Giáo trình Chọn giống: Phần 1

Phần 1 giáo trình chọn giống trình bày nội dung các chương: Vật liệu khởi đầu trong chọn giống, chọn lọc đối với cây trồng, tính trạng số lượng và phương pháp thống kê trong chọn giống, những nguyên lý chọn giống động vật, di truyền miễn dịch trong chọn giống động vật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Chọn giống: Phần 1 BỘ GIÁO DỤC VẢ ĐÀO TẠO TRƯỜN L Ờ I G IỚ I T H IỆ U Học phần chọn giống bao gổm chọn giống vật nuôi, cây trồng và vi sinhvật cho sinh viên hệ cừ nhân khoa học và cử nhân sư phạm. Để phục vụ học tập cho sinh viên, tác giả soạn thảo nội dung các bài giảngdể giảng dạy và học tập. Giáo trình này có thể dùng tài liệu tham khảo cho giáo viên phổ thôngtrung học và cho những ai quan tâm đến khoa học chọn giống. Vì khả năng còn hạn chế chắc chắn nội (iung còn nhiểu thiếu SÓI. Chúng tôimong sinh viên và bạn dọc góp ý để chỉnh lý cho lẩn in sau. NíỊày 1-5-2003 Tác giả M () HAll Từ thời cổ xirn. các nhii Iir iưởng v;\ sinh học (tn Iir (liiy nhirii vc sự (litruyền những tính chât trong dặc diểm từ bò mẹ clio COII cái. Nhưng về cái thời xaxưa ấy, những quan sát về các hiện tượng di tniyển và biến dị còn không chínhxác. Do chưa có thực Iigliiệĩii khoa học, thiếu (Jiĩn liệu thực tế, bíiiig nhữiig giàđịnh và phỏng đoán nên liọ dưa ra những lý thuyết di tniyén trừu tưựng. v ể sau có nhiểu thực nghiệm cùa các nlià sinh học đira ra nhinig GregorMendel (1822 - 1884) clã thí Iigliiệiii trên dạu Hà Lan (Pisuin Salivum) suốt irong8 năm. Năm 1865 tại 2 cuộc họp của các nhà tự nhiên học Brơno, G.Mendel cóngbò kết quả nghiên cứu của mình một cách khoa học, Iiaắn gọn, rõ ràiig về sự ditruyền các nhân tố sau này gọi là gen bằng 3 dịnh luật. Do hạn chế về tđm hiểu biết cùa con ngirííi lúc bíìy giờ, míĩi 35 năm saunhờ 3 nhà nghiên cứu H. Devries (Hà Lan), c . Correiis (Đức) và F. Shermac (Áo)độc lạp thí nghiệm trên đối lirợiie như G.Mendel dã làm và d Chương I - V Ậ T L IỆ U K IIỞ I ĐẦU T R O N G C ĨIỌ N (;iỐ N (;1. K hái niệm và phiìn loại■1. Khái niệm : Tnt cả cỉ\y dại. cíìy Irổiig. vẠl nuỏi và VỘI honnùdại, lừ (ló (lìing (lểlựa chọn, bồi dưỡng, lai tạo và các plurcĩiig pháp kliác dể tạo ra giốne mcíi- gọi !àvật liệu khởi đầu. Chọn giống inới bằng nhiều phưííng pháp : - Cliọn lựa trực tiếp (fể tạo ra giốtiỊi mới. - Tạp giao giữa các vạt liệu khởi (lílii và vủl liệu cùa (lịa phưítiig (lè tạo ra ưuthế lái. - Dùng vật liộu khởi đầu dể xử lí (lột biến lạo ra aiốns c!ột biến mới. - Dùng vật liệu khời dí1u (lể xỡ lí (la hội thể để lạo ra giống rnới. - Dìiiie VíỊt liệu kliời (iriii (!ổ chtiyrii iKip gen.Vật liệu khởi đÀu có !hể ià thứ (Víiiintas). loại hình (Pornia) trong pliạm vi loài(Spercies).2. Phân loại vật liệu khỏi dầu. VỊt liệu khởi đổu phong phú, imiỏn dạng khác nhau c;1n phàl pliân loại ilểnhiỊn rõ quan hệ họ hàng và thành pli:1n cùa chúng. 1. Hiân loại iheo hình thái học Ví dụ 1: Phân íoại lũa. Bộ Hoà thào íjramin;ilcs H ọ Hoà Ihào Graininalos. Họ pliụ Pooicleae Giống Oryza. Lúa Loài Oryza Sativa. Lúa irổnq Loài phụ o . s . Subsp coiminis Tliứ Variatas. Lúa V| dụ 2: Phủn loại ngỏ. Họ Hoà lliào Graminalcs Họ pliụ Panicdicleae Giống Zea Loài Zea Mays 2. Phaii loại llieo Iihiẻni sắc Ihẽ. Lúa ()iv7.a Saliva 11=12 2ii=24 N í; ỏ Z c:i Mays 11=10 2ii=2() Lạc Arachis livpogcne 11=20 211-40 Khoai t;ly Solamiin tiiberosiiin n=24 2n=48 Tliuốc lá Nicolina labacuni 11=24 2n=48 Gà Gallus gallus 11=39 2n=78 Vịt nhò Anas |ilalyriiicli:i 11=40 2ĩi=S() 3. Phán loại theo nguồn ỊỊÔC a. Vật liệu khời dầu tựnliiciì. Chia 4 loại: + v ạ t liệu khời đầu ctịa plurctiig là nhữna giốiig, loại hình dã sinh trirởna lâud ờ i trong đ iều kiện tự n h iê n và (tiểu k iệ n trốnp trọt đ ịa phir(ttiỊZ đã c lio ii lựa lâu (làiimà tạo thành. Cìiôìig (lịa plnr(tng pliíii nnôi trồnp ờ địa plìirrtnp trên 30-40 níim. V í dụ giông cAy liồiie; Giônc I)hãnTiến, giốníĩ vni lliiểti. giống cniii XãIĐoài. giống bưởi Phúc Trạch, giửim niía Kiin TAn. giống lạc seii Nghệ An... Ví dụ giòiig v;)l Iitiỏi: I.ỢIÌ í. lọii C(1. g;i ri. Iiò vùng ni:mli lloá... + Vột liô ii k h ở i (irìii Iiliậ p Iiộ i; ỈJ» Iih ũ ìig I iiố iig li:iy Iih iìn ạ lfụ ii liìiih từ c á cmơi khác trong niKíc liay nước Mỉidài (lược tlưa vc Irồiig (’t(lị;i phircrne. Giỏiitỉ lạc: LO.. LVT. Gióng vừng; V6 Giông lúa: IR((, ỈRịo— GiO>ng lợn; Lnndral. Đni hacli. Duroc Giông bò: Hà- Ân Giống tiilii: Morn + Vật liệu klìời (!;iu hdiiim (lọi. Là nhữiis ciìy linnim vật hoaiig (lại (lưa lừ rừne tự nhiên về trổng vànuôi. Đặc điểm cAy và vạt hoang dại clã sinh !rir(nig lAii (lời dưới điếu kiệii tựnliiên cùa một khu vực nào đó. chịu tác dụng cùa chọn lọc lự nhiên, nên chúngthícli ứng khỏe. cliỊu hạn, rét. lìiig. cliịii niặii, sAu bệnh và có Iihrrns (lặc (liêin quý. + Vạt liệii khới clíiu (lược tạo r;i lìr nliữiig thời 2Ìan Inróc. h. Vật liệu khới (Ííỉti nhàn tạo . Dùng các pliiKyiig pháp nliAn tạo cỉể tạo ra vật liệu càn thiết gọi là vạt liệu khởi đlỉu Iiliíìn tạo. Các phương pháp có Ihể ilìmg là lai Inìii tính, ghép cAy, phưttng pluíp (lột biếr. đa bỏi thể. II. T h u Uiập nghiên cứu, hỏo (Ịiinn vật liệu khởi dầu. / . N guyên tắc và phươỉĩg pháp thu iỉìập - Ghi tên lĩiông (lẽĩi địíi phirtt ...