CHƯƠNG 3 PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG TRONG KINH DOANH

3.1 TỔNG QUAN VỀ PHÁP LUẬT HỢP ĐỒNG Luật hợp đồng ở Việt nam hiện nay nằm rải rác trong nhiều văn bản có giá trị pháp lý cao thấp khác nhau, nhưng chủ yếu tập trung trong 3 văn bản pháp luật sau: i) Pháp lệnh hợp đồng kinh tế 1989 (nội dung của văn bản này tuy đã từng bước quay trở lại với tự do khế ước song vẫn chứa đựng nhiều dấu ấn nặng nề của cơ chế cũ).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHƯƠNG 3 PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG TRONG KINH DOANH CHƯƠNG 3 PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG TRONG KINH DOANH3.1 TỔNG QUAN VỀ PHÁP LUẬT HỢP ĐỒNG Lu ật hợp đồng ở Việt nam hiện nay nằm rải rác trong nhiều văn bản có giá trị pháp lýcao thấp khác nhau, nhưng chủ yếu tập trung trong 3 văn bản pháp luật sau: i) Pháp lệnhh ợp đồng kinh tế 1989 (nội dung của văn bản này tuy đ ã từng bước quay trở lại với tự dokhế ước song vẫn chứa đựng nhiều dấu ấn nặng nề của cơ chế cũ), ii) Bộ luật dân sự 1995,iii) Luật thương mại 2005 . Theo thuyết về luật chung và luật riêng, có thể xem các quy địnhchung về hợp đồng được quy định từ điều 394 đến 420 BLDS là luật chung cho tất cả cáclo ại h ợp đồng, Dựa trên các quy đ ịnh chung đó, BLDS và các văn bản pháp luật khác quyđ ịnh riêng cho các hợp đồng chuyên biệt. Và khi áp dụng luật, thì các quy đ ịnh riêng sẽđược ưu tiên áp dụng trước, nếu thiếu các quy định đó, thì áp dụng các quy định chung đ ượcghi nhận trong BLDS. Với một cách tiếp cận nh ư vậy, phần viết dưới đây giới thiệu nhữngn guyên lý chung của pháp luật hợp đồng. 3.1.1 Khái niệm hợp đồng Chúng ta định nghĩa: hợp đồng là sự thoả thuận giữa hai hay nhiều người nhằm mụcđ ích tạo lập, thay đổi, chấm dứt nghĩa vụ. Một định nghĩa đơn giản và đầy đủ: một hợp đồnglà một thoả thuận có tính ràng buộc và hiệu lực pháp lý. Trước nhất hợp đồng là một hành vi pháp lý, là sự thể hiện ý chí của con người làmphát sinh các hệ quả pháp lý. Hợp đồng là lo ại h ành vi pháp lý cơ bản và thông dụng nhất.Hợp đồng là một hành vi pháp lý, h ơn th ế nữa đó là một hành vi pháp lý đặc biệt: sự thoảthuận giữa các đương sự. Sự thoả hiệp giữa các ý chí, sự ưng thuận giữa các bên là yếu tốquan trọng nhất của hợp đồng. Cơ sở của hợp đồng là sự thống nhất của các ý chí tự donhưng ý chí này phải ph ù hợp với ý chí của nhà nước, phù hợp với pháp luật. Nói cách khácý chí của cá nhân đóng vai trò quan trọng trong hợp đồng, nhưng ý chí đó không tuyệt đối vìkhông th ể trái với lợi ích chung của xã hội và trong những trường hợp đặc biệt ý chí đó phảinhường bước cho lợi ích chung. Khi sự thống nhất của các ý chí là thực chất và không trái pháp luật thì nó sẽ làmphát sinh các nghĩa vụ. Nghĩa vụ này ràng buộc các bên như lu ật pháp. Nói cách khác hiệulực của hợp đồng là tạo lập, biến đổi hay chấm dứt một nghĩa vụ. Một hợp đồng được thànhlập hợp pháp có giá trị ràng buộc đối với các bên. Bản thân hợp đồng không phải là luậtpháp, nhưng hợp đồng được th ành lập theo luật pháp thì nó sẽ phát sinh hiệu lực pháp lýgiữa các đương sự. Đây là một nguyên tắc cơ bản của pháp luật hợp đồng đ ược cả thế giớithừa nhận. 3.1.2 Các điều kiện có hiệu lực của hợp đồngPháp luật về hợp đồng trong kinh doanh 41 Điều kiện về mục đích của thoả thuận: Mục đích của bản thoả thuận có hợp phápkhông?- Thoả thuận làm những việc bất hợp pháp không được công nhận có hiệu lực theo bất kỳ hệthống pháp luật nào. Nói một cách khác nếu mục đích của thoả thuận đi ngược lại với luậtpháp thì tho ả thuận đó không có hiệu lực pháp lý. Điều kiện về sự tự nguyện: Các bên đã thực sự đồng ý?- Sự thoả thuận là một điều kiện cốt yếu của hợp đồng, nhưng sự thoả thuận ấy phải hữuh iệu, tức là không bị khiếm khuyết, nếu không thì h ợp đồng sẽ không có hiệu lực. Đó là hệquả tất yếu của nguyên tắc tự do ý chí. Hầu hết các hệ thống pháp luật đều dự liệu ba khiếmkhuyết của sự thoả thuận là nh ầm lẫn, lừa dối, đe doạ. + Nhầm lẫn: là tình trạng một hoặc các bên chủ thể đã đánh giá sai (hình dung sai) về thực tại khách quan. + Lừa dối: là việc một bên có những thủ đoạn gian dối đối với b ên kia, dẫn đến việc b ên đó tham gia giao kết hợp đồng. Lừa dối ngăn cản sự thống nhất ý chí, bởi vậy, một thoả thuận dựa trên cơ sở lừa dối thì không có hiệu lực. + Đe doạ: là hành vi trái pháp lu ật của một bên hoặc người thứ ba tác động vào ý chí của bên kia làm cho người đó lo sợ sắp phải chịu thiệt hại về sức khoẻ, tính mạng của m ình hoặc người thân và miễn cư ỡng giao kết hợp đồng. Điều kiện về chủ thể: Cả hai bên có đủ năng lực để giao kết hợp đồng không?- Câu hỏi này đưa chúng ta đến một điều kiện để thoả thuận có hiệu lực đó là điều kiện vềchủ thể: các bên trong hợp đồng phải có đủ năng lực, thẩm quyền để giao kết hợp đồng. + Đối với cá nhân: pháp luật của các nước đều quy định: việc giao kết với ngư ời chưa thành niên thì không có hiệu lực. Tương tự như vậy, một người tâm thần, mất trí không th ể giao kết một hợp đồng có hiệu lực, hay như ở một số nước, ngư ời say rượu, n ghiện ma tuý không thể giao kết hợp đồng. + Đối với pháp nhân. Chúng ta có hai trường hợp: (i) Trường hợp 1: thoả thuận không có hiệu lực do pháp nhân xác lập không phù hợp với mục đích hoạt động của pháp nhân. (ii) Trường hợp 2: Thoả thuận vô hiệu do n gười đại diện của pháp nhân không có đủ thẩm quyền hoặc vượt quá thẩm quyền. Điều kiện về hình thức của thoả thuận: Thoả thuận có được thể hiện dưới hình thứcluật định không?- Hình thức của hợp đồng cũng được xác định là một trong các điều kiện có hiệu lực củah ợp đồng. Khi hợp đồng không tuân thủ các quy định về hình thức (không thể hiện bằng vănb ản, không được công chứng nh à nước chứng nhận, không được chứng thực, đăng ký hoặcPháp luật về hợp đồng trong kinh doanh 42cho phép) trong thực tế sẽ rơi vào một tình trạng lưỡng cực: hoặc có thể trở thành có hiệulực nếu lỗi hình thức đ ược sửa chữa, hoặc sẽ vô hiệu nếu lỗi hình thức không được sửa chữa(điều 139 BLDS). H ợp đồng vô hiệu- Một hợp đồng vô hiệu là một hợp đồng không tồn tại theo luật, không có giá trị pháp lý,không có giá trị bắt buộc thực hiện, không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối v ...