Giáo án Ngữ Văn 12 – Đò Lèn (Nguyễn Duy)

Giáo án Ngữ Văn 12 – Đò Lèn giúp học sinh hiểu được những tình cảm, suy nghĩ cảm động và sâu lắng của nhà thơ đối với người bà; sự vận động của mạch cảm xúc; một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ (hình ảnh, giọng điệu, kết hợp tự sự với biểu cảm, dồn nén ý thơ; vị trí của thơ Nguyễn Duy trong nền văn học mới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo án Ngữ Văn 12 – Đò Lèn (Nguyễn Duy) Đò Lèn -Nguyễn Duy-A. Phần chuẩn bịI. Mục tiêu cần đạt1. Kiến thức, kĩ năng tư duy* Giúp học sinh HS:- Hiểu được những tình cảm, suy nghĩ cảm động và sâu lắng của nhà thơ đối với ngườibà; sự vận động của mạch cảm xúc.- Nắm được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ (hình ảnh, giọng điệu, kếthợp tự sự với biểu cảm, dồn nén ý thơ,v.v.- Thấy được vị trí của thơ Nguyễn Duy trong nền văn học mới.- Rèn luyên kĩ năng đọc thơ và phương pháp tiến cận văn bản nghệ thuật.2. Tư tưởng- tình cảm- Thêm trân trọng tình cảm với những người thân trong hiện tại, không sống vô tư đếnvô tâm rồi nuối tiếc, ân hận.II. Phương tiện thực hiện- SGK, SGV, tài liệu tham khảo.- SGK, tài liệu tham khảo.III. Cách thức tiến hành- Đọc sáng tạo, gợi tìm, trả lời câu hỏi, chia nhóm thảo luận..B. Tiến trình dạy học 1* Ổn định tổ chức (1 phút)1. Kiểm tra bài cũ (5 phút)*Câu hỏi: Đọc thuộc lòng bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh,nói lên suy nghĩ của mình vềmột khổ thơ mà mình có ấn tượng sâu sắc nhất.*Yêu cầu:- Đọc chính xác, diễn cảm…- Chọn một khổ thơ bất kì nhưng phải nói được suy nghĩ và ấn tương sâu sắc của mìnhvề đoạn thơ mình chọn.2. Bài mới:* Giới thiệu bài mớiThơ ông hướng tới cái đẹp của đời sống giản dị quanh ta, phát hiện trong thế giớiquen thuộc ấy sự gắn kết của những giá trị vĩnh hằng, những xúc cảm chân thành,những suy tư sâu sắc được diễn tả bằng một hình thức thơ vừa giàu tính cách dân gianvừa phảng phất phong vị thơ cỏ điển phương Đông. Để hiểu hơn về thơ của nhà thơ ấy,chúng ta tìm hiểu Đò Lèn - Nguyễn Duy. Hoạt động của GV & HS Yêu cầu cần đạt I. TÌM HIỂU CHUNG - HS đọc Tiểu dẫn, tóm tắt 1. Tác giả (12 phút) những nét cơ bản về tác giả. - Tên khai sinh; Nguyễn Duy Nhuệ, sinh: 1948, quê: Thanh Hoá. Ông từng chiến đấu ở chiến trường nôi rtiếng ác liệt thời chống Mĩ như Khe Sanh, đường 9 Nam Lào, Quảng trị. - Thơ ND có đặc điểm gì nổi - Thơ ông hướng tới cái đẹp của đời sống giản dị bật? quanh ta, phát hiện trong thế giới quen thuộc ấy sự kắng kết của những giá trị vĩnh hằng. những xúc cảm chân thành, những suy tư sâu sắc được diễn tả bằng một hình thức thơ vừa giàu tính cách dân gian vừa phảng phất phong vị thơ cỏ điển phương Đông. - TP tiêu biểu (SGK). 2- GV mở rộng: Đò Lèn là địa danh, quê ngoại của tác giả. Mẹ mất sớm, ND sống với bà ngoại.Có lẽ thời gian sống với bà ngoại nhiều hơn với mẹ. ND viết về mẹ mình có nhữngcâu thơ rất ấn tượng: Mẹ ta không có yếm đàoNón mê thay nón quai thao đội đầuRối ren tay bí tay bầuVáy nhuộm bùn, áo nhuộm nâu bốn mùaCái cò sung chát đào chuaCâu ca mẹ hát gió đưa về trờiTa đi trọn kiếp con ngườiCũng không đi hết mấy lời mẹ ruMẹ ru cái lẽ ở đờiSữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồnBà ru mẹ, mẹ ru conLiệu mai sau các con còn nhớ chăng? Bài thơ vè mẹ chủ yếu khơi nguồn từ những kỉ niệm về bà ngoại.- Nêu hoàn cảnh sáng tác bài 2. Hoàn cảnh sáng tácthơ. Bài thơ Đò Lèn viết về bà ngoại cùng những kí ức tuổi thơ gắn liền với địa danh thân thiết. Bài thơ ra đời tháng 9/1983. Đây là thời điểm văn học chuẩn bị có bước đổi mới. Đò Lèn ra đời dự báo sự trỗi dậy của ý thức tự nhìn lại bản thân, hướng tới xác lập những giá trị nhân bản trong văn học thời đại mới.- Xác định chủ đề bài thơ 3. Chủ đề bài thơ Mặc dù đã muộn người cháu vẫn nhớ lại hình ảnh người bà lam lũ, tần tảo giữa cuộc đời bên cạnh sự vô tư đến vô tâm của mình. Đồng thời thể hiện sự thức tỉnh của người cháu trước quy luật đơn giản mà nghiệt ngã của cõi người, để càng đau đớn, tiếc xót vì thương bà.- Xác định bố cục và khái 4. Bố cụcquát nội dung cơ bản của mỗi - Phần một (5 khổ thơ đầu): người cháu nhớ lại hìnhphần. ảnh lam lũ, tần tảo giữa cuộc sống thường nhật của người bà bên cạnh sự vô tư đến vô tâm của mình. - Phần hai (khổ cuối): Sự thức tỉnh của người cháu trước quy luật đơn giản mà nghiệt ngã của cõi người để càng đau đớn, tiếc xót vì thương bà. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN- Hs đọc 5 khổ thơ đầu 1. Phần một (5 khổ thơ đầu- 18 phút)- GV đọc 2 khổ đầu tiên - Say mê với trò chơi con trẻ: câu cá, bắt chim, theo 3- Người cháu nhớ lại những bà đi chợ, ăn trộm nhãn, lên đền Cây Thị chơi, chânkỉ niệm gì? Cảm nhận của em đất đi xem lễ, xem hát văn, cô đồng...về những kỉ niệm ấy? - Tám câu thơ gợi ra nhiều kỉ niệm của tuổi thơ; cái thú theo bà đi chợ (níu váy bà sự lạc), có cái tinh nghịch bắt chim sẻ trên vành tai tượng phật và cả chuyện ăn trộm nhãn, đi chân đất, xem hát...Tất cả gắn với các cái tên rất cụ thể cống Na, chợ Bình Lâm, chùa Trần, đền Cây Thị, đền Sòng,v.v.  thể hiện rõ tính chân thật của cảm xúc ...- Qua những kỉ niệm của tuổi Cuộc sống ở làng quê yên bình, vừa thiêng liêng,thơ ấy ...