Giáo trình Công nghệ sinh học thực vật: Phần 2 - GS.TS. Mai Xuân Lương

Giáo trình Công nghệ sinh học thực vật: Phần 2 trình bày về nhân giống vô tính trong vườn ươm. Nội dung phần này trình bày yếu tố môi trường của nhân giống, kỹ thuật nhân giống một số cây phổ biến. Đây là tài liệu dành cho những ai quan tâm đến công nghệ sinh học thực vật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Công nghệ sinh học thực vật: Phần 2 - GS.TS. Mai Xuân LươngCoâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 54 - PHAÀN II. NHAÂN GIOÁNG VOÂ TÍNH TRONG VÖÔØM ÖÔM CHÖÔNG I. YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG CUÛA NHAÂN GIOÁNG Trong muïc naøy seõ ñeà caäp ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán vieäc nhaângioáng, bao goàm caùc yeáu toá cô baûn veà vi khí haäu cuûa moâi tröôøng nhaân gioáng, khay,chaäu troàng caây vaø quaûn lyù caùc yeáu toá thoå nhöôõng trong nhaân gioáng vaø saûn xuaát caâygioáng.I. CAÙC YEÁU TOÁ CÔ BAÛN VEÀ VI KHÍ HAÄU CUÛA MOÂI TRÖÔØNGNHAÂN GIOÁNG. Trong vieäc nhaân gioáng vaø chaêm soùc caây con caàn phaûi ñaëc bieät quan taâm ñeánphöông tieän vaø thao taùc nhaèm toái öu hoùa phaûn öùng cuûa caây con vôùi caùc yeáu toá côbaûn veà vi khí haäu vaø thoå nhöôõng voán taùc ñoäng leân sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây,bao goàm aùnh saùng, nöôùc, nhieät ñoä, khoâng khí vaø dinh döôõng khoaùng. Theâm vaøo ñoùcaây con coøn ñoøi hoûi ñöôïc baûo veä choáng laïi taùc ñoäng cuûa saâu beänh vaø ñoä maën cuûamoâi tröôøng dinh döôõng. Nhöõng ñieàu seõ trình baøy trong muïc naøy bao goàm caáu truùc,thao taùc vaø thieát bò duøng ñeå nhaân gioáng seõ coù taùc duïng toái öu hoùa sinh tröôûng vaøphaùt trieån cuûa caây. 1.Aùnh saùng. Aùnh saùng coù taùc duïng raát quan troïng ñoái vôùi vieäc giaâm caønh, söïnaåynaàm vaø sinh tröôûng cuûa haït, vaø ra reã cuûa maãu caáy trong quaù trình nhaân gioángtrong oáng nghieäm. Aùnh saùng coù theå ñöôïc ñieàu khieån baèng böùc xaï, ñoä daøi chieáu saùng(photoperiod) vaø chaát löôïng aùng saùng (chieàu daøi böôùc soùng). Ñoä daøi chieáu saùng (photoperiod). Döïa treân ñaëc ñieåm taùc ñoäng cuûaphotoperiod leân ñaëc ñieåm sinh tröôûng cuûa caùc cô quan sinh saûn, thöïc vaät baäc caoñöôïc chia thaøng ba nhoùm: caây ngaøy daøi, caây ngaøy ngaén vaø caây trung tính. Caây ngaøydaøi voán ra hoa chuû yeáu vaøo muøa heø seõ ra hoa khi photoperiod tôùi haïn cuûa aùnh saùngbaèng hoaëc daøi hôn; Caây ngaøy ngaén, nhö Chrysanthemum, seõ ra hoa khi khiphotoperiod tôùi haïn cuûa aùnh saùng khoâng vöôït quùa möùc caàn thieát; Caây trung tính, víduï hoa hoàng, khoâng chòu aûnh höôûng cuûa photoperiod. Phaùt minh cuûa Garner vaøAllard veà phaûn öùng cuûa caây vôùi photoperiod cho thaáy giai ñoaïn toái chöù khoâng phaûigiai ñoaïn chieáu saùng coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi sinh tröôûng cuûa caùc cô quan sinhsaûn. Photoperiod thoâng thöôøng ñöôïc keùo daøi trong ñieàu kieän ngaøy ngaén cuûa cuoáimuøa thu vaø ñaàu muøa ñoâng baèng chieáu saùng boå sung. Ngöôïc laïi, photoperiod coù theåñöôïc ruùt ngaén trong ñieàu kieän ngaøy daøi cuûa cuoái muøa xuaân vaø trong muøa heø baèngcaùch duøng vaûi hoaëc plastic maøu ñen ñeå che bôùt aùnh saùng. GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïcCoâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 55 - Chaát löôïng aùnh saùng. Chaát löôïng aùnh saùng ñöôïc maét ngöôøi lónh hoäi theo maøusaéc, töùc lieân quan vôùi chieàu daøi böôøc soùng cuûa tia saùng. Tia saùng ñoû coù taùc duïngkích thích haït xaø laùch naåy maàm, trong khi tia hoàng ngoaïi laïi öùc cheá quaù trình naøy.Ngöôïc laïi, tia hoàng ngoaïi laïi coù taùc duïng kích thích caùc caây ngaøy daøi taïo cuû, ñaëcbieät laø caây toûi Aùnh saùng maøu lam kích thính caây caø chua in vitro taïo choài. Duøng caùc vaät lieäuche phuû vöôøn öôm vôùi caùc phoå aùnh saùng khaùc nhau laø bieän phaùp duøng ñeå kieåm trasinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây toát hôn laø duøng caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng.Bieän phaùp naøy ñöôïc söû duïng roäng raõi trong coâng taùc nhaân gioáng trong oáng nghieâmvaø chaêm soùc caây con trong vöôøn öôm ôû giai ñoaïn sau oáng nghieäm. 2. Nöôùc vaø ñoä aåm. Ñieàu tieát nöôùc vaø kieåm tra ñoä aåm laø coâng vieäc raát quantroïng ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng nhaân gioáng, vì ñaây laø bieän phaùp coù hieäu quaû nhaát trongvieäc ñieàu khieån sinh tröôûng cuûa caây con. Bieän phaùp laøm maùt caây baèng thieát bò chobay hôi nöôùc giaùn ñoaïn coù theå giuùp kieåm tra moâi tröôøng nhaân gioáng trong vöôøn öômvaø laøm giaûm ñoä noùng cuûa caønh chieát, ñaëc bieät trong tröôøng hôïp phoái hôïp vôùi chieáusaùng boå sung ñeå taêng cöôøng quang hôïp vaø kích thích ra reã. Nhöõng caây nhaân gioáng trong oáng nghieäm cuõng thöôøng ñöôïc nhaân trong moâitröôøng nöôùc maø khoâng caàn ñeán duøng agar-agar. 3. Nhieät ñoä. Nhieät ñoä aûnh höôûng ñeán vieäc nhaân gioáng thöïc vaät theo nhieàucaùch. Haït nguû cuûa caùc loaøi caây goã coù theå ñöôïc ñaùnh thöùc vaø kích thích naåy maàmbaèng xöû lyù nhieät ñoä thaáp phoái hôïp vôùi ñoä aåm. Nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng nhaân gioángcoù theå ñöôïc ñieàu chænh cho thích hôïp cho vieäc ra reã cuûa haït naåy maàm. Trong coângvieäc gheùp caây caùc thi ...