CHẨN ĐOÁN SAI BIỆT CÁC BỆNH LÝ HẠCH CỔ BẰNG PHƯƠNG PHÁP CHỌC HÚT BẰNG KIM NHỎ

Mục tiêu: Hiện diện khối sung vùng cổ thường là tình huống lâm sàng khó chẩn đoán. Chọc hút bằng kim nhỏ (Find Needle Aspiration- FNA) nên là bước đầu tiên khảo sát hình thái tế bào để phân biệt hạch cổ và các tổn thương không phải hạch, cũng như chẩn đoán sai biệt các bệnh lý hạch cổ với nhau. Phương pháp: FNA giúp chẩn đoán viêm hạch, hạch cổ di căn mà không nhất thiết phải sinh thiết mổ. Kết quả: Nhận định bước đầu nghiên cứu tại Trung tâm Ung Bướu tp HCM cho thấy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẨN ĐOÁN SAI BIỆT CÁC BỆNH LÝ HẠCH CỔ BẰNG PHƯƠNG PHÁP CHỌC HÚT BẰNG KIM NHỎ CHẨN ĐOÁN SAI BIỆT CÁC BỆNH LÝ HẠCH CỔ BẰNG PHƯƠNG PHÁP CHỌC HÚT BẰNG KIM NHỎ TÓM TẮT Mục tiêu: Hiện diện khối sung vùng cổ thường là tình huống lâmsàng khó chẩn đoán. Chọc hút bằng kim nhỏ (Find Needle Aspiration- FNA)nên là bước đầu tiên khảo sát hình thái tế bào để phân biệt hạch cổ và cáctổn thương không phải hạch, cũng như chẩn đoán sai biệt các bệnh lý hạchcổ với nhau. Phương pháp: FNA giúp chẩn đoán viêm hạch, hạch cổ di căn màkhông nhất thiết phải sinh thiết mổ. Kết quả: Nhận định bước đầu nghiên cứu tại Trung tâm Ung Bướu tpHCM cho thấy FNA có thể giúp ích nhiều trong việc chẩn đoán sai biệt cácbệnh lý hạch cổ, nhất là hạch di căn, vì dễ thực hiện, nhanh chóng, an toànvà có tỉ lệ chính xác cao (91%). Kết luận: Kết quả chẩn đoán tùy thuộc vào tính chất lâm sàng của tổnthương, kỹ thuật chọc hút, làm xét nghiệm và khả năng đọc tế bào học. ABSTRACT Objective: The presence of a neck lump always poses a diagnosticdilemma to physicians. Fine Needle Aspiration (FNA) should stand at thefirst line of morphologic investigations of lymphadenopathies. Method: This technique is most helpful in distinguishing lymphnodes of the neck from other lesions, and between different lymph nodediseases as well. Lymphadenitis and metastatic malignancy can bedetermined by FNA without using open biopsy. Result: Preliminary results at the HCM city Cancer Center showedthat FNA could be a great value in differential diagnosis of lymph nodediseases in the neck area. It is especially useful in detecting metastaticmalignancy since it is usually easy to perform, quite safe and has a highaccuracy rate (91%). Conclusion: Good diagnosis results depend on the clinical features ofthe node, performance of FNA techniques and interpretation skill of thecytopathologist. MỞ ĐẦU Hiện diện khối sưng vùng cổ thườg là tình huống lâm sàng khó chẩnđoán. Đánh giá khối sưng có phải là hạch và phân biệt lành/ác là điều cầnthiết. Ở nước ta, bệnh lý hạch rất thường gặp nhưng lại đa dạng và phức tạp. Mặc dù bệnh sử, lâm sàng, siêu âm v.v… cung cấp những thông tin cógiá trị cho chẩn đoán, lý tưởng nhất vẫn là chẩn đoán dựa trên giải phẫubệnh. Nhưng nếu sinh thiết mổ tất cả hạch cổ sờ đươc trên lâm sàng thì điềuđó không thực tế, và có thể ảnh hưởng xấu đến điều trị và tiên lượng trongtrường hợp hạch cổ di căn. Vì vậy, cần phải tìm ra một phương pháp an toàn hơn sinh thiết mổ,nhưng kết quả vẫn tin cậy được. Chọc hút bằng kim nhỏ đã đáp ứng đượcnhững điều kiện này. Từ năm 1992, Trung tâm Ung Bướu đã bắt đầu thực hiện phươngpháp chọc hút bằng kim nhỏ. Thực hiện nghiên cứu này, chúng tôi rút ra mộtsố nhận định ban đầu về vai trò và hiệu quả của kỹ thuật này trong chẩnđoán sai biệt các bệnh lý hạch cổ, nhất là hạch cổ di căn, với mong muốn sẽđóng góp cho việc chẩn đoán bệnh lý hạch cổ tại nước ta ngày càng hoànthiện hơn. ĐỐI TƯỢNG -PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng Bước đầu nghiên cứu, chúng tôi thực hiện FNA ở hạch cổ sờ đượctrên lâm sàng của 101 bệnh nhân ung thư miệng hầu điều trị tại khoa xạTrung tâm Ung Bướu từ 4/1995 đến 4/1996. Phương pháp nghiên cứu Dụng cụ - Lam, ống chích nhựa 10ml. - Kim 25 G – súng hút- găng- gạc. - Cồn cố định 95 %, hóa chất nhuộm PAP. Kỹ thuật Cách lấy bệnh phẩm Lắp ống chích và kim vào súng hút. Sờ chọn hạch và sát trùng da. Tay trái giữ cố định hạch. Tay phải cầm súng hút, đâm kim qua da vào hạch, rút piston lên đểtạo áp suất âm trong lòng ống chích. Di chuyển kim tới lui trên cùng một hướng và nhiều hướng trong hạchđể cắt nát mô. Do áp suất âm trong lòng ống chích, các tế bào sẽ bị hút vào. Cần giảm áp lực trước khi rút kim ra. Bơm và trải bệnh phẩm ra trên lam. Cố định: bằng cồn ethylic 95%, mỗi lọ một lam. Nhuộm PAP. Đọc lam Nhận dạng các tế bào, xác định nguồn gốc, lành hay ác tính. Tiêu chuẩn để chẩn đoán hạch viêm Lâm sàng Bệnh sử: thời gian xuất hiện nhanh, đáp ứng với điều trị kháng sinh. Khám: Triệu chứng nhiễm trùng toàn thân (viêm cấp) Hạch sưng nhỏ/ to, sờ mềm/ chắc, kèm theo nóng, đỏ da, đau (viêmcấp)/không đau (viêm mạn), di động/dính, có thể vỡ dò mủ/ bã đậu. Thường tìm thấy ổ nhiễm trùng ở vùng đầu cổ. FNA Chỉ định FNA - Để chẩn đoán xác định trong những trường hợp sau đây: - Không thể phân biệt lành hay ác trên lâm sàng. - Không tìm thấy ổ nhiễm trùng nguyên phát. - Không đáp ứng với điều trị thông thường. - Để điều trị: lấy bệnh phẩm để cấy, xác định vi trùng và làm khángsinh đồ. Chẩn đoán tế bào học: Chẩn đoán tế bào học ...