Giáo trình Luật Hôn nhân & gia đình T1-8

Giáo trình Luật Hôn nhân & gia đình- Tập 1MỤC III. THỦ TỤC LY HÔN****** Thủ tục riêng. Thông thường, các quy định về thủ tục tố tụng được ghi nhận trong các văn bản về tố tụng. Riêng các thủ tục ly hôn, cả trong luật viết thời kỳ trước Cách mạng Tháng Tám 1945 và trong luật viết hiện đại, đều được chi phối chủ yếu bởi các quy tắc nằm trong luật nội dung. Điều đó cho thấy tính chất đặc biệt của thủ tục ly hôn so với thủ tục tố tụng áp dụng cho các...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Luật Hôn nhân & gia đình T1-8Giáo trình Luật Hôn nhân & gia đình- Tập 1 MỤC III. THỦ TỤC LY HÔN ****** Thủ tục riêng. Thông thường, các quy định về thủ tục tố tụng được ghi nhậntrong các văn bản về tố tụng. Riêng các thủ tục ly hôn, cả trong luật viết thời kỳ trướcCách mạng Tháng Tám 1945 và trong luật viết hiện đại, đều được chi phối chủ yếu bởicác quy tắc nằm trong luật nội dung. Điều đó cho thấy tính chất đặc biệt của thủ tục lyhôn so với thủ tục tố tụng áp dụng cho các vụ án khác. Tại sao lại có sự đặc biệt đó ?Có nhiều cách lý giải; một trong những cách lý giải đó gắn liền với chính sách chungvề gia đình: Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện cho việc xây dựng gia đình hạnhphúc, hoà thuận; Nhà nước không khuyến khích và cũng không tạo điều kiện cho sựhuỷ diệt gia đình bằng con đường ly hôn. Về mặt nội dung, tính chất đặc biệt của thủtục ly hôn thể hiện thành tính chất phức tạp, khiến cho thủ tục ly hôn, ở góc nhìn củacác đương sự, dường như lại trở thành thủ tục hạn chế ly hôn.I. Nộp đơn Người đứng đơn. Người đứng đơn xin ly hôn chỉ có thể là vợ, chồng: luật khôngcó quy định cho phép người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật (trong trườnghợp vợ, chồng bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi) đứng đơn thay cho người đượcgiám hộ hoặc người được đại diện. Luật cũng không dự kiến cho Viện kiểm sát hoặccơ quan, tổ chức, cá nhân khác khả năng yêu cầu ly hôn thay cho các đương sự. Nơi nộp đơn. Theo Bộ luật tố tụng dân sự 2004 Điều 35 khoản 1 điểm a, Toà áncó thẩm quyền giải quyết việc ly hôn theo yêu cầu của một bên là Toà án nơi cư trúhoặc nơi làm việc của bị đơn; Điều 35 khoản 2 điểm h quy định rằng Toà án giải quyếtyêu cầu thuận tình ly hôn là Toà án nơi cư trú của vợ hoặc chồng hoặc của cả hai.II. Hoà giải 1. Hoà giải tại cơ sở Hoạt động xã hội. Theo Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 Điều 86, Nhà nướcvà xã hội khuyến khích việc hoà giải ở cơ sở khi vợ, chồng có yêu cầu ly hôn. Việchoà giải được thực hiện theo quy định của pháp luật về hoà giải ở cơ sở. Ta có nhậnxét: - Hoà giải ở cơ sở là một biện pháp được khuyến khích, nhưng không bắt buộc vàkhông phải là bước cần thiết trước khi Toà án thụ lý hồ sơ ly hôn; - Hoà giải ở cơ sở có thể được tiến hành, dù có sự thuận tình ly hôn giữa vợ vàchồng hay chỉ có yêu cầu ly hôn của một người. Theo Pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hoà giải ở cơ sở ngày 25/12/1998 Điều10, việc hoà giải có thể được tiến hành theo sáng kiến của Tổ trưởng hoặc tổ viên tổhoà giải, theo đề nghị của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân khác hoặc theo yêu cầu của 78Khoa Luật- Đại học Cần ThơGiáo trình Luật Hôn nhân & gia đình- Tập 1một bên hoặc các bên tranh chấp. Vậy nghĩa là việc hoà giải có thể được tiến hànhngay cả trong trường hợp các bên xin ly hôn không có yêu cầu hoà giải tại cơ sở. Về mặt lý thuyết việc hoà giải ở cơ sở có thể được tiến hành song song với việchoà giải ở Toà án, thậm chí song song cả với quá trình xét xử tại Toà án54: nếu hoà giảithành tại cơ sở, thì, một cách hợp lý, các bên sẽ tự nguyện rút đơn tại Toà án. Việc hoàgiải ở cơ sở cũng có thể được thực hiện như là bước đầu của thủ tục ly hôn: nếu hoàgiải không thành, các bên hoặc một bên sẽ chính thức nộp đơn xin ly hôn cho Toà án. Nội dung hoà giải. Luật viết không có quy định riêng về nội dung hoà giải tại cơsở liên quan đến việc ly hôn. Tuy nhiên, có thể tin rằng với mục đích hàn gắn nhữngrạn nứt trong quan hệ giữa những người có liên quan, việc hoà giải ở cơ sở chỉ có thểnhắm vào ý định ly hôn của các đương sự và phải được thực hiện nhằm mục đích làmcho các đương sự từ bỏ ý định đó. Trong trường hợp các đương sự kiên quyết muốn lyhôn, thì tổ, ban hoà giải phải lập biên bản hoà giải không thành và chuyển hồ sơ choToà án. Dù không có quy định rành mạch của luật viết, ta vẫn khẳng định được rằngvấn đề con cái và tài sản không thuộc nội dung hoà giải ở cơ sở trong các vụ ly hôn:các vấn đề này chỉ được đặt ra một khi việc ly hôn được xác định là không thể tránhkhỏi và việc xác định đó không thuộc thẩm quyền của người làm công tác hoà giải ởcơ sở. Hiệu lực của việc hoà giải. Mang tính chất của một hoạt động xã hội được Nhànước tổ chức, việc hoà giải ở cơ sở không có hiệu lực bắt buộc đối với các bên đượchoà giải. Theo Pháp lệnh ngày 25/12/1998, đã dẫn, Điều 14, “Tổ viên tổ hoà giải độngviên, thuyết phục các bên thực hiện thoả thuận”. Về mặt lý thuyết, những người đượchoà giải trong một vụ ly hôn vẫn có thể nộp đơn xin ly hôn tại Toà án, dù đã được hoàgiải thành ở cơ sở, thậm chí ngay sau khi được hoà giải thành ở đó. Dẫu sao, việc thựchiện các thoả thuận đạt được nhờ hoà giải vẫn có thể được bảo đảm bằng ý thức xãhội. 2. Hoà giải tại Toà án Một khâu chính thức trong quá trình tố tụng. Theo Luật hôn nhân và gia đìnhnăm 2000 Điều 88, sau khi đã th ...