Định sẵn Những Điều Cần Biết Về Ung Thư Da

Da là bộ phận lớn nhất trong thân thể, bao bọc, bảo vệ cơ thể chống lại hơi nóng, ánh nắng, thương tích và nhiễm trùng. Da điều tiết thân nhiệt, giúp cơ thể dự trữ nước, mỡ và tạo vitamin D. Da gồm có hai lớp chính: Lớp da bên ngoài gọi là epidermis (biểu bì), và lớp da phía trong (nằm dưới biểu bì) là dermis. Biểu bì gồm những tế bào phẳng, giống như vảy, gọi là squamous cells. Dưới lớp tế bào phẳng này là những tế bào tròn gọi là basal cells. Phần cuối...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Định sẵn Những Điều Cần Biết Về Ung Thư Da Định sẵn Những Điều Cần Biết Về Ung Thư Da Bác sĩ Trần Lý Lê, Chuyên Khoa Nội Thương và Khảo Cứu UngThư Da là bộ phận lớn nhất trong thân thể, bao bọc, bảo vệ cơ thể chốnglại hơi nóng, ánh nắng, thương tích và nhiễm trùng. Da điều tiết thân nhiệt,giúp cơ thể dự trữ nước, mỡ và tạo vitamin D. Da gồm có hai lớp chính: Lớp da bên ngoài gọi là epidermis (biểu bì),và lớp da phía trong (nằm dưới biểu bì) là dermis. Biểu bì gồm những tế bào phẳng, giống như vảy, gọi là squamouscells. Dưới lớp tế bào phẳng này là những tế bào tròn gọi là basal cells. Phầncuối của biểu bì chứa những tế bào tạo nên màu da có tên là melanocytes(chứa melanin). Dermis chứa mạch máu và mạch bạch huyết, chân tóc (hair follicles)và những tuyến mồ hôi (sweat gland) cũng như tuyến dầu (oil gland). Tuyếnmồ hôi giúp cơ thể điều tiết thân nhiệt, và chất mỡ nhờn (sebum) giúp dakhông bị khô nứt. Mồ hôi và chất mỡ nhờn toát ra bên ngoài qua những lỗchân lông nhỏ gọi là pores. Ung thư da xuất phát từ tế bào, đơn vị căn bản của da. Bình thường tếbào da tăng trưởng, sinh sản và tạo tế bào mới. Mỗi ngày tế bào da già lão,chết và tế bào mới thay thế. Đôi khi tiến trình sinh hóa trật tự này trở nên bất thường. Tế bào mớixuất hiện khi không cần thiết, và tế bào già lão hoặc tế bào hư hoại khôngchết như đã định. Các tế bào dư thừa này tạo thành khối, gọi là khối u haybướu. Bướu hay khối u có thể lành (benign) hoặc độc (cancerous): Bướu lành: • Ít khi gây tử vong • Không ăn lậm (invasive) đến các mô lân cận • Không lan xa đến những bộ phận khác trong cơ thể Bướu độc như ung thư: • Có thể gây tử vong • Có thể tái phát sau khi đã được cắt bỏ, chữa trị • Có thể ăn lậm đến các mô lân cận • Lan ra các bộ phận khác; việc lan tràn của khối u gọi là metastasis. Các loại ung thư da Ung thư da được đặt tên theo loại tế bào gây ung thư. Hai loại ung thư da thông thường nhất là basal cell carcinoma vàsquamous cell carcinoma. Hai loại ung thư da xuất hiện tại đầu, mặt, cổ, bàntay, cánh tay. Đây là những vùng da dang nắng thường xuyên. Tuy nhiênung thư da có thể xuất hiện bất cứ nơi nào. -Basal cell carcinoma tăng trưởng chậm. Thường thấy tại những vùngda dang nắng, nhất là mặt, hiếm khi lan tràn ra những bộ phận khác trong cơthể. -Squamous cell carcinoma cũng thường xuất hiện tại những vùng dadang nắng, nhưng cũng có thể xuất hiện tại bất cứ nơi nào. Đôi khi ung thưsquamous lan đến hạch bạch huyết lân cận và bộ phận trong cơ thể. Nếu ung thư da lan đến nơi khác, tại vị trí mới, khối u có cùng loại tếbào hư hoại và tên gọi vẫn là ung thư da theo gốc xuất phát. Những yếu tố gia tăng nguy cơ bị ung thư da Y học chưa biết rõ nguyên nhân của ung thư da và cũng không thểgiải thích tại sao người này bị ung thư mà người khác không bị ung thư. Ungthư da không truyền từ người này sang người khác. Dù chưa biết rõnguyên nhân gây ung thư, giới y học đã nhận ra những yếu tố liên quan đếnung thư da, càng có nhiều yếu tố này, tỷ lệ ung thư càng cao (risk factors): -Tia cực tím (ultraviolet radiation hay UV) đến từ mặt trời, sunlamp(một loại đèn tạo ra UV), máy nướng da (khiến da trở màu nâu). Tỷ lệ ungthư da tùy thuộc vào mức độ phỏng nắng sau nhiều năm. Hầu hết các loạiung thư da đều xuất hiện sau tuổi 50, nhưng da có thể đã bị hư hại từ nhữngngày còn trẻ tuổi. Tia cực tím ảnh hưởng đến mọi người nhưng tỷ lệ ung thư da lên caonhất với những người da trắng dễ bị tàn nhang, thường là những người vớimàu tóc đỏ và tóc vàng, tròng mắt màu nhạt. Những người da nâu sẫm cũngcó thể bị ung thư da. Tùy theo nơi sinh sống, tỷ lệ ung thư cao hơn ở những vùng nhiềunắng, nhận tia cực tím nhiều như Texas, Florida (so với Minnesota tại HoaKỳ), Nam Phi, Úc so với những nơi khác trên thế giới. Phóng xạ UV hiện diện ngay trong những ngày âm u, lạnh lẽo. - Thẹo hoặc vết phỏng trên da - Nhiễm trùng bởi một số chủng human papillomavirus - Nhiễm arsenic khi làm việc - Viêm da mãn tính hoặc lở da - Bệnh tật khiến da trở nên mẫn cảm với ánh nắng như xerodermapigmentosum, albinism và basal cell nervus syndrome. - Xạ trị - Những tình trạng gây suy yếu hệ đề kháng - Đã bị ung thư da - Thân nhân bị ung thư da - Bị chứng acitinic keratosis (da nổi cục u bao gồm những vảy khô,xuất hiện tại những vùng da chịu ánh nắng như mặt và bàn tay. Các khối unày có màu đỏ hoặc nâu; hoặc bị lột da liên tục không lành. Không chữa trị,các cục u này có thể trở thành ung thư loại squamous. -Bowens disease: loại da dày và đóng vảy, có thể trở thành ung thưloại squamous. Nếu nghi ngại là mình bị ung thư da, quý vị nên thảo luận với bác sĩđể khám bệnh và thử nghiệm cũng như chỉ dẫn về cách phòng ngừa. Phòng ngừa Cách phòng ngừa giản dị nhất là bảo vệ da, tránh tia UV từ ánh nắngvà từ các máy móc. Việc tránh phỏng nắng nên bắt đầu từ thủa thơ ấu đểphòng ngừa ung thư da những năm về sau. Nên tránh ánh nắng lúc mặt trời lên cao, khoảng 10 giờ sáng đến 2 giờtrưa vào mùa đông và 11 giờ sáng đến 3 giờ chiều vào mùa hè. Dùng quần áo che kín thân thể, mũ nón che đầu, cổ và mặt đề có thểchắn tia cực tím. Dùng những loại thuốc chống nắng (sunscreens) chắn nhiều quangphổ (broad-spectrum, UVB và UVA) sẽ bảo vệ da. Thuốc chống nắng đ ượcxếp loại theo sun protection factor (SPF), một đơn vị đo lường về hiệu lực,từ 2 - 30+, những loại thuốc chống nắng từ 15-30 SPF có hiệu lực chốngnhững tia cực tím. -Tránh các loại máy móc phát tia UV như sunlamp và máy nướng da(tanning). Triệu chứng Chữa trị hầu hết các chứng ung thư ...