Đặc điểm thực vật học loài bán hạ roi Typhonium flagelliforme (Lodd.) Blume, họ ráy (Araceae) ở Việt Nam

Bán hạ roi dùng trong y học dân gian ở nhiều nước để trị ung thư, ho, chảy máu… nhưng vẫn chưa có tài liệu mô tả chi tiết về đặc điểm hình thái, giải phẫu. Bài viết trình bày khảo sát đặc điểm hình thái, vi học của Bán hạ roi ở Việt Nam nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu về thực vật học để giúp nhận diện, kiểm nghiệm dược liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm thực vật học loài bán hạ roi Typhonium flagelliforme (Lodd.) Blume, họ ráy (Araceae) ở Việt NamY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020 Nghiên cứu ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC LOÀI BÁN HẠ ROI TYPHONIUM FLAGELLIFORME (LODD.) BLUME, HỌ RÁY (ARACEAE) Ở VIỆT NAM Trần Thị Thu Trang*, Trương Thị Đẹp*TÓM TẮT Mở đầu: Bán hạ roi dùng trong y học dân gian ở nhiều nước để trị ung thư, ho, chảy máu… nhưng vẫnchưa có tài liệu mô tả chi tiết về đặc điểm hình thái, giải phẫu. Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm hình thái, vi học của Bán hạ roi ở Việt Nam nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu vềthực vật học để giúp nhận diện, kiểm nghiệm dược liệu. Đối tượng và phương pháp: Phân tích, mô tả, chụp hình đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột thân rễ loài Bánhạ roi ở Bà Rịa - Vũng Tàu. Xác định tên khoa học của loài bằng cách so sánh đặc điểm đã khảo sát với tài liệu. Kết quả: Hình thái: Thân rễ hình trụ. Phiến lá tam giác hẹp. Cụm hoa: Bông mo. Mo gồm ống và phiến màuxanh lục nhạt. Bông gồm hoa cái, hoa vô tính dạng vảy và sợi, hoa đực và phụ bộ màu vàng. Hoa trần, hoa cái cóbầu 1 ô, 1 noãn đính đáy; hoa đực có bao phấn 2 ô. Giải phẫu: Rễ cấu tạo cấp 1, nội bì đai Caspary, 5-6 bó dẫn.Thân rễ có bần, mô mềm chứa tinh bột, nhiều bó libe gỗ cấp 1. Phiến lá cấu tạo dị thể. Mô mềm ở thân rễ, phiếnlá, cuống lá, bẹ lá có tinh thể calci oxalat hình kim. Bột thân rễ có nhiều hạt tinh bột 15-30 µm, hình chuông haytròn, tễ phân ba nhánh hay hình điểm; tinh thể calci oxalat hình kim dài 52-60 µm. Kết luận: Đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột thân rễ của Bán hạ roi lần đầu tiên được mô tả chi tiết, giúpnhận dạng và kiểm nghiệm về mặt vi học loài Typhonium flagelliforme (Lodd.) Blume. Từ khóa: Bán hạ roi, Typhonium flagelliforme, đặc điểm hình thái, giải phẫu, bột thân rễABSTRACT BOTANICAL CHARACTERISTICS OF TYPHONIUM FLAGELLIFORME (LODD.) BLUME (ARACEAE) IN VIETNAM Tran Thi Thu Trang, Truong Thi Dep * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 24 - No. 3 - 2020: 73 - 78 Background: Typhonium flagelliforme (Lodd.) Blume is used in traditional medicine of many countries fortreatment of cancer, cough… but the document of morphological and anatomical characteristics of this species isstill negligible. Objectives: In this study, morphological and anatomical characteristics of Typhonium flagelliforme (Lodd.)Blume were performed for plant identification. Methods: The morphological anatomical characteristics and the composition of rhizome powder ofTyphonium flagelliforme (Lodd.) Blume in Ba Ria – Vung Tau Province are analysed, described andphotoghraphed. The scientific name of these species was determined by comparing morphological and anatomicalcharacteristics with the reported documents. Results: Morphology: Rhizome is cylindrical. Leaf blade lanceolate. Inflorescence is spadix. Spathe has ashort tube and a pale green limb. Spadix has a female zone, staminodes dimorphic, a male zone and a yellowappendix. The perianth is absent. Female flower has 1 locular ovary, 1 ovule, placentation basal; male flower has aKhoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh*Tác giả liên lạc: DS. Trần Thị Thu Trang ĐT: 0389912433 Email: trantrangtd@gmail.comB - Khoa học Dược 73Nghiên cứu Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020bilocular anther. Anatomy: Root has primary structure with 5-6 vascular bundles, endodermis with casparianstrip. Rhizome has many cork layers, a lot of starch granules in parenchyma, many primary vascular bundles.Leaves’mesophyll is differentiated into two cells. In rhizomes, petioles and leaves’parenchyma contain the calciumoxalate raphides. Rhizome powder: the calcium oxalate raphides 52-60 µm in size, starch granules 18-27 µm indiameter, spherical or bellshape, point or cleft hilum. Conclusions: This is the first time the morphological anatomical characteristics and rhizome powder ofTyphonium flagelliforme (Lodd.) Blume were described and performed with detailed pictures for plantidentification. Key word: Typhonium flagelliforme (Lodd.) Blume, morphology, anatomy, rhizome powder characteristicsĐẶT VẤNĐỀ tài liệu(1,4-7) và so với các tiêu bản khô mang số hiệu K000099885 của Vườn Thực vật hoàng gia Bán hạ roi - Typhonium flagelliforme (Lodd.) Kew, London, Anh.Blume thuộc ...