Giáo trình Bệnh học tiêu hóa

Nhằm giúp các bạn có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo nội dung giáo trình "Bệnh học tiêu hóa" dưới đây. Nội dung giáo trình giới thiệu đến các bạn những nội dung về bệnh học tuyến tiêu hóa, bệnh học ống tiêu hóa. Hy vọng đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Bệnh học tiêu hóa Häc viÖn qu©n y Bé m«n Néi tiªu ho¸BÖNH HäC TI£U HO¸ (Sau ®¹i häc) Hµ néi- 2007 141 PhÇn métBÖnh häc tuyÕn tiªu ho¸ 142 BÖNH HäC TôY T¹NG PhÇn métI. §Æc ®iÓm gi¶i phÉu1. Tôy cã h×nh dÑt, mòi nhän, ®Çu to, ®u«i bÐ dµi 10 - 15cm dÇy 1,2cm mµu vµng nh¹tn»m s¸t vµ v¾t ngang cét sèng, gÇn toµn bé tuyÕn n»m sau phóc m¹c trõ phÇn ®u«i.Tôy nÆng 70g.2. Cã 4 ®o¹n: ®Çu - cæ - th©n - ®u«i. §Çu tôy ®−îc ®o¹n I, II, III, IV t¸ trµng bao bäc(khi bÖnh lý cã sù liªn quan t¸ - tôy).3. èng Choledoque qua ®Çu tôy ®æ vµo ®o¹n II t¸ trµng (bÖnh lý tôy vµ mËt liªn quanvíi nhau).- èng Wirsung ch¹y däc tôy ®æ vµo ®o¹n II t¸ trµng qua bãng Vater.- èng phô: Santonini ë ®o¹n cæ nèi víi èng wirsung.4. DÞ d¹ng gi¶i phÉu:- Tôy vßng: ®Çu tôy quÊn quanh khóc II t¸ trµng trªn chç bãng Vater dÇy kho¶ng 2cm g©y bÖnh c¶nh hÑp t¸ trµng (sau ¨n thÊy ch−íng bông).- Tôy l¹c chç: mét phÇn cña tôy n»m s¸t d¹ dµy, t¸ trµng, ruét non mét c¸ch ®éc lËpvíi tuyÕn tôy. (biÓu hiÖn l©m sµng: ®au th−îng vÞ, ch¶y m¸u tiªu ho¸) v× vËy khi Xquang d¹ dµy t¸ trµng b×nh th−êng ë mét bÖnh nh©n XHTH hoÆc bÖnh hÑp t¸ trµngcÇn nghÜ tíi bÖnh tôy.II. §Æc ®iÓm sinh lý1. Tôy lµ t¹ng võa néi tiÕt (tiÕt Insulin) võa lµ ngo¹i tiÕt quan träng cña hÖ tiªu ho¸.CÇn nhÊn m¹nh vai trß tôy ngo¹i tiÕt.2. Tôy ngo¹i tiÕt Mçi ngµy tôy tiÕt ra 200 - 1500ml dÞch gåm:- ChÊt ®iÖn gi¶i: . Chñ yÕu HCO-3 kho¶ng 140 mEq. . Na+ vµ K+ xÊp xØ huyÕt t−¬ng. . Ca++ thÊp h¬n huyÕt t−¬ng. . Mét Ýt phosphat.- C¸c Enzym cã 3 nhãm: 143 . Amylaza t¸c dông lªn 80% maltoza vµ 20% glucoza. . Lipaza víi sù hiÖn diÖn cña muèi mËt vµ canxi t¸c ®éng lªn glyxerol vµ c¸c axitbÐo. . Enzym thuû ph©n protein cã nhiÒu lo¹i: trypsin, chymotrypsin trong m«i tr−êngpH (3-9) trypsin t¸c ®éng lªn c¸c polypeptit nh− mét endopeptidaza. . Cacboxipeptidaza t¸c dông nh− mét exopeptidaza lªn chuçi polypeptid t¹o rac¸c axit amin mang nhãm carboxyl. . Ribonucleaza.- §iÒu chØnh dÞch ngo¹i tiÕt cña tôy cã hai c¬ chÕ: . C¬ chÕ thÇn kinh: Khi kÝch thÝch d©y X l−îng dÞch tiÕt giÇu c¸c enzyme, khitiªm Atropine th× gi¶m tiÕt (øng dông: dïng atropine trong viªm tôy cÊp). . C¬ chÕ thÓ dÞch: qua chÊt trung gian Secretine vµ Pancreozymin. Secretin lµmt¨ng pancreozymin lµm t¨ng c¸c enzyn cña tôy.III. C¸c ph−¬ng ph¸p th¨m dß tôy t¹ngA. Th¨m dß h×nh th¸i1. X - quang th«ng th−êng: (chôp bông kh«ng chuÈn bÞ): NÕu cã sái tôy c¶n quang(thÊy 1 chuçi “h¹t c¶n quang” n»m ngang sèng l−ng).2. Chôp d¹ dµy t¸ trµng:- Cã u ®Çu tôy (h×nh khung t¸ trµng d·n réng).- Cã u ë th©n vµ ®u«i tôy (h×nh chÌn Ðp d¹ dµy)3. Chôp tôy cã b¬m h¬i: b¬m h¬i sau phóc m¹c kÕt hîp víi b¬m h¬i d¹ dµy, thÊyh×nh th¸i tôy hoÆc h×nh th¸i d¹ dµy chÌn Ðp (v× g©y ®au cho bÖnh nh©n, h¬n n÷a ph¶i uto míi thÊy, nªn Ýt lµm).4. Chôp ®éng m¹ch tôy:- §Ó chÈn ®o¸n u tôy, kÓ c¶ u nhá (h×nh ¶nh mét vïng giÇu m¹ch m¸u). Khã thùc hiÖnv× tôy Ýt nhÊt cã 2 m¹ch m¸u nu«i d−ìng.5. Chôp ®−êng tôy ng−îc dßng: b»ng ®−êng néi soi t¸ trµng b¬m thuèc c¶n quang,cho thÊy ®−êng dÉn tôy mËt rÊt râ (kü thuËt ERCP)- NÕu viªm tôy m¹n: ®−êng dÉn tôy khóc khuûu.- NÕu lµ u cña tôy: ®−êng dÉn tôy bÞ ®Èy lÖch hoÆc bÞ chÌn Ðp. 1446. Ghi h×nh tôy b»ng phãng x¹: dïng Selenomethionin ®¸nh dÊu:- U tôy: h×nh khuyÕt- Viªm tôy m¹n: xung ®Õn kh«ng ®Òu, th−a thít. (Nh−îc ®iÓm h×nh tôy dÔ trïng lªn h×nh gan).7. Siªu ©m:- U nang (nang tôy): thÊy h×nh ¶nh khèi lo·ng siªu ©m n»m gÇn ngay tôy, thµnh nangcã thÓ máng hoÆc dÇy.- Ung th− tôy: kÝch th−íc tôy to, bê kh«ng ®Òu, nhu m« cña nã th−êng gi¶m ©m, cãgiíi h¹n víi phÇn tôy b×nh th−êng. H×nh ¶nh èng mËt chñ bÞ ®Èy lÖch ®i.- Viªm tôy cÊp: tôy to, nhu m« gi¶m ©m.- Viªm tôy m¹n: nhu m« ®Ëm ©m, èng Wirsung d·n réng.8. Chôp c¾t líp quÐt (Scanner) vµ céng h−ëng tõ:- ChÈn ®o¸n u rÊt chÝnh x¸c- ChÈn ®o¸n viªm tôy cÊp, m¹n (Nh−îc ®iÓm qu¸ ®¾t, ch−a dïng routine ®−îc)9. TÕ bµo häc: lÊy dÞch t¸ trµng t×m tÕ bµo K tôy (rÊt hiÕm)10. Mæ th¨m dß (biÖn ph¸p cuèi cïng)B. Th¨m dß chøc n¨ng tôy Tôy ph¶i tæn th−¬ng Ýt nhÊt 75% trë lªn míi cã biÓu hiÖn rèi lo¹n chøc n¨ng.1. XÐt nghiÖm ph©n- T×m sîi c¬ ch−a tiªu, h¹t mì, ®Þnh l−îng N, chymotrypsin.(NÕu viªm tôy m¹n: trong ph©n thÊy sîi c¬, mì, N. t¨ng, chymo. gi¶m).2. §Þnh l−îng men: Amylaza, lipaza m¸u, amylaza n−íc tiÓu. Trong viªm tôy m¹n, cÊp c¸c men nµy ®Òu t¨ng (b×nh th−êng trong m¸u: 160®¬n vÞ Ucaraway hoÆc 32 - 16 ®v Wohlgemuth, trong n−íc tiÓu d−íi 400®v UcarawayhoÆc 32 - 64 ®v Wohlgemuth). Tû lÖ lipaza trong m¸u còng gÇn b»ng amylaza m¸u. (bt 4-12u/l) t¨ng cao, tãml¹i l©u h¬n Aray.3. NghiÖm ph¸p acidetrioleine vµ Oleique Suy tôy ngo¹i ruét kh«ng hÊp thu ®−îc acide trioleine. ...