Giáo trình sản lượng rừng

Sản lượng rừng là môn khoa học chuyên nghiên cứu về quy luật sinh trưởng của cây rừng và lâm phần. Từ đó xây dựng phương pháp dự đoán tăng trưởng và sản lượng, cũng như thiết lập hệ thống biện pháp kinh doanh cho mỗi loài cây trồng. Vì thế, sản lượng rừng vừa mang tính chất của môn học cơ sở, vừa mang tính chất của môn học chuyên môn trong cơ cấu chương trình đào tạo Đại học và Sau đại học ngành Lâm nghiệp. Nó có liên quan chặt chẽ về mặt kiến thức với nhiều...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình sản lượng rừng Giíi thiÖu tæng quan vÒ m«n häc 1. VÞ trÝ m«n häc. S¶n l−îng rõng lµ m«n khoa häc chuyªn nghiªn cøu vÒ quy luËt sinh tr−ëng cña c©y rõng vµ l©m phÇn. Tõ ®ã x©y dùng ph−¬ng ph¸p dù ®o¸n t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng, còng nh− thiÕt lËp hÖ thèng biÖn ph¸p kinh doanh cho mçi loµi c©y trång. V× thÕ, s¶n l−îng rõng võa mang tÝnh chÊt cña m«n häc c¬ së, võa mang tÝnh chÊt cña m«n häc chuyªn m«n trong c¬ cÊu ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o §¹i häc vµ Sau ®¹i häc ngµnh L©m nghiÖp. Nã cã liªn quan chÆt chÏ vÒ mÆt kiÕn thøc víi nhiÒu m«n häc kh¸c, nh− §iÒu tra rõng, L©m sinh, Trång rõng… Së dÜ nh− vËy v×, kiÕn thøc cña c¸c m«n häc nµy lµ c¬ së ®Þnh h−íng nghiªn cøu vÒ t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng cho mçi loµi c©y, tõ viÖc bè trÝ hÖ thèng « nghiªn cøu, theo dâi thu thËp sè liÖu, ®Õn viÖc thiÕt lËp m« h×nh t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng phôc vô kinh doanh rõng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, cÇn cã nh÷ng kiÕn thøc vÒ L©m sinh vµ Trång rõng cïng mét sè m«n häc kh¸c cã liªn quan. 2. NhiÖm vô m«n s¶n l−îng rõng trong L©m nghiÖp. Pressler ®· ®Þnh nghÜa: T¨ng tr−ëng häc lµ mét bé phËn cña l©m nghiÖp, nã bao gåm c¸c quy luËt t¨ng tr−ëng, c¸c ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh t¨ng tr−ëng, trång rõng vµ t¨ng tr−ëng rõng. Vanselow (Wenk,G. 1990) coi lý thuyÕt vÒ s¶n l−îng, t¨ng tr−ëng rõng lµ m«n khoa häc vÒ sinh th¸i. Theo Wenk,G. (1990), lý thuyÕt vÒ s¶n l−îng rõng lµ m«n khoa häc cã ®Þnh h−íng thùc tiÔn. NhiÖm vô cña nã lµ x©y dùng nÒn t¶ng cho c¸c quy luËt sinh häc, mµ cô thÓ lµ quy luËt t¨ng tr−ëng rõng. NhiÖm vô chÝnh cña s¶n l−îng rõng lµ gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cã tÝnh mÊu chèt d−íi ®©y: - Nghiªn cøu quy luËt sinh tr−ëng (sù phô thuéc cña t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng vµo thêi gian). - Sù liªn quan gi÷a t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng víi ®iÒu kiÖn lËp ®Þa. - Sù phô thuéc cña t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng vµo mËt ®é. 1 - ¶nh h−ëng cña ®Æc tÝnh di truyÒn ®Õn t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng (xuÊt xø, kiÓu sinh tr−ëng). - T×m hiÓu qu¸ tr×nh sinh tr−ëng c©y rõng vµ l©m phÇn t¹o c¬ së cho viÖc t¸c ®éng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®óng h−íng vµ cã hiÖu qu¶, dÇn dÇn tiÕn ®Õn viÖc lùa chän c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng tèi −u. - Trªn c¬ së nh÷ng hiÓu biÕt vÒ quy luËt sinh tr−ëng vµ t¨ng tr−ëng l©m phÇn, x©y dùng ph−¬ng ph¸p dù ®o¸n s¶n l−îng. - X©y dùng hÖ thèng c¸c biÓu s¶n l−îng phôc vô ®iÒu tra vµ kinh doanh mçi loµi c©y trång. Bªn c¹nh nh÷ng nhiÖm vô trªn, cßn hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò kh¸c cÇn gi¶i quyÕt trong lÜnh vùc s¶n l−îng rõng, nh−: - BiÖn ph¸p t¸c ®éng tèi −u. - Sù t¨ng s¶n l−îng qua bãn ph©n vµ c¶i t¹o rõng. - X¸c ®Þnh giíi h¹n cña c¸c t¸c h¹i sinh vËt vµ phi sinh vËt ®Õn s¶n l−îng rõng. - Sù t¨ng lªn cña s¶n l−îng th«ng qua g©y trång nh÷ng loµi c©y cho n¨ng suÊt cao, dÉn gièng. - §Þnh h−íng mèi quan hÖ gi÷a ®iÒu kiÖn lËp ®Þa vµ s¶n l−îng. 3. Néi dung m«n häc. S¶n l−îng rõng lµ m«n khoa häc nghiªn cøu quy luËt sinh tr−ëng cña c©y c¸ thÓ vµ l©m phÇn lµm c¬ së dù ®o¸n t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng, ®ång thêi ®Ò xuÊt hÖ thèng biÖn ph¸p kü thuËt t¸c ®éng hîp lý, sao cho l©m phÇn ®¹t n¨ng suÊt cao, ®¸p øng môc ®Ých kinh doanh. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®Æt ra, néi dung m«n häc ®−îc thiÕt kÕ gåm bèn phÇn t−¬ng øng víi bèn ch−¬ng: Ch−¬ng 1: Sinh tr−ëng c©y c¸ thÓ vµ l©m phÇn. Néi dung chÝnh cña ch−¬ng nµy lµ cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc chung nhÊt vÒ quy luËt sinh tr−ëng cña c©y c¸ thÓ vµ l©m phÇn, ®ång thêi ®Ò cËp ®Õn 2 c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng cña c©y vµ ®Õn cÊu tróc còng nh− sinh tr−ëng cña l©m phÇn. §©y lµ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt lµm c¬ së cho viÖc nghiªn cøu c¸c néi dung tiÕp theo cña m«n häc. Ch−¬ng 2: Ph©n chia ®¬n vÞ dù ®o¸n s¶n l−îng vµ kinh doanh rõng. Nh− ®· biÕt, víi mçi loµi c©y, diÖn tÝch trång rõng th−êng rÊt lín, tõ vµi ngh×n ®Õn hµng tr¨m ngh×n hecta, ph¹m vi ph©n bè réng, trªn nhiÒu vïng l·nh thæ vµ sinh th¸i kh¸c nhau, t¹o nªn sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa. V× lÏ ®ã, ch−¬ng nµy sÏ ®óc kÕt vµ giíi thiÖu c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt ®Ó ph©n chia ®èi t−îng rõng trång cho mçi loµi c©y thµnh c¸c ®¬n vÞ ®ång nhÊt, phôc vô kinh doanh vµ dù ®o¸n s¶n l−îng. KiÕn thøc ®−îc giíi thiÖu ë ch−¬ng nµy bao gåm c¸c néi dung tõ viÖc lùa chän chØ tiªu ®Õn ph−¬ng ph¸p ph©n chia cÊp ®Êt vµ h−íng dÉn c¸ch sö dông hÖ thèng ph©n chia cÊp ®Êt vµo thùc tÕ s¶n xuÊt l©m nghiÖp. §©y chÝnh lµ nh÷ng kiÕn thøc c¬ së cÇn thiÕt cho nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ph¸p dù ®o¸n t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng tiÕp theo. Ch−¬ng 3: Dù ®o¸n t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng. Ch−¬ng nµy tËp trung giíi thiÖu c¸c ph−¬ng ph¸p th−êng dïng ®Ó dù ®o¸n c¸c chØ tiªu s¶n l−îng, mµ cô thÓ lµ viÖc thiÕt lËp c¸c m« h×nh t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng l©m phÇn. Qua nghiªn cøu c¸c néi dung, ®éc gi¶ cã thÓ n¾m ®−îc mét c¸ch hÖ thèng c¸c m« h×nh mµ c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n−íc vËn dông ®Ó lËp biÓu t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng cho rõng trång. Tõ ®ã, lùa chän ph−¬ng ph¸p vµ m« h×nh thÝch hîp cho tõng ®èi t−îng nghiªn cøu cô thÓ. Ch−¬ng 4. Thu thËp vµ xö lý sè liÖu cho viÖc thiÕt lËp m« h×nh t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng. Ch−¬ng nµy giíi thiÖu 3 néi dung chÝnh, ®ã lµ lùa chän vµ bè trÝ hÖ thèng « mÉu ®Ó thu thËp sè liÖu nghiªn cøu t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng cho mçi loµi c©y trång, bao gåm tõ « t¹m thêi ®Õn « cè ®Þnh víi mét sè lÇn ®o lÆp. C¸c « nµy ®−îc lùa chän khi ®· cã rõng. Néi dung thø hai ®−îc ®Ò cËp ë ch−¬ng nµy lµ thiÕt kÕ c¸c « thÝ nghiÖm trång rõng theo dù kiÕn ban ®Çu ®Ó theo dâi 3 l©u dµi, trong ®ã cã mét tû lÖ « nhÊt ®Þnh tån t¹i tõ khi trång ®Õn khi khai th¸c chÝnh. Néi dung cuèi cïng ®−îc giíi thiÖu lµ ph−¬ng ph¸p thu thËp vµ xö lý sè liÖu ®èi víi c¸c lo¹i « mÉu phôc vô cho viÖc thiÕt lËp c¸c m« h×nh t¨ng tr−ëng vµ s¶n l−îng cho mçi loµi c©y trång. 4. LÞch sö h×nh thµnh ...