khi đi ngủ. - Uống nhiều nước: bệnh tiểu đường thường gây tiểu nhiều, làm bệnhnhân mất nước. Vì vậy, cần uống nhiều nước hơn 1,5 lít nước/ngày để b ùđắp lượng nước thiếu hụt và giúp da luôn được tươi tắn khỏe mạnh. - Sát trùng da: khi bị trầy xước da (kể cả lúc cắt móng chân, tay), cầnrửa chân sạch bằng xà phòng, thoa dung dịch sát trùng Povidone Iodine, rồibăng lại bằng băng cá nhân hay gạc vô trùng. - Không hút thuốc lá: vì nó sẽ làm teo hẹp thêm các mạch máu ở chânvốn đã bị hẹp và xơ cứng lại trong bệnh tiểu đường. - Cắt móng chân: cần cắt thẳng ngang qua chứ không nên cắt sâu vào2 khóe móng, nếu không sẽ dễ cắt nhầm vào da và gây nhiễm trùng, móngquặp. - Đo nồng độ đường máu: Việc lấy máu đầu ngón tay để đo nồng độđường máu có thể gây ra vết thương ở ngón tay do đâm kim. Để tránh tìnhtrạng này, nên đâm kim ở cạnh bên đầu ngón tay; thay đổi luân phiên cácngón tay ở mỗi lần thử máu; điều chỉnh độ đâm k im phù hợp với độ dầy dacủa mỗi ngươi. - Cách chọn giày, dép, tất: bệnh nhân tiểu đường không bao giờ đượcđi chân không, bất kể trong nhà hay ngoài đường, vì hầu như mọi đồ vậtchung quanh đều ẩn chứa nguy cơ tiềm tàng gây tổn thương cho bàn chân.Ngoài ra khi mang giày, bắt buộc phải mang tất, nếu không chính đôi giày sẽlại gây tổn thương. Mang giày đế bằng, không nên mang giày mũi nhọn haycao gót, vì sẽ làm trọng lực toàn thân đổ dồn vào đầu các ngón chân, về lâudài sẽ bị cục chai, mắt cá, mụn cóc, móng quặp. Cần kiểm tra giày trước khiđi để bảo đảm không có bất cứ vật sắc nhọn nào có thể gây tổn thương bànchân, như: bụi, đất đá, côn trùng, những đường may giày bị sút hay gấpnếp... Luôn đi tất dài hơn ngón chân dài nhất 1-2 cm để tránh ép chặt bànchân, gây giảm tuần hoàn máu. Tất phải mềm mại và đủ dầy để hạn chế sựcọ xát giữa bàn chân và giày. Không dùng tất nylon hay loại có dải bằngthun co dãn hay nịt bít tất ở đầu mũi bàn chân. Bác sĩ Huỳnh Bá Long ...