Chuyên đề Chẩn đoán và điều trị những bệnh cơ xương khớp thường gặp: Phần 2

Nối tiếp nội dung của phần 1 Tài liệu Chẩn đoán và điều trị những bệnh cơ xương khớp thường gặp, phần 2 giới thiệu tới người đọc các kiến thức: Viêm đa cơ và viêm da cơ, bệnh lý cột sống huyết thanh âm tính, bệnh lý viêm điểm bán gân và phần mềm, viêm khớp thiếu niên tự phát,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề Chẩn đoán và điều trị những bệnh cơ xương khớp thường gặp: Phần 2 VIÊM Đ A C ơ VÀ VIÊM D A c ơ TS. N g u y ễ n Đ ỉ n h K h o aI. ĐẠI C Ư Ơ N G Viêm đ a cơ v à v i ê m da cơ là b ệ n h h ệ t h ố n g c h ư a rõ n g u y ê nn h â n , có cơ c h ế t ự m i ễ n . B ệ n h đặc t r ư n g bởi t ì n h t r ạ n g v i ê m ,thoái hóa của các sợi cơ v â n , g â y y ế u cơ, teo cơ, đặc b i ệ t là các cơở gốc chi, dẫn đ ế n g i ả m hoặc m ấ t chức n ă n g v ậ n động. T r o n gviêm da cơ, n g o à i t ổ n t h ư ơ n g ỏ cơ còn có n h ữ n g t ổ n t h ư ờ n g đặchiệu t r ê n da. Bệnh gặp ở n ữ n h i ề u hơn nam giới (tỷ l ệ n ữ / n a mkhoảng 2/1); có t h ể gặp ở m ọ i lứa t u ổ i song hay gặp n h ấ t ỏ độtuổi t ừ 40 đ ế n 60 (ỏ n g ư ờ i lốn) v à 5 - 1 5 t u ổ i (ở t r ẻ em).li. TRIỆU CHỨNG LÀM SÀNG1. Hỏi bệnh - Cần khai t h á c các t r i ệ u chứng t o à n t h ể n h ư sốt, s ú t c â n ,mệt mỏi, c h á n ă n , đ a u cơ, đ a u khớp.- Hỏi tiền sử xuất hiện của ban ngoài da, màu sắc, vị trí.- Khai thác kỹ các dấu hiệu gợi ý tình trạng yếu cơ gây khók h ă n k h i l à m n h ữ n g động t á c n h ư c h ả i tóc, l ê n xuống cầuthang, giơ tay lên k h ỏ i đ ầ u , k h ó đ ứ n g dậy k h i n g ồ i g h ê t h ấ p ,hoặc p h ả i chống tay m ỗ i k h i đ ứ n g dậy ...- Khai thác một số triệu chứng khác có thể như ho, khó thở,khó nuốt. - H ỏ i t i ề n sử sở d ụ n g thuốc (đặc b i ệ t là các thuốc corticoid,thuốc h ạ cholesterol m á u n h ó m statin), uống r ư ợ u , n h i ễ mk h u ẩ n , b ệ n h lý ung t h ư . 1632. Thăm k h á m lâm s à n g - Đánh giá tình trạng toàn thân và các dấu hiệu toàn thể. - Đánh giá tổn thương ngoài da: trong viêm da cơ, banthường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc với ánh sáng mặttrời như vùng mặt, cổ gáy; có the thấy những dạng ban dấu hiệuđặc hiệu như sau. + Ban màu đỏ tím ỏ mi mắt trên kèm theo phù quanh mí mắt. + Dấu hiệu Gottron: ban màu đỏ hoặc tím sẫm, thường đốixứng, ở mặt duỗi của các khóp, đặc biệt là ở các khóp bàn ngón,các khớp ngón tay, khuy, gối, mắt cá trong. + Ban đỏ hình chữ V hay dấu hiệu khăn quàng vùng vai cổ gáy. + Dấu hiệu bàn tay thợ máy: da ở các ©gòn tay (phía gantay) có tình trạng dày, khô, có vết rạn nứt, bong da. - Yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số động tác như đứnglên, ngồi xuống (trên ghê thấp), khám vận động chủ động củachi trên và chi dưới, quan sát dáng đi ... - Khám cơ lực và trương lực cơ: có thể thấy các biểu hiện nhưđau cơ khi nắn bóp, giảm trương lực cơ, teo cơ và đánh giá cơ lựcbằng cách dùng tay thầy thuốc kháng l ạ i một số động tác nhưdạng khép, gấp duỗi tứ chi, cúi ngửa quay đầu; chú ý so sánhhai bái;. Trong viêm cơ và viêm da cơ, giai đoạn sốm thường làyêu cơ có tính chất đối xứng ở gốc chi (các nhóm cơ vùng đùi -chậu hông, vai - cánh tay, cổ gáy), muộn hơn có thể có thêm yếucác cơ ngọn chi. - Khám phản xạ gân xương: có thể có giảm phản xạ gânxương co gốc chi. - Khám khốp: có thể có sưng đau nhiều khớp hoặc tình trạngco cứng khốp.164 - T h ă m k h á m hô hấp, t i m mạch và các cờ quan k h á c đ ể p h á thiện các b i ế n chứng hoặc b ệ n h lý phối hợp n h ư v i ê m phôi, suyhô hấp, loạn nhịp t i m , v i ê m cơ t i m , t r à n dịch m à n g n g o à i t i m ,suy t i m .3. Cận lâm sàng - C á c x é t n g h i ệ m c ơ b ả n c ầ n l à m : công thức m á u , tốc độmáu lắng, CRP, sinh h ó a m á u cơ b ả n ; tổng p h â n tích nưốc t i ể u . - Xét n g h i ệ m men cơ t r o n g h u y ế t t h a n h : đ á n h giá menCreatinin phosphokinase (CK) là quan t r ọ n g n h ấ t . + Creatinin phosphokinase (CK) t h ư ờ n g t ă n g , có t h ể t ă n g caotừ vài l ầ n đ ế n vài chục l ầ n t r ị số b ì n h t h ư ờ n g . + Các men khác: L D H , aldolase, SGOT, SGPT cũng có t h ể t ă n g . - Xét n g h i ệ m m i ễ n dịch: kháng thể kháng n h â n thườngdương t í n h ( t r ê n 70% t r ư ờ n g hợp); k h á n g t h ể k h á n g J o - l v àkháng t h ể k h á n g Mi-2 t u y t ỷ l ệ dưỡng t í n h t h ấ p (15-20%) songrất đặc h i ệ u cho viêm đ a cơ (Jo-l) và v i ê m da cơ (Mi-2). • Đ i ệ n c ơ đ ồ : có t h ể t h ấ y t ă n g hoạt động t ự p h á t (lúc nghỉ),giảm biên độ, r u n g sợi cơ, đ i ệ n t h ế đ a pha (lúc co cơ). - S i n h t h i ế t c ơ (cơ t ứ đ ầ u đ ù i hoặc cơ Delta) là t h ă m do đặchiệu nhất: + Trong viêm đ a cơ: t h â m n h i ễ m t ê b à o v i ê m c h ủ y ê u trongcác sợi cơ, đa số là t ế b à o l y m p h o T. + Viêm da cơ: t ế b à o v i ê m t h â m n h i ễ m c h ủ y ê u quanh cácmạch m á u , đ a số là t ê b à o l y m p h o B. - C h ẩ n đ o á n h ì n h ả n h : ngoài chụp X-quang t i m phổi, cácthăm dò h ì n h ả n h k h á c n h ư cắt lốp v i t í n h (CT scan), cộng hưởngtừ (MRI), siêu â m có t h ể được chỉ định trong một số trường hợp.MRI và ...