Giải quyết tranh chấp biển đảo và phán quyết điển hình của cơ quan tài phán quốc tế: Phần 2

Phần 2 của cuốn sách "Phán quyết điển hình của cơ quan tài phán quốc tế về giải quyết tranh chấp biển đảo" gồm những nội dung về: vụ tranh chấp giữa Malaixia và Xingapo về yêu cầu cải tạo đất của Xingapo đối với vùng đất trong và chung quanh eo biển Johor từ năm 2003 đến năm 2005; vụ tranh chấp chủ quyền giữa Guyana và Xurinam năm 2007; vụ kiện của Philíppin với Trung Quốc về một số vấn đề trên Biển Đông năm 2013;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giải quyết tranh chấp biển đảo và phán quyết điển hình của cơ quan tài phán quốc tế: Phần 2 VỤ TRANH CHẤP GIỮA MALAIXIA VÀ XINGAPO VỀ YÊU CẦU CẢI TẠO ĐẤT CỦA XINGAPO ĐỐI VỚI VÙNG ĐẤT TRONG VÀ CHUNG QUANH EO BIỂN JOHOR TỪ NĂM 2003 ĐẾN NĂM 2005 1. Sơ lược về vị trí địa lý Eo biển Johor (còn gọi là eo biển Tebrau, eo biển Johor, Selat Johor, Selat Tebrau và Tebrau Reach) là một eo biển phân cách giữa Malaixia ở phía bắc và Xingapo về phía nam. Eo biển này có chiều dài khoảng 1.400m và là một khu vực mang tính lịch sử của cả hai nước. 2. Bối cảnh dẫn đến tranh chấp Khu vực đường thủy tại eo biển này đã được Malaixia và Xingapo phân định vào năm 1966. Sau khi tách khỏi Malaixia năm 1965, Xingapo đã bắt đầu tiến hành việc cải tạo đất đối với vùng nước bên trong eo biển Johor, tăng diện tích đất liền của quốc gia này lên 100km2. Việc cải tạo bắt đầu tại bờ Tuas (thuộc phía tây eo biển Johor) vào tháng 6-2000 và tại bờ Pulau Tekong (thuộc phía đông 60 eo biển Johor) vào tháng 11-2000. Malaixia đã nhiều lần đưa ra thông báo phản đối việc cải tạo đất này của Xingapo, và cho rằng vùng nước này thuộc chủ quyền của Malaixia. Tuy vậy, Xingapo cho rằng tuyên bố của Malaysia là không có cơ sở. Ngày 5-9-2003, Malaixia nộp đơn khởi kiện ra Tòa án quốc tế về luật biển (ITLOS) yêu cầu Tòa áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời chống lại việc cải tạo đất của Xingapo. 3. Yêu sách của các bên Malaixia cho rằng, hành vi của Xingapo đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận tải đường biển và nghề đánh bắt cá của Malaixia, vi phạm chủ quyền lãnh hải và gây ra những thiệt hại không thể bù đắp đối với môi trường biển lân cận. Nước này cho rằng, Xingapo phải dừng ngay lập tức hoạt động cải tạo đất tại hai bờ biển Pualu Tekong và Tuas của eo biển Johor. Trái lại, Xingapo tuyên bố họ sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán vụ việc này với Malaixia, và thực tế, cuộc đàm giữa hai nước đã bắt đầu vào ngày 13 và 14-8-2003. Điều 283 Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS 1982) quy định các bên trong tranh chấp phải đạt được một giải pháp thông qua việc đàm phán trước khi một bên sử dụng đến thủ tục tố tụng trước Tòa. Liên quan đến tranh chấp này, Malaixia đã không đàm phán với Xingapo để đưa ra một giải pháp thích hợp, cũng không 61 tìm cách giải quyết vụ việc thông qua đàm phán. Thay vào đó, Malaixia đã chấm dứt cuộc đàm phán chỉ sau một buổi họp với Xingapo và tiến hành hành vi pháp lý đơn phương là khởi kiện tại ITLOS. Theo đó, Xingapo yêu cầu Tòa đưa ra phán quyết buộc Malaixia phải ngồi vào bàn đàm phán theo đúng quy định của luật pháp quốc tế nhằm tìm kiếm một biện pháp hòa bình. Xingapo cho rằng, căn cứ vào pháp luật quốc tế có liên quan, Malaixia đã không chứng minh được sự cần thiết của việc áp dụng biện pháp tạm thời nhằm ngăn chặn các thiệt hại không thể bù đắp đối với Malaixia. Hơn nữa, Malaixia cũng không chứng minh được các thiệt hại mà quốc gia này phải gánh chịu là những thiệt hại không thể bù đắp; việc Malaixia phản đối hoạt động cải tạo đất tại eo biển Johor là không phù hợp với Hiệp định song phương mà hai quốc gia này ký kết vào năm 1927 và năm 1995; Malaixia không có thẩm quyền đối với vùng đất mà Xingapo đang cải tạo. Chính vì thế, việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là không có cơ sở. 4. Nội dung của phán quyết1 Hai mươi ba thẩm phán của ITLOS đã tuyên bố Xingapo là bên thắng cuộc trong vụ việc này và bác bỏ yêu cầu của Malaixia trong việc ngăn chặn hoạt động cải tạo đất tại bờ biển Pulau Tekong và Tuas của eo biển Johor. Tòa kết luận Xingapo được phép tiếp tục hoạt động cải tạo 1. Xem tại https://www.pcacases.com/web/sendAttach/1126 62 đất trong thời gian này và yêu cầu hai quốc gia tìm kiếm một giải pháp khác. Theo đó, Malaixia và Xingapo phải hợp tác, tham vấn với nhau nhằm: - Thành lập một nhóm chuyên gia độc lập và phù hợp với mục đích: (i) Thực hiện việc nghiên cứu nhằm xác định rõ và đề xuất các giải pháp hợp lý để xử lý những tác động xấu của việc cải tạo đất trong phạm vi thẩm quyền được đồng ý bởi Xingapo và Malaixia, với thời hạn không quá một năm kể từ ngày có hiệu lực của phán quyết của Tòa. (ii) Đưa ra nhanh nhất có thể một bản báo cáo tạm thời đối với những công việc đang thực hiện trong khu vực D của bờ Pulau Tekong; (iii) Trao đổi thông tin, đánh giá các rủi ro và hệ quả của chúng đối với việc cải tạo đất của Xingapo; (iv) Thi hành những cam kết được đưa ra trong phán quyết này, không được có bất kỳ hành vi nào đi ngược lại với việc thi hành một cách hiệu quả và tham vấn để đạt được những biện pháp tích cực tại khu vực D của bờ Pulau Tekong. - Về phía Xingapo, Tòa yêu cầu Xingapo không được thực hiện việc cải tạo đất gây ra những tác động xấu đến quyền lợi của Malaixia hoặc các thiệt hại nghiêm trọng đối với môi trường biển, phải tham khảo bản báo cáo và các ý kiến tư vấn của nhóm chuyên gia độc lập. 63 - Các bên tham gia đồng ý mở rộng các điều khoản liên quan của Ủy ban hợp tác về Môi trường Malaixia - Xingapo (MSJCE) để thêm vào những điều dưới đây: (i) Trao đổi thông tin, thảo luận về các vấn đề ảnh hưởng đến môi trường của mình ở eo biển Johor; (ii) Thực hiện các hoạt động giám sát liên quan đến môi trường của mình ở eo biển Johor và giải quyết bất kỳ tác động bất lợi nào nếu cần thiết. Các hoạt động giám sát bao gồm: + Kiểm tra, giám sát chất lượng nước để bảo vệ môi trường biển và cửa sông; + Kiểm tra, giám sát hệ sinh thái và hình thái biển. Hai bên sẽ lập tức cùng nhau thực hiện các yêu cầu của Tòa án trọng tài trong các trường hợp liên quan tới cải tạo đất của Xingapo và xung quanh eo biển Johor (Malaixia đối với Xingapo) thông qua các điều khoản của Hiệp định giữa hai nước. 5. Các vấn đề rút ra từ vụ việc tranh chấp Thứ nhất, một trong những vấn đề được quan tâm trong vụ việc này chính là liệu Tòa ...