CÚM MÙA ĐÔNG

Khổ thực, mùa Đông, chả năm nào cúm nó thương tình, đi chơi chỗ khác không đến cho chúng ta nhờ! Bị cúm thực mệt và phiền! Cúm gây do siêu vi trùng cúm “Influenza” (Influenza virus), thường hoành hành từ tháng 11, 12 tới khoảng tháng 4, 5 mỗi năm. Ta phân biệt “cúm” (nôm na là “flu”) với “cảm” (cold). Cảm xảy ra quanh năm, so với cúm hiền hơn nhiều, gây bởi những siêu vi ít hung dữ bằng siêu vi cúm. Cúm năm nào cũng đến, song mức độ lan tràn và nặng nhẹ mỗi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÚM MÙA ĐÔNG CÚM MÙA ĐÔNG Bác sĩ Nguyễn Văn Đức, Bác sĩ Chuyên Khoa Nội Thương Khổ thực, mùa Đông, chả năm nào cúm nó thương tình, đi chơi chỗkhác không đến cho chúng ta nhờ! Bị cúm thực mệt và phiền! Cúm gây do siêu vi trùng cúm “Influenza” (Influenza virus), thườnghoành hành từ tháng 11, 12 tới khoảng tháng 4, 5 mỗi năm. Ta phân biệt“cúm” (nôm na là “flu”) với “cảm” (cold). Cảm xảy ra quanh năm, so vớicúm hiền hơn nhiều, gây bởi những siêu vi ít hung dữ bằng siêu vi cúm. Cúm năm nào cũng đến, song mức độ lan tràn và nặng nhẹ mỗi nămmỗi khác. Những trận dịch cúm lớn, khắp toàn thế giới, cứ 10 đến 15 nămlại xảy ra một lần, kể từ trận dịch lớn năm 1918-1919 (làm chết 20-50 triệungười trên toàn thế giới). Con số người chết bởi các trận dịch lẻ tẻ giữanhững trận dịch lớn toàn cầu cũng không phải nhỏ. Những năm gần đây ởMỹ, mỗi mùa Đông, cúm giết hại 36.000 người. 80-90% số người chết vìcúm ở vào tuổi trên 65. Thứ đến là những vị mang các tật bệnh kinh niên. Mức độ tấn công của cúm có thể lên đến 20-30% (tức cứ 10 người,đến 2-3 người bị cúm). Có gia đình cả nhà thay nhau bịnh hết. Siêu vi trùng cúm gian manh, mỗi năm chúng có thể đổi khác đi cáivỏ bọc bên ngoài của chúng. Vỏ quít dày có móng tay... cố nhọn, mỗi nămngười ta lại chế thuốc chích ngừa cúm khác đi, với hy vọng sẽ ngừa đượcdịch cúm sắp xảy ra trong mùa Đông năm đó. Siêu vi cúm có 3 dòng: A, Bvà C. Dòng cúm A hung dữ nhất, từng gây những trận dịch nổi tiếng thếgiới. Cảm thì quanh quẩn quanh năm, cúm gần như chỉ xảy ra vào mùaĐông. Vậy, cúm ở đâu, cuối năm mới về góp mặt, vui... Đông, đón Tết? Mộtgiả thuyết cho rằng quanh năm, siêu vi cúm luôn có ở một số người trênkhắp thế giới, nhưng… nằm chơi sơi nước, không gây triệu chứng, chờ đếnmùa Đông mới ra tay hoành hành. Một giả thuyết nữa: vào các mùa khác,siêu vi cúm trốn ở các súc vật, nghỉ dưỡng sức, vào Đông mới vươn vai tỉnhgiấc, và lây sang người. Phần khác, vào mùa đông lạnh lẽo, chúng ta ít rangoài, quanh quẩn trong nhà với nhau (lại thêm tiệc tùng nữa!) nên dễ lâybệnh cho nhau, và rồi bệnh cứ thế lan truyền. Siêu vi cúm ẩn trong nước mũi, nước miếng người bệnh. Bệnh truyềntừ người bị cúm sang người chưa nhiễm khi những hạt nước nhỏ li ti có chứasiêu vi cúm, bắn ra từ mũi, miệng người bệnh khi họ ho, hắt hơi. Bắt tay, ômnhau cũng có thể truyền bệnh. (Mùa Đông, có lẽ chúng ta nên đổi cách chàomừng nhau, gặp nhau chỉ cần cười thôi, chẳng nên bắt tay, choàng vai bácổ!) Trong nhà có người đang cúm, bạn khó tránh lây bệnh. Triệu chứng Thời gian từ lúc mới lây bệnh đến lúc bệnh phát ra ngắn, chỉ khoảng18-72 tiếng đồng hồ. Khác với cảm, triệu chứng của cúm rất đột ngột, nhiềungười có thể nói đích xác mình bắt đầu có triệu chứng vào đúng lúc nào. Đang tự dưng, bạn bỗng nhiên nhức đầu, nóng sốt (thường trên 38.3độ C hay 101 độ F), ớn lạnh, yếu mệt, khó chịu trong người, nhức mỏi cácbắp thịt. Đi kèm là các triệu chứng hô hấp: sổ mũi, rát cổ họng, ho khan, tứcvùng giữa ngực. Mắt cũng cay nóng (burning), khó chịu lúc nhìn ánh sáng,đau khi đảo mắt. Cúm nặng có thể gây mê sảng. Nóng sốt lên cao nhất trongvòng 24 tiếng đầu (nhiều trường hợp đến 41 độ C), rồi giảm dần trong vòng2-3 ngày sau. Thỉnh thoảng, cũng có trường hợp nóng sốt kéo dài cả tuần.Nhức đầu thường dữ dội, làm ta khó chịu nhất. Các bắp thịt toàn cơ thể nhứcmỏi như dần, nhất là ở lưng dưới và chân. Nhiều người đau cả các khớpxương. Ôi, bị cúm, đời đáng chán! Một số trường hợp cúm nhẹ như cảm,hoặc chỉ nóng sốt, không có các triệu chứng hô hấp đi kèm. Có một số trắcnghiệm giúp chúng ta phân biệt được bệnh là cúm hay cảm, tiếc thay, nhữngtrắc nghiệm này còn chưa thực dụng và chính xác lắm. Nếu không có biến chứng, các triệu chứng của bạn giảm dần trongvòng 3 đến 5 ngày, nhưng thời gian hồi phục để có thể trở lại làm việc nhưtrước thường chậm hơn khi bị cảm, mất nhiều ngày hay nhiều tuần, nhất là ởngười lớn tuổi. Vị nào đã chích ngừa cúm, nếu không may... vẫn bị cúm, triệu chứngthường nhẹ hơn so với người không chích ngừa. Biến chứng Triệu chứng cúm tuy khó chịu thực, song cúm không nguy hiểm v ìcác triệu chứng của nó. Những biến chứng (complications) của nó mới nguyhiểm. Biến chứng xảy ra nhiều nhất là sưng phổi (pneumonia). Siêu vi cúm,dữ hơn các siêu vi cảm, làm tổn thương niêm mạc (mucosa) lót lòng các ốngphổi. Sưng phổi do chính siêu vi cúm gây ra, hoặc do các vi trùng (bacteria)luôn có sẵn trong đường hô hấp. Các vi trùng này thường ngày vẫn sốngchung hòa bình với ta không sao, nay nước đục thả câu, bám vào những chỗniêm mạc bị siêu vi cúm làm tổn thương, tấn công luôn, gây sưng phổi. Biếnchứng sưng phổi hay xẩy ra ở các vị lớn tuổi, hoặc những người có bệnhtim, bệnh phổi kinh niên. Biến chứng nguy hiểm khác là hội chứng Reye (Reye syndrome) ở trẻem ...