Dạy và học tiếng Anh chuyên ngành trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa

Tiếng Anh hiện nay được xem là ngôn ngữ toàn cầu (Global language hay Lingua franca), do đó công tác dạy và học tiếng Anh là bộ phận không thể tách rời với xu thế hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dạy và học tiếng Anh chuyên ngành trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa DẠY VÀ HỌC TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP VÀ TOÀN CẦU HÓA GV. Hoàng Công Bình - Khoa Ngoa ̣i ngữ Abstract: English presently becomes global language or lingua franca, teaching and learning English, thus, are components that can not be isolated from the process of integration and globalization. First, the impact of integration on the world society and the status of English as a communicative language have stimulated teaching and learning English in such a way of serving this process. Second, in teaching and learning English, there is a phenomenon of the diversity of English (Englishes) and challenges. Third, teaching ESP and teaching subject matters in English are the indispensable approaches at tertiary education in the current context. Tóm tắt: Tiếng Anh hiện nay được xem là ngôn ngữ toàn cầu (Global language hay Lingua franca), do đó công tác dạy và học tiếng Anh là bộ phận không thể tách rời với xu thế hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay. Thứ nhất, tiến trình hội nhập ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống xã hội trên thế giới và tiếng Anh trở thành phương tiện giao tiếp trong mọi lĩnh vực, do đó việc dạy và học tiếng Anh luôn gắn liền với mục tiêu và chức năng, phục vụ cho tiến trình đó. Thứ hai, việc dạy và học tiếng Anh nổi lên hiện tượng của các biến thể của tiếng Anh (Englishes) và những thách thức khi thực hiện chúng. Thứ ba, việc giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành và giảng dạy chuyên ngành bằng tiếng Anh là mô hình giáo dục tất yếu ở bậc đại học trong bối cảnh hiện nay. Từ khóa: Tiếng Anh chuyên ngành; Tiếng Anh Khoa học; Toàn cầu hóa. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển của Khoa học Công nghệ xuất phát từ nhu cầu về tự do thương mại, chuyển giao công nghệ và giao lưu văn hóa – chính trị v.v., hơn bao giờ hết, công tác dạy và học tiếng Anh cần phải mang tính chiến lược trong bối cảnh hội nhập. Nếu tiếng Anh chuyên ngữ dành cho các đối tượng sử dụng và nghiên cứu sâu về lĩnh vực ngôn ngữ, tiếng Anh chuyên ngành (TACN) lại có đối tượng sử dụng phổ quát và đa dạng cho tất cả các ngành khoa học như Kinh tế, Kỹ thuật, Khoa học Tự nhiên, Khoa học Xã hội v.v. Do vậy, việc đào tạo TACN cho đội ngũ cán bộ tương lai đạt chuẩn về số lượng và chất lượng đáp ứng nền kinh tế khu vực, toàn cầu là mong muốn và mục tiêu chiến lược của nhà trường cũng như các cơ sở đào tạo khác trên cả nước. Tuy nhiên, công tác dạy và học ngữ vực TACN ở bậc đại học lại bộc lộ không ít cơ hội, thách thức và dường như gặp phải thế lưỡng đao. Điều này không chỉ diễn ra tại các trường Đại học Việt Nam mà ngay cả các trường Đại học khác trên thế giới. 15 2. NỘI DUNG 2.1. Tiếng Anh trong bối cảnh hội nhập Quan sát diễn biến và xu thế hội nhập, có thể nhận thấy tiến trình toàn cầu hóa hiện nay không chỉ diễn ra đơn chiều, nghĩa là từ các nước phát triển (Mĩ và Phương tây) mở rộng sang các nước đang phát triển mà còn cả chiều ngược lại, từ các nước đang phát triển sang các nước đã phát triển. Ví dụ: Apple, Microsoft, McDonalds v.v… xuất phát từ Mĩ sang các nước khác trên thế giới. Tuy nhiên, Toyota từ Nhật, Kung-fu và Alibaba từ Trung Quốc hay Tango từ Argentina cũng xuất hiện ngay trên đất Mĩ. Một khi tiến trình hội nhập và toàn cầu hóa diễn ra sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội trên thế giới, con người trong xã hội sẽ là những công dân toàn cầu (Global citizens). Và chất lượng của người công dân toàn cầu phải đáp ứng đủ các tiêu chí quy chuẩn áp đặt bởi nền kinh tế toàn cầu (Global Economy). Nền kinh tế đó là nền kinh tế tri thức hay có tên gọi khác khá hấp dẫn là nền kinh tế kỹ thuật số (Digital Economy). Liên quan đến công tác dạy và học ngoại ngữ (tiếng Anh), hiện nay có vô số các biến thể của tiếng Anh: tiếng Anh được sử dụng tại Mĩ, tại Ấn Độ, Hong Kong, Philippines, Singapore, Australia, do đó từ tiếng Anh là “English” và ngày nay nó đã trở thành “Englishes”. Theo Graddol [3], sự đa dạng của các biến thể tiếng Anh được phân ra thành ba loại chính, minh họa bằng ba vòng tròn đồng tâm. Vòng tròn thứ nhất là đường tròn cận tâm, khu vực này tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ hay ngôn ngữ thứ nhất. Theo Crystal [2], tính đến 1997, số lượng người nói tiếng Anh như ngôn ngữ mẹ đẻ (First language) là 375 triệu người từ các Quốc gia như Canada, Mĩ, Úc, Anh và một số Quốc gia khác. Theo hướng xa tâm là vòng tròn thứ hai, đây là khu vực tiếng Anh được xem là ngôn ngữ thứ hai (Second language), tương ứng khoảng 375 triệu người, bao gồm Singapore, Philippines, Nigeria, và một số Quốc gia khác. Đến vòng tròn ngoài cùng, khu vực thứ ba là tiếng Anh được sử dụng như ngoại ngữ (Foreign language) như Trung Quốc, Pháp, Nhật, hay Việt Nam, tương đương 1 tỉ người. Do ảnh hưởng của vấn đề tăng trưởng dân số, con số này sẽ thay đổi theo lịch đại. Ảnh hưởng của tiến trình hội nhập và toàn cầu hóa, việc dạy và học tiếng Anh lại nổi lên nhiều thách thức và cơ hội đối với những Quốc gia thứ ba. Nhu cầu thành thạo tiếng Anh khiến các Quốc gia đã đưa tiếng Anh vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học. Như ở Hàn Quốc, tiếng Anh được bắt đầu dạy từ bậc tiểu học năm 1982 [6]. Indonesia bắt đầu vào năm 1994 và Đài Loan vào năm 2002 [10]. Ở Việt Nam, từ năm 2010-2011, tiếng Anh mới chỉ đưa vào chương trình giảng dạy thí điểm từ lớp 3, tại thành phố HCM là 09 trường và tại Hà Nội 08 trường [7]. Ngoài những yếu tố như tăng trưởng dân số, vấn đề nhập cư vào các nước phát triển (nghĩa là từ khu vực vòng tròn ba vào vòng hai và vòng một) và nhu cầu giao 16 dịch bằng tiếng Anh thì vấn đề dạy và học tiếng Anh từ bậc tiểu học cũng góp phần làm thay đổi số lượng người nói tiếng Anh của cả ba vòng tròn này. Như vậy, dưới tác động của xu thế hội nhập và toàn c ...