Giáo trình -Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - chương 11

Chương 11: Chế biến hạt giốngThời điểm thu hoạchThời điểm thu hoạch khi hạt chín vì nếu thu hoạch sớm ảnh hưởng đến năng suất chất lượng hạt giống , thu hoạch muộn tổn thất hạt lớn do hạt chín quả vỡ mất hạt hoặc hư hỏng hạt ngay trên cây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - chương 11 CHƯƠNG 11 CH BI N H T GI NG11.1 Thu ho ch11.1.1 Th i ñi m thu ho chTh i ñi m thu ho ch khi h t chín vì n u thu ho ch s m nh hư ng ñ n năng su tch t lư ng h t gi ng, thu ho ch mu n t n th t h t l n do h t chín qu v m t h tho c hư h ng h t ngay trên cây. Th i ñi m thu ho ch r t quan tr ng và c n ñ m b onguyên lý chung sâu ñây: + Ch t lư ng h t gi ng ñ c bi t s c s ng và kh năng n y m m + Năng su t h t gi ng + Thu n ti n cho phơi s y, ch bi n (tr i n ng và khô)Loài cây thu ho ch mu n t n th t h t như c i, chúng tách qu và rơi h t trên ñ ngru ng c n thu ñúng th i ñi m khi qu màu xanh chuy n sang màu vàng. Tuy nhiêncác qu trên cùng m t bông không chín cùng th i gian, khi kho ng 50 s qu trênbông chín có th thu ho ch ñư c. Sau khi thu và b o qu n chúng trong phòng choquá trình chín ti p t c b ng treo c bông hoa trên dây và có d ng c h ng h t rơiphía dư i. H t phong lan cũng là lo i qu nang thu ho ch ngay khi qu chuy n xanhsang nâu, th i gian chín r t khác nhau có loài vài tháng có loài ch sau th ph n 35ngày h t ñã chín. ð m h t khi thu ho ch cũng là m t yêu c u ñ i v i h t gi ng, ñ m h t khi thu ho ch ph thu c vào loài cây tr ng, th i ti t và môi trư ng thuho ch. V i các lo i cây tr ng có th phân thành 3 lo i qu là : + Qu khô như các cây c i, rau di p, ñ u, c c i ñư ng , hành.. + Qu th t: qu khô sau khi thu ho ch và h t có th tách khi qu khô như cà tím, bí ngô, t + Qu th t ư t : lo i qu này ñ m cao , h t có màng gelatin ho c mucilat bao b c, tách h t b ng lên men ho c hóa ch t như cà chua, dưa chu tNhư v y ñ m h t, th i ñi m thu ho ch r t ph thu c vào các loài cây tr ng nhưngnh ng căn c ch y u là + Màu s c v qu + Màu s c h t + ð tàn c a cây11.1.2 Phương pháp thu ho chThu ho ch b ng tay áp d ng trong ñi u ki n cây tr ng qu không chín cùng th iñi m như cà chua, dưa chu t s d ng tay ng t t ng qu hay chùm qu . Phương phápnày ñ m b o t t ch t lư ng h t gi ng và năng su t nhưng chi phí cao, d n ñ n giáthành h t gi ng cao. Thu ho ch b ng máy gi m công lao ñ ng, th i gian thu ho chng n an toàn hơn ñ i v i h t gi ng. Thu ho ch b ng máy c n có máy thu ho ch phùh p v i loài cây tr ng, di n tích s n xu t gi ng ph i ñ l n, ñ ng ru ng thu n ti ncho cơ gi i. Trong thu ho ch b ng máy k t h p thu ho ch và tách h t nâng cao hi uqu v i nh ng loài cây tr ng có th th c hi n hai khâu này ñ ng th i như lúa, ngô. 210Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình S n xu t gi ng và công ngh h t gi ng----------------------- http://www.ebook.edu.vnThu ho ch b ng máy yêu c u công nhân có k năng và hi u bi t v máy thu ho chvà yêu c u s n xu t h t gi ng11.2 Các bư c ch bi n h t gi ng và nguyên lýM c ñích c a vi c ch bi n qu hay h t gi ng là ñ thu ñư c nh ng h t gi ng s ch,có ch t lư ng cao , d b o qu n và x lý khi ti n hành ch bi n như ch bi n sơ b,v n chuy n hay gieo h t. Công ngh ch bi n bao g m m t s phương pháp , khnăng áp d ng c a phương pháp này khác nhau .Công ngh ch bi n có th ñư c chiathành 7 bư c sau ñây: 1) Làm s ch sơ b : ñ i v i các lo i qu và h t có nhi u m nh v n, cành ,ho c các qu lép v.v 2) C t tr sau thu ho ch: ñ i v i các lo i qu còn ti p t c chín sau thu ho ch ho c c n s y qua ch tách h t 3) Tách h t: ñ i v i nh ng qu ñã ñư c thu ho ch nhưng ch riêng h t gi ng ( và ñôi khi là m t ph n c a qu ) ñư c c t gi và ñem gieo. N u v t li u gieo tr ngch là h t gi ng thì ph i ti n hành tách h t kh i qu , th t qu . 4) Lo i qu và h t có cánh: lo i b nh ng ph n th a như gai, áo h t và lông. 5) Làm s ch: lo i b các lo i qu và h t l n v i các ph n khác c a qu như lá, cành , h t lép, h t l và v . 6) Phân lo i h t: ñ i v i các lo i h t thay ñ i nhi u v kh i lư ng và kích thư c. Phân lo i h t ñ m b o cho lô h t ñ ng ñ u. 7) ði u ch nh ñ m phù h p: ñ i v i các lo i h t mà sau các bư c trên v n có ñ m cao hơn ho c th p hơn ñ m tiêu chu n ñ i v i t ng lo i h t ph i ñi u ch nh ti p ñ ñ t tiêu chu n.Ch bi n h t gi ng thư ng ñư c ti n hành theo bư c trên nhưng không ph i t t ccác lo i h t ñ u ph i qua ñ y ñ các bư c mà tùy lo i h t có th b qua m t s bư c.M i m t bư c trong quy trình ch bi n có nh ng k thu t phù h p tránh gây h i vànguy cơ hao h t h t gi ng. Trong quá trình ch bi n có th x y ra k t qu khôngmong mu n, ch bi n k quá có th phá h y h t, làm cho h t m t kh năng n y m mho c gi m kh năng b o qu n. M t h th ng ch bi n h t gi ng liên hoàn r t có l icho qu n lý ch t lư ng h t gi ng trong quá trình ch bi n11.2.1 Làm s ch sơ bLàm s ch sơ b chính là lo i b các v t to như lá, cành và qu lép. Bư c làm s ch sơqua này ñư c ti n hành ch y u là ñ gi m kh i lư ng v n chuy n và b o qu n sau ...