Giãn phế quản: phòng ngừa được không?

Vào mùa lạnh thì có một bệnh đường hô hấp rất thường gặp là giãn phế quản (GPQ). Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Đây là sự giãn không hồi phục của cây phế quản. Có thể giãn ở phế quản lớn trong khi phế quản nhỏ vẫn bình thường hoặc giãn ở phế quản nhỏ trong khi phế quản lớn bình thường.Các triệu chứng dễ nhận biết của bệnhKhi phế quản bị giãn người bệnh thường bị ho, khạc đờm, ho ra máu. Người bệnh bị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giãn phế quản: phòng ngừa được không? Giãn phế quản: phòng ngừa được không? Vào mùa lạnh thì có một bệnh đường hô hấp rất thường gặp là giãn phếquản (GPQ). Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biếnchứng nguy hiểm. Đây là sự giãn không hồi phục của cây phế quản. Có thể giãn ởphế quản lớn trong khi phế quản nhỏ vẫn bình thường hoặc giãn ở phế quản nhỏtrong khi phế quản lớn bình thường. Các triệu chứng dễ nhận biết của bệnh Khi phế quản bị giãn người bệnh thường bị ho, khạc đờm, ho ra máu.Người bệnh bị ho dai dẳng, khạc đờm mủ hằng ngày khá nhiều, hơi thở có mùi rấthôi. Đờm có 3 lớp: bọt, mủ, nhày. Có thể ho ra máu (từ ít đến nhiều). Riêng GPQở trẻ em, ít gặp các trường hợp ho ra máu. Triệu chứng đau ngực có thể là dấu hiệusớm của nhiễm khuẩn phế quản ở vùng GPQ. Khi bị GPQ, bệnh nhân còn bị viêmphổi tái diễn ở vùng GPQ. Mặt khác, 1/3 số trường hợp mắc phải căn bệnh nàycòn có ngón tay hình dùi trống. Người bệnh sút cân, thiếu máu, yếu sức, 80% cótriệu chứng đường hô hấp trên kèm theo như (viêm mũi, xoang chảy mủ). NếuGPQ lan rộng cả 2 bên rất có thể người bị tím tái, khó thở. Ở vùng phổi bị GPQ,có viêm phổi tái diễn nhiều lần, hằng năm về mùa lạnh. Khi nghe phổi, thường xuyên có ran khu trú ở vùng có GPQ, thường là 2đáy phổi. Nếu có tắc nghẽn phế quản kèm theo thì nghe có ran ngáy lan tỏa cả haiphổi hoặc có tiếng thở rít. Khi có ran ẩm hoặc ran nổ khu trú thường xuyên ở đáyphổi trong khi Xquang phổi lại bình thường, thì phải nghĩ đến GPQ. GPQ hậunhiễm khuẩn thường ở thùy trên (lao phổi, áp-xe phổi). Biến chứng thường gặp của GPQ là viêm phổi, áp-xe phổi, tâm phế mạn,ngày nay ít gặp biến chứng áp-xe não, thoái hóa amilô. Một vài triệu chứng ít gặp là viêm mạch có ban xuất huyết ở ngoài da và cóthể kèm theo một vài bệnh sau: viêm xoang, viêm khớp dạng thấp, viêm đại tràngmạn tính, vô sinh (vô sinh là một triệu chứng của bệnh xơ hóa kén, hội chứng rốiloạn vận động rung mạo tiên phát), hội chứng móng tay vàng, bệnh tổ chức liênkết (luput ban đỏ hệ thống), viêm mạch với các xuất huyết ở da và tăng các phứchợp miễn dịch lưu hành... Nhiều nguyên nhân gây GPQ Dị tật bẩm sinh ở cấu trúc phế quản như: GPQ lan tỏa cộng với viêm xoangcộng với phủ tạng đảo lộn (vị trí của tim chuyển sang bên phải) do rối loạn hoạtđộng của lông tuyến phế quản; khuyết tật hoặc không có sụn ở phế quản nên phếquản phình ra khi hít vào, xẹp xuống khi thở ra; khí phế quản phì đại do khuyết tậtcấu trúc tổ chức liên kết ở thành phế quản kèm theo GPQ. Do viêm hoại tử ở thành phế quản: Giãn phế quản sau nhiễm khuẩn phổinhư lao, viêm phổi vi khuẩn, virut, sởi, ho gà, do dịch dạ dày hoặc máu bị hítxuống phổi, hít thở khói hơi độc (khí ammoniac), do nhiễm khuẩn phế quản táidiễn. Do bệnh xơ hóa kén: Chiếm tỷ lệ 50% các trường hợp GPQ, là nguyênnhân thường gặp nhất ở châu Âu và Bắc Mỹ. Do phế quản lớn bị tắc nghẽn: Lao hạch phế quản, hoặc dị vật rơi vào phếquản ở trẻ em, u phế quản hoặc sẹo xơ gây chít hẹp phế quản sau khi bị giập vỡ ởphế quản lớn do chấn thương lồng ngực. Dưới chỗ phế quản chít hẹp, áp lực nộiphế quản tăng lên và dịch tiết ùn tắc gây nên nhiễm khuẩn mạn tính tại chỗ rồiphát triển thành GPQ. Do tổn thương xơ hoặc u hạt co kéo thành phế quản: Lao phổi xơ, lao xơhang, áp-xe phổi mạn tính, bệnh phế nang viêm xơ hóa. Do rối loạn thanh lọc nhày nhung mao: GPQ có thể phát triển trong rối loạnvận động nhung mao thứ phát của hen phế quản. Các trường hợp này vi khuẩnphát triển ở đường hô hấp dưới. Do rối loạn cơ chế bảo vệ phổi: Ở những người bị suy giảm miễn dịch dịchthể bẩm sinh hoặc mắc phải như giảm gamma - glôbulin máu, giảm chọn lọc lgA,lgM, lgG; suy giảm miễn dịch mắc phải (thứ phát): do dùng thuốc gây độc tế bào,nhiễm HIV/AIDS, đau tủy, bệnh bạch cầu mạn tính. GPQ vô căn: Người ta cho rằng giãn phế quản vô căn có thể do rối loạnthanh lọc phổi phế quản, nhưng bị bỏ qua, thường gặp ở người lớn ở thùy dưới. Phòng và điều trị bệnh như thế nào? Muốn dự phòng bệnh hiệu quả, cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ hệ hô hấp chotrẻ em. Nếu trẻ bị nhiễm khuẩn phế quản cần điều trị triệt để. Đối với ngườitrưởng thành cũng phải luôn vệ sinh răng miệng, mũi sạch sẽ. Nếu bị viêm mũi,xoang cũng cần điều trị dứt điểm, tránh biến chứng sang GPQ. Để điều trị được bệnh, phải loại trừ mọi kích thích phế quản: thuốc lá,thuốc lào; tìm và điều trị các ổ viêm nhiễm ở răng, tai mũi họng; tiêm vaccinphòng cúm, chống phế cầu. Phải phục hồi chức năng hô hấp: Cần làm thường xuyên với tập thở, ho cóđiều khiển, gõ ngực cho đờm dễ dàng dẫn lưu ra ngoài, nằm đầu thấp với các tưthế khác nhau tùy theo vùng phế quản giãn nhiều lần trong ngày để dẫn lưu theo tưthế; phun hít thuốc giãn nở phế quản như (salbutamol, terbutalin...). Khi bện ...