Giáo trình -Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - chương 7

Chương 7: Nguyên lý cơ bản của kỹ thuật sản xuất hạt giống cây trồngTừ những năm cuối những năm 1950 các hạt giống cây trồng chất lượng cao đã được phổ biến rộng rãi trong sản xuất. Kèm theo nó là công cụ canh tác cải tiến, phân bón, phương pháp phòng trừ cỏ dại, sâu bệnh đã tạo nên cuộc cách mạng trong sản xuất nông nghiệp
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - chương 7 CHƯƠNG 7: NGUYÊN LÝ CƠ B N C A K THU T S N XU T H T GI NG CÂY TR NGT nh ng năm cu i nh ng năm 1950 các h t gi ng cây tr ng ch t lư ng cao ñãñư c ph bi n r ng rãi trong s n xu t. Kèm theo nó là công c canh tác c i ti n,phân bón, phương pháp phòng tr c d i , sâu b nh ñã t o ra cu c cánh m ng trongs n xu t nông nghi p. Công ngh s n xu t h t gi ng ñóng m t vai trò quan tr ngtrong cu c cách m ng này. S n xu t h t gi ng ñã giúp tăng nhanh s lư ng, ñ mb o ch t lư ng, duy trì ngu n gen hi n có ho c m i t o ra và tho mãn s lư ng h tgi ng cho nhu c u ngày càng tăng c a nông dân. H t gi ng là m t v t li u s ng cónh ng yêu c u ñ c thù, do v y s n xu t c n d a trên nh ng nguyên lý khoa h c ñnâng cao năng su t và ñ m b o ch t lư ng h t gi ng.7.1 Khái ni m và vai trò c a s n xu t h t gi ng và nhân gi ng7.1.1 Khái ni mS n xu t h t gi ng là t o và thu ho ch h t hay cây con t nh ng th c li u th c v tnh m m c ñích phân ph i, c t tr và kinh doanh. Quá trình s n xu t s d ng kthu t ñ c thù ñ gi nguyên ñư c ki u gen c a th c li u g c, có s c s ng, s c kh evà giá tr gieo tr ng t t, cho năng su t cao th h sau.7.1.2 Vai trò c a s n xu t gi ng7.1.2.1 B o t n ki u gen hi n có hay ki u gen m i t o raS n xu t h t gi ng c a các cây tr ng hay th c li u th c v t hi n có như cây hoangd i, gi ng ñ a phương, gi ng t o thành cung c p cho nghiên c u ho c s n xu tthương ph m. Quá trình nhân tăng s lư ng h t chính là quá trình s n xu t h tgi ng, trong các th h nhân nh ng k thu t cơ b n c a s n xu t h t gi ng ñư c ápd ng ñ gi nguyên ki u gen. Chính vì th s n xu t h t gi ng có vai trò b o t n ki ugen cho s d ng lâu dài, góp ph n ña d ng ngu n gen th c v t.7.1.2.2 Duy trì gi ngDuy trì ñư c áp d ng v i gi ng cây tr ng ñã có h t gi ng tác gi ho c siêu nguyênch ng. Quy trình s n xu t duy trì c p gi ng này và cung c p h t cho s n xu t cácc p th p hơn như h t nguyên ch ng, xác nh n.7.1.2.3 Ph c tráng gi ngGi ng cây tr ng sau m t s l n nhân không có ch n l c ho c do nhi u nguyên nhânkhác d n ñ n sai l ch di truy n so v i gi ng g c g i là hi n tư ng thoái hoá gi ng.S n xu t h t gi ng s d ng phương pháp khác nhau ñ ñưa tr l i ñúng nguyên b nban ñ u c a ngu n gen g i là ph c tráng gi ng. 109Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình S n xu t gi ng và công ngh h t gi ng----------------------- http://www.ebook.edu.vn7.2 Phương th c sinh s n và s n ñ nh di truy n tương ñ i c a gi ng7.2.1 Phương th c sinh s nD a trên phương th c sinh s n, cây tr ng có th phân thành 3 nhóm chính: Nhómcây t th ph n, nhóm cây giao ph n và nhóm cây sinh s n vô tính.+ Nhóm cây t th ph n chuy n ph n t bao ph n ñ n ñ u nh y cái trong cùng m t hoa hay cùng m t cây. Qu n th n ñ nh qua các l n nhân n u ñ m b o t th ph n hoàn toàn, yêu câu qu n th khi nhân gi ng không l n ch c n s cây t i thi u ñ ñ m b o ña d ng di truy n, kho ng cách chác ly nh hơn cây giao ph n+ Cây giao ph n là ph n ñư c th cho nh y hoa khác c a cùng m t cây hay khác cây quá trình giao ph n này nh các tác nhân th ph n như gió, côn trùng hay tác ñ ng c a con ngư i. Cây giao ph n n ñ nh qu n th n u ñ m b o t do th ph n hoàn toàn và t h p cân b ng gen c a qu n th . N u t ph i hay qu n th quá nh d n ñ n c n ph i và suy thoái, bi u hi n suy gi m s c s ng và xu t hi n các tính tr ng l n và gây h i. Như v y s n xu t gi ng cây giao ph n c n qu n th l n ñ m b o m c ñ ña d ng di truy n cao (ña d ng c a cùng gi ng). S n xu t gi ng cây giao ph n cũng ph i tránh giao ph n v i các gi ng khác trong cùng loài ho c khác loài ñ duy trì ñúng ki u gen hi n có.+ Cây sinh s n vô tính khi s n xu t gi ng c n tránh nguyên nhân làm suy thoái di truy n như nhi m b nh, ñi u ki n canh tác và k thu t nhân gi ng7.2.2 S n ñ nh tương ñ i c a gi ngGi ng cây tr ng là m t t p h p nh ng cá th có cùng ngu n g c, cùng ki u gen vìv y tương ñ i ñ ng nh t v ki u hình như hình thái, màu s c và các ñ c ñi m nôngsinh h c khác. Nói cách khác gi ng n ñ nh tương ñ i v m t di truy n, năng su t,ph m ch t, kh năng thích ng và ch ng ch i qua các th h nhân. Tính n ñ nh c agi ng bi u hi n nhi u tính tr ng nhưng nh ng ñi m cơ b n là: n ñ nh tương ñ i v hình thái : hình thái chi u cao, th i gian sinh trư ng,- chi u cao ñóng b p, màu s c thân lá, màu s c h t… n ñ nh tương ñ i v năng su t: tính tr ng năng su t do nhi u y u t tác ñ ng- ñ n, m t s y u t tương ñ i n ñ nh như kh i lư ng 1000 h t, ñ l n c a h t, s qu trên cây, kh i lư ng qu … n ñ nh v ph m ch t ch t lư ng: như hàm lư ng các ch t dinh dư ng ñư ng,- protein, amylose…S n ñ nh c a gi ng ki u gen quy t ñ nh, tuy nhiên cũng b tác ñ ng c a ñi u ki nmôi trư ng. Tùy theo m c ñ ph n ng c a ...