Giáo trình -Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - chương 2

CHương 2: Thành phần hóa học của hạtVai trò của hạtNgoài những thành phần hóa học tìm thấy như trong tất cả các mô của cây, hạt còn chứa một lượng lớn các chất hóa học khác, sự hiểu biết về thành phần hóa học của hạt là rất quan trọng
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - chương 2 CHƯƠNG 2 THÀNH PH N HOÁ H C C A H T2.1 Vai trò c a h t và y u t nh hư ng ñ n thành ph n hoá h c c a h t2.1.1 Vai trò c a h tNgoài nh ng thành ph n hoá h c tìm th y như trong t t c các mô c a cây, h t cònch a m t lư ng l n các ch t hoá h c khác, s hi u bi t v thành ph n hoá h c c ah t là r t quan tr ng vì : a) H t là ngu n lương th c cơ b n cho ngư i và v t nuôi. b) Nhi u l ai h t là ngu n thu c ch a b nh c) H t ch a nhi u ch t c ch trao ñ i ch t tr giúp dinh dư ng cho con ngư i và v t nuôi r t hi u q a d) H t ch a lư ng ch t d tr , ch t kích thích sinh trư ng nh hư ng ñ n s n y m m, tu i th và s c kho h t gi ng. Ch t d tr không nh ng quan tr ng trong nông nghi p mà còn công nghi p ch bi n.H u h t nh ng hi u bi t c a con ngư i v thành ph n hoá h c c a h t t p trungcác loài cây tr ng vì nó là ngu n cung c p lương th c cũng như nguyên li u côngnghi p. Nh ng thông tin v thành ph n hoá h c h t các loài cây hoang d i còn r t ít.M c dù v y nghiên c u thành ph n hóa h c c a các loài cây hoang d i ñ tìm ki mnh ng loài d i có năng su t lương th c và nguyên li u cao là c n thi t. Nghiên c uthành ph n hoá h c c a c loài tr ng và loài d i không ñơn gi n vì loài ngư i cònñang thi u ki n th c v nó. Ngoài nh ng thành ph n hoá h c như t t c các môtrong cây, h t còn ch a nhi u ch t hoá h c như các ch t dinh dư ng, ch t ñi u ti tsinh trư ng có tác d ng ñi u ti t quá trình n y m m. Ch t dinh dư ng ñư c tích luban ñ u là các hydrate các bon, ch t béo (ho c d u) và protein. Ngoài ra h t cònch a các ch t hoá h c khác có tác d ng kích thích tăng trư ng ñi u ti t ho t ñ ngchuy n hoá các h p ch t h u cơ. So v i các b ph n khác c a cây lư ng ch t khôch a trong h u h t các lo i h t r t th p và t p trung v qu và mô. Nh ng l ai h tcó ch a nhi u ch t khoáng như các lo i ñ u, bông, hư ng dương.2.1.2 Các y u t nh hư ng ñ n thành ph n hoá h c c a h t2.1.2.1 nh hư ng c a y u t gen di truy nThành ph n hóa h c c a h t do gen ñi u khi n, các ki u gen khác nhau ñi u khi nt ng h p các ch t hóa h c khác nhau. Ví d minh ch ng gen ñi u khi n t ng h paxit béo trong h t có d u FAD 2 và FAD3 ñã ñư c khám phá và nghiên c u cơ chñi u khi n t ng h p ch t béo trong h t có d u c a các nhà khoa h c nhóm nghiênc u sinh h c t bào và di truy n trư ng ð i h c Birmingham (M J Burns và c ngs ). Thành ph n hóa h c trong h t c a các loài khác nhau, ngay c các dòng kháckhác nhau cũng r t khác nhau, Roland Baetezal 1995 ñã nghiên hàm lư ng d u vàprotein c a 7 dòng ñơn b i kép c i d u cho k t qu như hình 2.1 39Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình S n xu t gi ng và công ngh h t gi ng----------------------- http://www.ebook.edu.vn Hình 2.1 Hàm lư ng d u và protein c a 7 dòng ñơn b i kép c i d u (Brassica Napus L.)Các loài cây tr ng khác nhau hàm lư ng protein và ch t béo hoàn toàn khác nhau.Thành ph n hoá h c c a h t bi n ñ ng r t l n gi a các loài, và ngay c trong m tloài hay cùng m t gi ng. Thông qua lai và ch n l c nhà ch n gi ng có th gâydư ng các gi ng cây tr ng thành ph n hoá h c c a h t có l i cho con ngư i nhưhàm lư ng protein, ñư ng, amylose, tinh b t, d u, s i,.. con hơn. Hi u qu c a cáck thu t t o gi ng và ch n l c nâng cao hàm lư ng protein và d u c a các h t câytr ng ñư c trình bày ñ u tương (Shannom et al. 1972); ngô (Dudley vàLambert,1968) ; lúa (Vũ Tuyên Hoàng,1999). Thành ph n hóa h c c a các bph n c a h t cũng r t khác nhau do ñi u khi n c a các gen ñ c thù c a m i loài câytr ng quy ñ nh. Các b ph n khác nhau c a h t như v , n i nhũ, phôi cũng có ch acác lo i ch t hoá h c khác nhau. M t nghiên c u c a F.R Earle , J.J Curtice, J.EHubbard,1956 cho th y tinh b t có c trong n i nhũ, phôi và v h t nhưng l n nh tlà n m trong n i nhũ c a h t. ðư ng,d u và protein thì t p trung ch y u trong phôih t. B ng 2.1 Thành ph n hoá h c trung bình c a m t s lo i h t Tt Lo i cây tr ng % Protein % ch t béo(lipid) 1 Lúa m ch 8,7 1,9 3 H t lanh 24,0 35,9 4 ðu 23,4 1,2 5 L c nhân 30,4 47,7 6 Thóc 7,9 1,8 7 ð u tương 37,9 18,0 8 Lúa mỳ 13,2 ...