Giải pháp nâng cao chất lượng việc làm trong cơ sở sản xuất kinh doanh phi chính thức

Dựa trên tổng quan tài liệu sẵn có bài viết đã đưa ra bức tranh sơ lược về thực trạng chất lượng việc làm trong khu vực phi chính thức nói chung và các cơ sở sản xuất kinh doanh (SXKD) nói riêng. Ngoài ra, bài viết tổng quan và phân tích các chính sách liên quan tới chất lượng việc làm khu vực phi chính thức, từ đó đưa ra một số định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng việc làm khu vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giải pháp nâng cao chất lượng việc làm trong cơ sở sản xuất kinh doanh phi chính thức Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 50/Quý I- 2017 GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VIỆC LÀM TRONG CƠ SỞ SẢN XUẤT KINH DOANH PHI CHÍNH THỨC Ths. Chử Thị Lân Viện Khoa học Lao động và Xã hội Tóm tắt: Dựa trên tổng quan tài liệu sẵn có bài viết đã đưa ra bức tranh sơ lược về thực trạng chất lượng việc làm trong khu vực phi chính thức nói chung và các cơ sở sản xuất kinh doanh (SXKD) nói riêng. Ngoài ra, bài viết tổng quan và phân tích các chính sách liên quan tới chất lượng việc làm khu vực phi chính thức, từ đó đưa ra một số định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng việc làm khu vực này. Từ khóa: chất lượng việc làm, cơ sở sản xuất kinh doanh, phi chính thức Abstract. Based on the available literature review, this article provides a brief picture of the job quality in the informal sector in general and production and business operations in particular. In addition, it provides literature review and analysis of policies related to the quality of employment in the informal sector, then suggesting some of the directions and solutions to improve the job quality in this sector. Key words: job quality, production and business operations, informal chất lượng việc làm còn thấp: việc làm không 1. Mở đầu ổn định với tỷ lệ không có hợp đồng lao động Thực tế ở Việt Nam cũng như ở hầu hết trên 60%; tỷ lệ lao động được tham gia bảo các nước đang phát triển khác, khu vực kinh hiểm xã hội (BHXH) thấp; thu nhập thấp và tế phi chính thức đã và đang tồn tại và có giờ làm việc bình quân cao (Cling et al., vai trò quan trọng tạo ra nhiều việc làm cho 2009; Cling và cs., 2010; Viện Nghiên cứu người lao động. Đến năm 2015, cả nước có Quản lý kinh tế Trung ương, 2014). 4,75 triệu cơ sở kinh tế cá thể phi nông nghiệp (phần lớn là các cơ sở sản xuất kinh 2 .Chất lượng việc làm trong các cơ doanh (SXKD) phi chính thức), giải quyết sở sản xuất kinh doanh phi chính thức việc làm cho gần 8 triệu người, chiếm Mặc dù chưa có nhiều nghiên cứu về 15,5% tổng số người đang làm việc. Khu việc làm trong khu vực phi chính thức nói vực này đóng góp 31,33% GDP cả nước chung và trong các cơ sở SXKD phi chính năm 2015 (Tổng cục Thống kê, 2016). Mặc thức nói riêng ở Việt Nam nhưng kết quả dù có tầm quan trọng như vậy nhưng việc của một số nghiên cứu đã cho thấy một số làm trong các cơ sở SXKD phi chính thức hạn chế: còn tồn tại nhiều bất cập, trong đó nổi bật là - Chất lượng lao động thấp: Theo kết 35 Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 50/Quý I- 2017 quả của nhóm nghiên cứu của Cling và cs. chính thức vẫn còn là thách thức. Các chính (2010) về khu vực phi chính thức ở hai thành sách về BHXH tự nguyện cần được sửa đổi, phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cho bổ sung về mức đóng để người nông dân và thấy khu vực phi chính thức chỉ có 15,7% số lao động làm việc trong khu vực phi chính lao động có trình độ từ phổ thông trung học thức có đủ khả năng tài chính tham gia. trở lên, trong khi đó tỷ lệ này ở khu vực kinh Theo Castel và cs. (2011), khả năng tế Nhà nước là 79,3%, ở khu vực doanh tham gia là nguyên nhân chính của khoảng nghiệp nước ngoài là 51,8%. Trình độ học cách về diện bao phủ của BHYT. Có hai vấn thấp không được bù đắp bằng trình độ loại chính sách có thể giúp tăng sự sẵn sàng chuyên môn kỹ thuật. Trên 90% số lao động tham gia mua BHYT của người lao động và thuộc khu vực phi chính thức không có bất kỳ chủ sử dụng lao động. Thứ nhất, các chính chứng chỉ tay nghề nào. sách nhằm mở rộng độ bao phủ của bảo - Việc làm không ổn định: đa số lao hiểm thông qua đăng ký kinh doanh và động làm việc cơ sở SXKD phi chính thức người lao động, đặc biệt là ở cấp cá nhân. không có hợp đồng lao động, nếu có thì hầu Thứ hai, cần xây dựng các chính sách nhằm hết cũng chỉ là hợp đồng bằng miệng, đáp ứng mức độ hài lòng của những người không có hợp đồng lao động bằng văn bản. tham gia BHYT. Việc giảm các chi phí phát Tỷ lệ lao động không có hợp đồng bằng văn sinh khi tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức bản là 60,7% ở Hà Nội và 61,9% ở Tp Hồ khoẻ và việc dỡ bỏ các rào cản để sử dụng Chí Minh (Cling et al., 2009). Không có các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ở tuyến cao hợp đồng lao động, lao động làm thuê hơn (bắt đầu từ bệnh viện huyện) của các không có gì để đảm bảo chắc chắn cho công lao động ở khu vực phi chính thức tham gia việc của mình. BHYT sẽ giúp tăng các lợi ích mà BHYT - Việc làm không được bảo vệ bởi các đem lại. Sẽ dễ dàng hơn nếu mở rộng độ chính sách bảo hiểm xã hội: Tỷ lệ lao động bao phủ của BHYT thông qua việc đăng ký trong khu vực phi chính thức tham gia kinh doanh và lao động hơn là thông qua BHXH rất thất (0,4% ở Hà Nội và 5,4% ở cấp cá nhân. TP Hồ Chí Minh (Cling et al., 2009 ). Sau 4 - Thu nhập thấp: Thu nhập trung bình năm thực hiện, BHXH tự nguyện đã bao phủ tháng của lao động trong khu vực phi chính hơn 104.500 người dân vào năm 2011, thức khoảng 1,04 triệu đồng năm 2007, chỉ chiếm 0,2% tỷ ...